t. II (PL 64)

833 DB 8YLL0GISM0 HYPOTHBTICO. 834fuerit,veluti cum dicimus :3i peperit,cum viro con- A autinconftitionepositaconsequentiaviconjunctioniscubuit, non enim tunc dicitur ipsum peperisse id vel disjunctionis ostendilur.Ac prioris quidempropositionisesse quod est cum viro concumbere, sed id tantumproponiturquod partus nunquam esse potuisset nisifuisset cum viro c()ncubitus;quod si quando in uaaeademque propositionum proprietas incurrerit,tuncexemplum est,veluti cum resomnes cor-porales materiae formopqueconcursu subsisteredemonstraremus.Tuncenim.quodper rerumnaturamfieri non potest,ponimu3 idomnem formae naturamsecundum modum enuntiatae propositionis intelligendiratiovariabitup hoc modo.Namcum dicimus,asubjecta materia, si non re,saltem cogitationeseparamus;etquoniam nihil ex rebus corporeis reli-homo animal est.propositionera facimus prsdicativam; acsi ita proponamus,si homo est.aaima est,in conditionalem vertitur enuntiationem. In praedicativoigituridspectabimus quod ipse homo animalsit,id est nomen animalis in se suscipiat. In conditionalivero illud intelIigimus,quod si fuerit aliquaresquae homo esse dicatur,necesse sit aliquam remesse quae animal nuncupetur.Itaque propositio pree- „dicativa remquam subjicit praedicatae rei susoiperenomen declarat. Conditionalis vero propositionishaec sententia,est,ut itademura sit aliquid,si fueritalterum,etiamsi neutrum alterius nomen suscipiat.Ita igitur propositionibus disgregatis exenuntiationumproprietatesyllogismiquoquevocabulumperce-perunt.utaliidicanturpraedicativialiiconditionales.Nam in quibus propositiones prffidicativae sunl,eospraedicativos syllogisraos vocamus. In quibus verohypothetica propositio primaest (potest namqueetassumptio et conclusio esse praedicativa),hi tantumper unius hypotheticae propotionis naturam hypotheticiet conditioQales dicuntur.Acde simplicibusquidem, id est de praedicativia syllogismis duobuslibellis explicuimus, quos de eorum constitutione rius in afflrraatione proponebalur;hic enim dicitur,confecimus. Post vero simpliciura, syllogismorum C hoc e3t,illud non est;et ad hunc modum caeter».sidisputationem ordo est utde nonsimplicibusdisseramus.Nonsimplicesvero syllogismi suntquibypo-Possuntautem aliquandoetiamhocenuntiari modo,cum hoc sit,illud est,veluticura dicimus,cumhomothetici dicunlur, quosLatino nomine conditionaleavocamus. Non simplices autem dicuntur, quoniamex simplicibus constant, atque in eosdem ultimosresolvuntur, cum prssertim primae eorum propositionesvim propriaeconsequentiaeexcategoricis.idest ex simplicibus.capiant syllogismis,nKmque primapropositio hypothetici syllogismi.si dubitetur anvera sit, praedicativa conclusione demonstrabitur.Assumptioveroinpluribusmodistaliumsyllogismorumpraedicativa esse perspicitur, itemque conclusiOjVeluticum dicimus,si dies est, Iucet;Atquidiesrumraedietatibus,et in disperatisfleripotest.Dispe-est, haec assumptio praedicativa est, si quaeratur, rata autem ea voco quae tantura a se diversasunt,praedicativo probabitur syllogismo, lucet; igitur qnuUa contrarietate pugnantia, veluti terra, vestis,consecuta est rursus praedicativa conclusio : super ignis,et csetera.Nam si albiim est,nigrum non esthaec omnis conditionalis propositio ex prsdicativis si album est,rubrum nonest;si difciplinaest,homo(ut dictum est) jungitur. Quod si ex his et fldem non est.At in ea quae perdis.junctionem flt.alteramcapiunt.et ordinem partium sortiuntur,necesseest semper poninecesse esthocmodo,aut dies,autnox;categoricos syllogismoshypotheticis vimconclusio-quod si ea cuncta qua per negationem dici convenitnis ministrare. Sed quoninm de hypotheticisloquimur,quid signiflcet hypothesis praedicendum esthypothesis uamque,unde hypothetici syllogismiacceperevocabulum,duobus(utEudemo placet) modisdicitur:autenimtaleacquirituraliquldperquamdaminterseconsentiendum conditionem,quodflerinullomodo possitutad suumterminum ratioperducatur;quum fit,demonstratum atque ostensum putamuseisdem convenientibus corporaliura rerura substantiamconflci,quibus a sedisjunctisacdiscedentibusinterimalur. In hoo igitur exemplo posita consentiendiconditione, ut id paulisper fleri inteiligaturquod fleri nonpotest, ut formae a materia separentur,quid consequatur intendimus, perire scilicetcorpora, ut eadem ex iisdem consistere comprobemus.Nam quoniam interitus corporalium rerumsequitur, jure dioimus res omnes corporeas formamateriaqueconsistere.Sed hujusmodi propositionesquae ex consentientum conditione proveniunt,nihilhis differunt quassimplicescategoricaeinstitutionisprimi libri tractatusostendit;qnaeveroasimplicibusdifferunt illae sunt, quando aliquid dicitur esse velnon esse, si quid fuerit vel non fuerit. Hae sempercumconjunctionibus proponuntur,ut cumdicimus,si homo est, animal est.si ternarius est, imparest,vel caetera hujusmodi ; haec eniraita proponuntur,utsi quodlibet illud fuerit, aliud consequatur; velcum dicimus, si homo est, equus non est, rursushic eodem modo proponitur in negatione,quo supe-est, animal est, vel cum homo est, equus non est;quae enunliatio proposilionisejusdem potestatisestcujus ea quae hoc modoproponitur,sihomoest,ani.mal est,»i homo est.equus non est. Fiunt veropropositioneshypotheticae etiaraper disjunctionemita,aut hoc est, aut illud est. Nec eadera videri debethaec proposilio quae superius sic enuntiatur,8i hocest.illud non est.Haec enim non est per disjunctionem,sedper negationem.Negatio vero omnis indeflnitaest,atqueideoet incontrariis,et in contrario-ad disjunctionem transferamus.ratio non procedil.Quid enim si quis dicat.aut album est,aut nigrum,aut album est, aul rubrum, aut disciplina est, authomo? fieri enira potest ut nihil sit horura.[giturquoniam per disjunctionem propositio in certis tantumrebusinquibus alterum eorumevenire necesseest ponitur.hoc autem per negationem separatio in