t. II (PL 64)

777 INTRODDCTIO AD SYLLOGISMOS CATKOORICOS. 778dioati, quod subjecto semper inhffireat, hoc eat, A Hujusuniversalis negatiomentietur.cum quis dixeomnishomo animal est,homo animal non est,nullushoraoanimal esl.homo animal est.Hicindefinitserit aullum hominem esse justum. At si id affirmabiturindefinite quod a subjecto divelli secerniquevi eadem funguntur qua et particularis,hujus vero non possit, vera nihilominus erit affirmativa quaaquod nunquam inhaeret,hoc est, omnis homo lapis proponil omnem hominem esse animal. At si idest,homo lapis non est.Nullus homo lapis est.homo quod subjecti naturam non recipitproponitindefinitalapis est, in his quoque indelinitae universalibus negatio,veluti si dicat hominem lapidem non esse,oppositcE per unamquamque oppositionem unam veram,falsamalleram reddiderunt, item quod susci-nihilabejusveritateuniversalis negativa dissentiet,ut ea quae nullum animal esse proponit. Nihil igiturpere subjeoti naturam valeat et possit amittere.Omnishomo justusest,homo justusnonest. NuUushomo justus est,homo justus est,in his etiam inde-dubiumestindeflnitasparticularibusesseconsimiles,eamdemque vim veritatis ac falsatis significationibusobtinere:dequibussufficienterdictumest.Nunofinitae particularibus immutatse sunt,qu8e universalibusobjecta per unamquamque proposilionum adversitatem,unide singularibus explicemus,quae nihil superioribussimilesexstant.IllaBnamquequoniam constituebantsemper verum.alteri divisere men-universale subjectura,dequopraedicatum terminumdacium.Prstereaquoquemodoterminorumexempla g dicerent, idcirco suscipiebant etiam differentiasponantur, si afflrmationes, affir.mationibus, negationesnegationibuscomparemusjuniversalibusverisquantitatis.Namquod universaleestetuniversaliteret particulariter et indefinite poterit pronuntiari.Atindefinitarum veritas provenit, ut cum verae sunt, haequae unum aliquid ponunt,singulariter atqueindividueomnem hominem esse animal,et nullum hominemdifferentias quantitatishabere non possunt,esse lapidem,constat veritas indefinitis quae proponunt,ethominem animal esse,et hominem lapidemnon esse.At si universaliumfalsitasantecedat,lndefinitarumvel veritas, vel mendaoium variabit, hocmodo.Falsaenimest universalisenuntiatio quae proponitoranemhominem esse justum ; sed eaquae dicithominemesse justum, tenetin humanae naturaeparte veritatem.Namsi non babetomnishomojustitiam.cumtamcn aliquis habeat,vere dici potesthominemessejustum.Item,cum proponitur universaliter,nullus homo justus est, falsum est, at si idindeflnitae denegetur,a veritate non discrepat.Narncumsit aliquis homo non justus.non mentieturquipronuntiaverit hominemesse nonjustum.Item cumsit falsa quae universaliter affirmat dicens omnemhominem esse lapidem,falsa estquaeidemindefinitaenuntiatione confirmat dicens hominem esse lapidem.Rursus cum sit falsa negatio per quam proponiturnullumhominem esseanimal,falsaestindeflnitanegatio quae pronuntiat hominem non esseanimHl.Hic quoque particulariurasimilitudoservataest.Nara in subalternis vera universalilas veritatemparticularitatis trahebat. Falsa verouniversalitasnec veritatis,neo mendacii necessitatem particularibusafferebat. Eadem omnia universalium atqueindeflnitorum collatione proveniunt.Rursus indefi-atque ideo solain eis relinquiturdiscrepantia qualitatis,quodhaec quidem afflrmatio,illa vero negatio.Semper igitur inter se alfirmatio et negatio singularisverum falsumque distribuent, si non cieteraimpediant quas sensum in alias atque in alias significatiouessolent defleclereac detorquere.Cum verounumatqueidemprcedicatum atquesubjectuminaffirmationeet negatione constiterit, uno eodemquesumptum terapore,uno eodemque prolatum modo,ad unum atque idem relatum,de una atque eademparte propositum,necesse est ex his unam semperesse veram.alteram semper esse falsam. Nam siveaequivocos terminos sumant.sive non ad idem tempusprocedant,sive alius utrisque insit modus,sivead alias partes velad aliquid aliud referantur,vera3utrasque esse contingit.Age enim aequivocum terminumsumat alfirmatio, dicatque, Calo Ulicae seperemit, negetque negatio, Cato se Uticae non peremit.Hic igitur utraeque sunt verae, quoniam Catoaequivocum est.Namque Gato praetorius Uticae sibimanus intulit, Gato vero censorius minime. Itemproponatur afflrmativahoc modo,Nocte lucet,negatiorespondeat, Nocte non lucet. Hio igitur lucereaequivocum est.Atque ideo nihil irapedit quominuButrsque in veritate permaneant.Affirmatio namquecum dicit lucere nocte^lunae loquiturlucem.Ulaveronitas primum falsas constet^universalesquoque ne- D cum negat,de solis luoe signifieat.Hic igitur asquicesseest esse mendaces,ut si falsum sit esse hominerajustum,falsura erit omnem horainem essejustum.quandoquidemnon oapit veritalera, si justusvocum prasdicatum utrasque verum conservare permisit.Item si quis de Socrale proponat dicens,Socratessedet,atque alius neget, Socrates non sedet,vel unus homo non fuerit.Item,si mdefinita negatio utrsque veraa esse queunt, si ad diversa temporamentiatur, verura uiversalis negatio non habebit, referantur. Potest enim nunc quidem Socrates se-veluti si falsa sit ea quee dioit hominem non essejustum, quandoquidem non potest universaliter abhomine denegari, si vel uni hominum probabituradesse justitia.At siindeflnitae sententiara veritatisobtineant,universales tura veras, tum eveniet essemendaces: velutoum diciraushominemeBsejustumverum est, est enira homo quijustitia non careat.Patrol. LXIV.dere,alio vero temporenon sedere. Rursus si quishumani oculi colorem nigrum esseconfirmet,aliu8-que nigrum non esse oontendat,utrique verum loquentur,siad singulas oculi partes affirmatio negatioquereferantur. Nam quod circa orbem est quiHiedius populam tenet, album est. Ipse vero orbisniger visitur.Rursus si deSocrate inter duoslocato23