t. II (PL 64)

923 AN. MANL. SEV. BOETII 924tudinis autem consideratio utilis est ad inductivasrationes, et ad syllogismos ex suppositione, et adassignationem definitionum. Ad inductivas quidemrationes, eo quod ciroa aingula in similibus inductioneunivorsale existimamus inducere, non enimfaBileestinducereignorantessimilia.Adsyllagismosez suppositione, eo quod probabile est quemadmodumin uno similium se habet, sic et in reliquis.Quaread quodounqueeorumfacultatem habebimusdisputandi, profitebimur quemadmodum in bis sehabet, sic et in proposito habere. Id enim ostendentes,et propositum ex suppositione ostendenteserimus : supponentes enimquomodoin hissehabet,A. niemus propositum) collocare, nam communiumquod maxime in eo quod quid prsdicatur' genuserit.Similiter aulem et in multum distantibus utilisad defloitiones similitudinis consideratio, ut quodidem tranquillitas in mari, et serenitas in aere,utrumqueenimquieg, etquoniam punctum inlinea,et unitas in numero, ulrumque enim principium.Quarecommuneinomnibusgenusassignantes, arbitrabiturnon extranee definire. Pene autem et deflnientessic solent assignare, nam et unitatemprincipiura numeri dicunt esse ; et punctum principiumlinese. Manifestum igitur quoniam ad communeutrorumque genus collocant. Instruroentasic et in proposito se habere demonstrationem faciemus.Ad definitionem autem assignationem, eo temad quos utilia suntpraedicta, ii sunt qui dicendiitaque per quas sunt syllogismi, ha;c sunt ; loci au-quod potentes conspicere quid in unoquoque idem, n sunt.non dubitabimus ad quid oporteat genus (cumdefi-LIBER SECUNDUS.CAPUT PRIMUM.De problemalis uuiversalibus et in quibus prxdicatisinesse et esseconvertunlur.Sunt autemproblematum hsecquidemuniversalia,illavero particularia : universalia quidem, ut omnisvoluptas bonum est, et nulla voluptas bonum ;particularia vero, ut aliqua voluptas bonum, etaliqua voluptas non bonura. Sunt autem ad utraquegenera problematum communia universalia, et constructiva,et destructiva. Ostendentes enim quodomniinest, et quod alicui inest ostendentes erimus;similiter autem et si quodnulli inest ostenderimus,et quod non omni inest ostendentes erimus. Primumeigo de universalibus destructivis dicendum,eo quod oommunia sinthujusmodi ad universalia etparticularia, et quia magis positiones atferantin eoquod inest, quam non,disputantesautemdestruant.Est autem ditficillimura converti ab accidentepropriam nomitationem. Nam aliquo modo et nonuniversaliter in solis contingit accidentibus, adefinitioneenim,et proprio,etgenere necessarium estconverti, ut si inest alicui animal gressibile bipesesse, convertentemverum erit dicere, quoniamilludanimal gressibile bipes est. Similiter autem a genere,nam si aniraal inest alicui, animal est. EodemauteTi modo et proprio est ; si enim alicui inest Dgrammatices susceptivum esse, grammatices susceptivumerit. Nam nihil horum conlingit secundumquid inesse, vel non esse, sed simpliciter vel inesse,vel noninesse.In accidentibus autemnihil prohibetsecundum quid inesse, ut albedinem, vel justitiam.Quare nonsufficit ostendere quoniam inest albedo,vel justitia, ad ostendendum quod albus, veljustus est, nam habet dubitationem, quoniamsecundum quid albus, vel justus est : quapropternon necessarium est in accidentibus converti. Determinareautem oportet et peccata quas sunt inproblematibus, nam sunt duo vel in eo quod falsumdicunt, vel in eo quod transgrediuntur positam locutionem.Falsum etenim dicentes, et qui quod noninest inesse alicui dicunt, peccant, et quiextraneisnominibus res appellant (ut Platanum hominem),transgrediuntur positam nominationem.CAPUT II.Loci probleinaium quod quidquam insitvel non insit.Unus aulem locus est inspicere si quid secundumaliquem aliummodum inest, utaccidens assignavit.Peccatur autem maxime id circa genera, utsiquisalbo dicat aocidere colorem esse, non enim albocolorem esse acoidit, sed genus ejus color est.Contingit autem et secundum nominationem determinareeum qui ponit, ut quod acoidit justitiae virtutemesse. Saepe autem et cum non determinet,manifestum quod genus ut acoidens assignavit, utsi quis albedinem colorari dixerit,vel ambulationemmoveri. A nullo enim genere denominative preedicatiode specie dicitur, sed omnia univoce genera despeoiebus praedicantur, nam et nomen et rationemgenerum suscipiunt species;qui igitur coloratumdixit album, neque genus assignavit, quoniamdenominative dixit, neque ut proprium vel utdefinitionero,nam definitioet proprium nulli alii inest':sunt autem colorataet pleraque aliorum, utlignum,lapie, homo, equus. Manifestum igitur quoniam utaocidens assignavit. Alius locus est inspicere eaquibus inesse aut oranibus aut nulli dictum est,etconsiderare secuiidura species, et non in infinilis.Nam transitu magis et in paucioribus consideratio,oportetautem considerare et incipere a primis,deinde consequenler usque ad individua, ut si oppositorumeamdem disciplinara quis dixerit esse,perspiciendum si eorum qnae sunt ad aliquid, etcontrariorum, etquae secundum privationem et habilumetquae secundura oontradictionem dicuntur,eadem fit disciplinaet si in his nondum manifestumest, rursum ea dividendum usque adindividua, ut