t. II (PL 64)

1193 DE DIFFBRENTIIS TOPICIS. LIB. II.H94reliquerant,rursus assumunt. Qute facilius quisque A esse.marinano quoque belluam et sidos substantiaecognosoet, si prioribus analyticis operam dederit. posse supponi,monstravit canera esse subslantiam.Horuni tamen talia in praesens prasstabunt exempla Alque hic quidem ex ipsis in quaestione propositis,notitiam. Sit in quaestione propositum an ulla sit videbitur argumenta traxisse.At in talibus syllogismis:aut sanus est, aut sger ; sed sanus est, nonorigo temporis.Quoi qui negare volet, id nimirumratiocinatione firmabitnullo modo esse ortum, idquedirecta ratiocinatione monstrabit hoc modo : Vel ita,sed asger est, sanus igitur non est ; vel ita,igitur est ffiger;sed sanus non est, sger igitur est.Tempus aut originem habet,aut non. Sed quoniainraundus aeternus est (id enim paulisper argumentised ffiger non est,sanus igitur est,ab his quae suntextrinsecussumpfusestsy]]ogismus,idestaboppositis.Idcirco totus hic a divisione locus inter utrosquemedius esse perhibetur,qui si in negatione sitoonstilutus,aliquo modo quidem ex ipsis sumitur,gratia concedatur), mundus vero sineterapore essenon potuit,tempus quoque aelernum est. Sed quodaeternum est caret origine,tempus igitur originemnon habet.Atsi per impossibilitatem idemdesidereturostendi,dicetur hoc modo: Tempus aut originemhabet,aut non.Sed si tempus habet originem,aliquo modo vero ab exterioribus venit. Si vero apartitione ducantur argumenta, nunc quidem abipsis,nunc vero ab exterioribus copiam prfnstant.Etnon fuit semper. Tempus autem habet originem, n Graeci quidem Themistii diiigentissimi scriptoris acucidi,etomnia ad facilitatemintelligentife revocan-fuit igitur quando non fuit tempus.Sed fuisse temporis est signiticatio.fuit igitur tempus quando nonfuit tempus,quod fieri non potest.Non est igitur ullumprincipium temporis.Positonamque ut ab ulloprincipium coeperit, inconveniens quoddam atqueimpossibile contingit.fuisse tempus quando non fuerittempus.Reditur itaque adalteram partem, quodoriginecareat. Sed haec, quae ex negatione divisioest,cum per ea quaelibet arsumenta sumuntur,fierinequit ut utrumque sit,quod afflrmatione et negationedividitur. Itaque subiato uno alterum manet,posito altero reiiquum tol]itur,vocaturque hic adivisionelocus medius inter eos qui ab ipso duci so-" qua; eam consequuntur,aut ab iis qus inseparabiliteracciduntjVel his adhaerenl.et ab eorum substan-lent, alque eos qui extrinsecus assumuntur. Cumenira quaeratur an uila sit origo temporis, sumitur tia separari sejungique vel non possunt, vel nonquidem esse originem, et ex ea per proprium con- ^ solent.Quaecunque veroabeorum substantia ducuntur,ea aut in descriptione, aut in diffinitione sequentiam de re ipsa quse quaeritur fit impossibili-sunt,tatis et mendacii syllogismus.Quo conciuso rediturad prius quod verum esse necesse est.Siquidem idquod eioppositum est ad impossibiiealiquod inconveniensqueproducitur.Itaque quoniam ex ipsa re,de quaqua3ritur,fierisyllogismussolet,quasiabipsi8locusest deductus,quoniamveronon ineopermanet,sedadoppositumredil,quasi ejttrinsecussuonilur.IdcircohicadivisionelocusinterutrumquemediuscoUo-catur.Atveroquiexpartitionesumunturduplicisuntmodo:aliquotiesenimquaedividunlursimulesse possunt.utsi vocem in significationes dividamus, omnessimul esse possunt,veIuti cum dicimus amplectoraut actionera significat,autpassionem, utrum-adest quod qujeritur vel non adest,tum vero idcircoalicul adesse vel non adesse quod aliis adsit aul minime.Nec in his explicandis diutius laborabimus,si priores resolutorii vel Topica Aristotelis diligentisanimumlectorisinstruxerint.Namsiqueeraturutru.-ncanis substantia sit, atque hanc divisionem faciatcoUocutoriCanis vel lalrabili? animalis, vel marinaebelluae,vel ccelestis sideris nomen est, demonstretqueper singula et canem latrabilem substantiamPATROt.. LXIV.tistalis locorum videtur esse partitio.Quce cum itasint,breviter mihi locorum divisio commemorandaest, ut nihil prseter eam monstretur esse relictum,quod non intra eam probetur inclusum.Oe quo enimin qualibet quaestione dubitatur, id ita firmabiturargumentis,uteavel exipsissumantur qu« in quaestionesunt constituta,ve] extrinsecus ducantur,velquasi inconfiniohorumpositavestigentur.Acpra;terhanc quidem difflnitionem nihil extra inveniri potesL.Sed si ab ipsis sumitur argumentum, aut abipsorum necesse est substantia sumatur.aut ab hiset praater haec anominis interpretatione. Quse veroea velutsubstantiamcontinentiaconsequuntur,laliasunt,ul vel generis, vel differentiae, vel inlegri, velspeciernm.vel partium loco circa ea qua; inquirunturassistant.Item vel causae,ve] efficientes,vel materia»,vel formae, vel finis, vel effectus, vel corruptiones,vel usus, vel quantitates, vel tempus, velmodi.Quod vero proprie inseparabile vel adhaerensaccidensnuncupatur.idin oommuniteraccidentibusnumerabitur. Et praeter haec quidem aliud quod cuiqueinesse possit inveniri non potesl.Quibus ita positisinspiciamusnunceos locos quos dudum extrinsecuspronunliabamus assumi.Ea enim quas extrinquQsimul significare potest.Aliquoties velutinega- D secus assumuntur,non sunt ita separata alque distionismodoquae dividuntursimul esse non possunt, juncta,ut non aliquo modo quasie regione quadamut autsanus est aut aeger.Fit autem ratiocinatio in eaquae quaeruntur aspiciant.Nam et similitudinesetpriore quidem modo divisionis, tum quia omnibus opposita ad ea sine dubio reteruntur quibus similiavel opposita sunt,licet jure atque ordine videanturextrinsecus collocata. Sunt autem hsc, similitudo,oppositio,majus, minus, rei judicium. In similitudineenimtum reisimilitudo,tumproportionis ratiocontinelur. Omnia enim similitudinem tenent. Oppositavcro in contrariis, in privationibus, in relationibus.iiinegationibus constant.Comparatio veromajoris ad minus quaedam similium dissimilitudoest.Rerum enim per se similium discretio majus ac38