t. II (PL 64)

201 IN CATEGORIAS ARISTOTELIS LIB. II. 202tiales ignielaqu»qualitates;iiamque aquaquoniam A. de pluribuspraedicenlur,alteroquo(i3ubatanti3esint,in se neque frigus neque oalorem substantialilerhabet,susceptibiliset trigoris et caloris esse dici-tur.Quocircauondehiscontrariisloquiturquaesubs-lantialiter insunt.sed hisquee polest suscipereunaquaequesubstantia, id est quod potest extrinsecusadhiberi : hoc aulem in omnibus esse substantiismanifestumestrnam quoniam Gicero sanus et aegere3t,homo sanusetaeger est;et si homo sanus et Eegerest,animalsanum atquesegrotum est.Sed cum duobusmodis animalatquehomo spectentur, unoquodin eo quod de pluribus prasdicautur eontrariorumsusceptiva non sunt : ut animal in eo quod de speciebusdicitur, nequB sapiensest,nequeinsipien3,ethomo in eo quod deiadividuisdicitur,neque sanusest,neque 8eger;in eo veroquod substanti£esunt,etquod individuis substantiis prsesunt.contrariorumsusoeptibilessunt.Quocircaerithocsolius propriumsubstantics, contrarium esse susceptibilem. Haecde substantia dicta sufficiant.Secundi vero voluminisseries ab expositione inchoabitur quantitatis.LIBERSECUNDUS.Et si nos curae offioii consularis impediunt quo Bminus inhis studiisomneotium plenamque operamconsumimus pertineretamenvideturhocadaliquamreipublic8e,curam,elucubrat6e rei doctrina civesinstruere.Nec male de civibus meis merear, si cumprisca hominum virtus urbium caeterarumad hancunam rempubhcam, dominationem, imperiumquetranstulerit.ego id saltemquod reliquum est,Graec£esapientiae artibus mores nostrae civitatis instruxero.Quare ne hoc quidem ipsumconsulis vacat olflcio,cum Romani semper fuerit moris quod ubicunquegentium pulchrumesset atquelaudabile,id magis acmagis imitatione honestare.Aggrediarigituretpropositisententiam operis ordinemque contexam.DE QUANTITATE.Quantitatis antem,aliudquidem est discretum,aliud nautem continuum,et aliud quidem ex habentihtis positionemad se invicem suis partibus constat •.aliudautemex non habentibus positionem.Est autem discretaquantitas, ut numerus et oratio. Conlinua vero, utlinea, supercifies, corpus. Amplius autem et prseterhcBC est tempus et locus.Partim elenim numerinullusest communis terminus,ad quem copulentur particulseejus:ut quinquesi adderem sunt particulx ,ad nullumcommunem terminumcopulantur qiiinque et quinque,sed semper discreta sunt et separata. Sic et tria etseptem ad nullum communem lerminum conjunguntur,omnino autem non habeas in numero acciperecommunem terminum partium, sed semper discretseet separatx sunt.Quapropter numerus quidem discretorumest, similiter autem et oratio discretorum est. j,Quod autem oratio quantitas sit manifestum est,mensuraturenim syllaba brevi et longa.Dico autem orationemcum voce factam, ad nuUum eniw. communemterminumparticulxejuscopulaniur.Nonenimest communis terminus adquem syllabx copulentur,sed unaquxque diviia est, ipsa secundum seipsam.Postsubstantiaetraotatumourdequantitatepotiusac non de qualitateproposueritheeccausa est, quodomnia quaecunque sunt,simul atquesuntin numerumcadunt.Omnisenimres aul est una,autplures:unumvero velpluresquantitatisscientiacolliguntur.Sed non omnis res simul atqueest aliquam aocipilPatrol.LXIV.qualitalem.ipsaenimmateriasubquantitatisquidemprincipium cadit,quoduna est sub qualitatemverominime ;ipsa enimcunctis estinterim qualitatibuaabsoluta, superaddita vero forma quadam afffciturqualitate:per seautem numeroquidemunaeat,qualitatevero nulla ;quocirca si resomnis simulatqueest cadit in numerum, non autem omnis res moxut est statim suscipit qualitatem,recte prius dequantitateproposuit.Est quoquealiacausacurpriusde quantitatis rationepertractet.Omneeniiii corpusutsit,tribusdimensionibusconstat,longitudine,latitudine,altitudine:utvero sitcorpuscum qualitate,tuncerit aut album,autnigrum,autquodlibetaliud;et quoniam prius estessecorpus,postvero essecorpusalbum,priuseritcorporitribus constaredimensionibusquam esse album.Sed treadimensiones etnumeroetconlinuationespatiiquantitatessunt.Longitudoenimet lalitudoet altitudoin quantitatibusnumerantur, album vero qualitatis est :quocirca siprius est ex tribus constare dimensionibus quam essealbum,prior erit quantitas qualitate,quocirca recteest tractatus de quantitate propositus. Item aliacausa,quod quantitas plura habetsubstantiaeconsimilia:namquemadmodum substantiae nihilestcontrarlum,etsubstantianon recipitmagis etminus,sicetiamquantitas: quantitati enim nihil est contrarium,necquantitas recipitmagis et minus,utpaulopost docebimus;qualitasveroetcontrariasuscipit,utalbum etnigrum.et magis et minus.ul candidiusetnigrius, et oandidissimum et nigerrimum;id enimsumitiutentionem quod potest sumere diminutionem.Quodsi substantiae similior quantitas est.rectepostsubstantiamdequantitateproposuit. Quantitatisautem dicit esse differentias duas : quantitatisnamquealiadiscretaest disgregata, aliavero continua.Posthancrursusdivisionemalio modo partitusest quantitatem :dicit enim quantitatis aliam quaauonstat exhabentibuspositionemadse invicemsuispartibus;aliam vtro exnon habentibuspositionem.Unam vero remdiverse possedividimaQifestumeat,hoo modo.ut si quisdividat animaldicens : Animaliumalia suntrationabilia,ali&irrationabilia;etrursuseamdemipsam rem aliamodo partiamur,utest,7