28.05.2013 Views

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

De genti appriessu avìa ’nu gran truppiellu!<br />

Iu fign’alluru nun avìa cridutu<br />

57 la morta aviri fattu ssu maciellu.<br />

Doppu chi n’appi ’ncunu canusciutu,<br />

iu vi<strong>di</strong>vi lu papa sfurtunatu<br />

60 chi ppe spagnu si fici lu tavutu.<br />

Priestu lu sieppi e nni fuozi accertatu,<br />

chilli essari li genti putrazzuni,<br />

63 de D<strong>di</strong>u nimici e dde nugne dannatu.<br />

Nun su’ stati mai vivi li minchiuni;<br />

su’ ’nculinu<strong>di</strong>, chini de portusi<br />

66 fatti de vespri amari e muscagliuni,<br />

chi llà stanu sempri, e lli fau sanguinusi;<br />

lacrimi e sangu ca<strong>di</strong>ennu alli pie<strong>di</strong>,<br />

69 si li sucanu viermi velenusi.<br />

Pua, guardannu luntanu, avanti arrie<strong>di</strong>,<br />

vid<strong>di</strong> genti alla praja de nnu jumu<br />

72 e d<strong>di</strong>ssi: «O Mastru, grazzia mi cuncie<strong>di</strong>:<br />

55. truppellu!: ’schiera’, ’truppa’, onde truppiellu.<br />

57. ssu macillu: ’questo macello’. Dante: «che morte tanta m’avesse <strong>di</strong>sfatta». Scervini sottolinea la carneficina<br />

della morte, Dante con il termine «<strong>di</strong>sfatta» richiama lo stato <strong>di</strong> putrefazione del corpo causato dalla morte.<br />

58-60. Doppu ... lu tavutu: ’Dopo che vi ebbi riconosciuto qualcuno, io vi vi<strong>di</strong> il papa sfortunato / che per paura si<br />

fece la bara’, cioè si scavò la fossa come si <strong>di</strong>ce in gergo. Tavutu: deriva dall’arabo e significa contenitore <strong>di</strong> legno,<br />

nel <strong>di</strong>aletto attuale vale ’bara’.<br />

62. genti putrazzuni: ’gente perfida’, ’vile’. La variante riporta farfalluni: cioè ’gente superficiale’.<br />

63. de D<strong>di</strong>u ... dannatu: ‘nemici <strong>di</strong> Dio e <strong>di</strong> ogni dannato’.<br />

64-66. Nun ... muscagliuni: ‘Non sono stati mai vivi gli sciagurati; / sono ignu<strong>di</strong>, pieni <strong>di</strong> ferite<br />

provocate da amare vespe e da mosconi’.<br />

67-69. chi llà stanu ... velenusi: ‘perché là stanno sempre e lì fanno sanguinare, / lacrime e sangue<br />

cadendo ai pie<strong>di</strong> / se li succhiano velenosi vermi’. Vermi tra vermi, dunque! Il sangue e le lacrime<br />

versate dagli ignavi sono l’impietosa applicazione del rigido co<strong>di</strong>ce del contrappasso dantesco. Il<br />

traduttore tra le quattro varianti: fasti<strong>di</strong>jusi, appetitusi, schifijiusi, velenusi, per qualificare i vermi<br />

sceglie l’aggettivo velenusi, nell’accezione <strong>di</strong> negazione della vita.<br />

71. vid<strong>di</strong> ... de nu jumu: ’vi<strong>di</strong> gente presso la riva <strong>di</strong> un fiume’; praja: ’spiaggia’, ’riva’ (ROHLFS, s. v.)<br />

72. mi cuncie<strong>di</strong>: ’mi conce<strong>di</strong>’.<br />

85

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!