t. II (PL 64)

281 IN CATEGOHIAS ARISTOTELIS LIB. IV. 282stiones quatuor et sex differentiae : una quidem A flrmavit. Illud quoque addidit mala posse malisoontrariorum et ejus quas est ad aliquid ;secunda esse conlraria,ia paucissimis inveniri, semper automcontrariorum eteorum quaesunt seoundum habitummala bonis esse contraria.Nametin hisipsis inet privationem ; tertia contrariorum et ejus oppositionisquibus mala malis contraria sunt, inest tamen utqus3 est secundum affirmationem etnegatio-etiam simul bonis contrariaesse videantur,uttimi-nem ;qi,arta relativorum et ejus quae est secuDdum ditas, quoniam temeritati contraria est, simul esthabitum et privationem ;quintarelativorum et ejusquaeest affirmationisetnegationis; sextaprivationiset habitus ad negationem etaffirmationem.Sedpostetiam forlltudini contraria. Sed non necesseest, utquodcunquemalum bonoest contrarium.raox etiammali esse contrarium, utaegritudo sanitali quidem,has opposilionum difTerentias quaedam decontrariis quod est bonum contraria est, alii vero malo contrariaad multasproficientia qusestionesabAristoteles traduntur.non est. Recte igitur dictum esl, malum malocontrarium in paucioribus inveniri.Contrarium autem esl bono quidem ex necessitate Amplius contrarium non necessarium est,si alterummalum, hoc autem palam est persinguloruminductionem,utsit, etreliquum esse. Sanis namque omnibus, sanitassanitati languor,etjustitise injuslitia^et forti-quidem erit, languor vero non erit.Similiter avtem situdini timiditas, simililer autem et in aliis.Malo au- om^ies albisint,Balbedo quidem eril, nigredo vero nonlem aliquando bonum quidem est contrarium,aliquando erit. Amplius si Socralem esse sanum, ad id quod eslautem malum, egestati enim, cum sit malum superabundantiaSocratem languere contrariumest, cum nonsit possi-eonlraria est, cumeliam ipsa sil malum. bite utrumque eidem inesse simul, non erit possibile,Simililer autem et mediocritas contraria utrique cum cum alterum conlrarium sit, el reliquum esse ; cumsit, bonumest, sed in paucis hoc tale quispiam inspiciet,enim hpcalterum contrarium sit,et reliquum esse; cumin pluribus vero semper malo bonum contrarium enim hoc sit,Socratem sanum esse,non erit illud lan-guere Socratem.est.Dictum est in relatione, quaedam relativa simulHoc loco monstratur quod omne bonum sempermalocontrarium est, non autem omni malo semperbonum, nam quodcunque fuerit bonum, solum illimalum oontrarium est,malo autem et bonum potestesse contrarium et malum, Sanitati enim quaebonaest, aegritudo quae est mala, contraria est. Rursusfelicitati quae est bona, infelicitas quae ipsa quoqueesse naturaliter, ut cum sit filius,pater est, cumverosltpater,sine filio esse non posse. Quocirca simulsempersunt pater et filius,hoc vero in contrariisnon est. Ait enim non necesse est simul semperesse contraria. Si enim nuUus aegrotet et sint omnessani, cum sit sanitas, non erit aegritudo,et una con-^'^'''«'^teest mala, contrariaest. Est autem invenire malummanente, alia omnino non erit, ut si quisQhocidem dicat de cygnis, elenim omnes cygni suntet fortitudinem,nam qui omnia timetetest timidus,et qui nihil timet omnino in quo esttemeritas,longea sese distant et discrepant, quocirca sibi contrariasunt.cumutraquesintmala.Rursusqiioniambonummalo contrarium, et fortitudo bona est, timidilasmala erit, et erit fortitudini contraria oppnsitaquequod duashabetcontrarietates, boni scilicetet alteriusmali. Nam cum ea sunt conlraria quae a se plurimumdistent,cum sit timiditas habitus animi pessimuSjduashabetcontrarietates^teneritatemscilicettimiditas.Dusigiturcontrarieiatesopponunturtimiditati,temeritasetf'ortitudo;sedtemeritas contrariaestsecundumlongissimamdislantiam quantitatemquediscrepantis habitus atque contrarii.Timiditasalbi, in cygnis nigredo non erit.Atque hoc idem adunlversalia referendum est.Nam si omnia quae suntalba sunt, omnino nigredo non erit.Tractum autemhoc videturessesigillatimapartibus.Nam quod duocontraria In eodem uno eodemque tempore esse nonpossunt,ut Socrates cum sanus est,sgrotus non est,et cum sanusest,raanente sanitate,non esse poteritaegritudo. Et non erit necessarium uno contrarioposito,moxsubsequi alterum.Nam si necesse essetuno contrario constituto, moi aliquid sequi,possetidem Socrates uno eodemque tempore, et sanusesse et aeger, quod fieri non potest. Non est igiturnecesse cum siluna contrarietas moxaliam sequi.verofortitudini videturopposita.secundum qualita-Quocirca fleri potest ul cum unum contrarium sit,tem bonitatis atque malitia. Quare sufficienter est ^ ^^'""^ '""' ^'*- 1^1"^ '° singularibus etiam necessederaonstratum bona semper malis esseest,contraria, utineo quodest Socralemesse sanum, non estmala vero etiam malis. Inductio autem est singulorumSocratem aegrotare, quod Socratis sanitati estcontrarium.exeraplorum collectio, etaduniversalem per eaSocrates enim quanquam contrariorumoognitionem collectionemque reductio, ut si quis dicatausceptibilis sit,quoniam substantiaest.tamenunoqui musicam novit musicus est.et ab ea denomi-eodemque temporecontraria utraque nonsuscipit.natur, et medicus qui medicinam.rursus qui grammaticamgrammaticus.etexhisPalam vero est quod et circa idem aut specie aut geligatsingulis rebuscolnerenatura habent fieri contraria; languor namque etuniversaliter,etquicunquealiquamartem novit sanitas in corpore animalis natura habent fieri,albedoejusdem denominatione signatur, uta grammatica autem etnigredo simpliciter in corpore,justitia verogrammaticus, amedicina medicus, et caetera hujusmodi.in anima hominis et injuslilia.Quocirca hoc quod supra diximus de contra-Docet circa quae semper possint esse contraria*riis, Aristoteles exemplorum planiasima inductione Aitenim circa eaa rea quse aut genere eadem aint,