t. II (PL 64)

853 DE SYLLOGISMO HYPOTHETICO.Si non est a animatum, cum non sit b sensibile, A Sextani vero propositionem talia debent membraconjungere, ut si non sit o terminus, b alque c velest c invitale.Si non est a animatum, cum non sit b sensii)ile,nonest c vitale.Expeditis igitur his syllogismis quiextalibuspropositionibusfiunt,quaBprimapraedioativa,seounda hypotheticacopulantur, nunc ad eos transitum faciamus,qui ex prima conditionali, secundavero preedicativanectuntur, quarum omnium numerusponendus est, ut de quibus loquamur lector agnoscat.Si cum sit a, est b, est c.Si cum sit a, est 6, non est c.Si cum sit a, non est b, est c.Si cum sil a, non est 6, non est c.Si cum non sit a, est b, est c.Si cura non sit a, est b, non est c.Si cum non sit a, non est b, est c.Si cum non sit a, non est b, non c,Prima igitur proposilio taleshabereterminosd^bet,ut a quidem possit esse prwter b et c; sed tunc si afuerit, c esse necesse sit, c-um a terminum b terminussubsequstur, ut si sit a quidem animatum, bhomo, c animal animatun\ namque et praster hominemet praeteranimaleese potest.Tunc vero id quodanimatum esl, esse animal necesse est, si id quodestanimatum, homo est. Secunda propositio talibusterminis contexendaest, utfl quidemprceter 6 atquec, et cumeisdem essepossit; tunc tamen necessesitnon esse c cum esl a, si a posito 6 subsequatur, utvero necesse esl id quod aniraatum est, non esseequum,siid ipsum quodaniniatum est,homofuerit.Tertia propositiohisterminiscopulatur.ut aquidemcum 6 et c vel essevel non essepossit, tuno tamennecesse sit simul osse cum c, si posito a termino,6 terminus abnuatur, ut si sit a animal, b animal,c insensibile. IVam quod animatum est, vel animalvel non animal, vel insensibile, vel non insensibileesse potest, sed tunc necesseest id quod animatumest esse insensibile, si animato posito animal ab-esse vel non esse possint ; tunc vero denegato atermino, c non esse necesse sit, cum negationem atermini, A lermini afflrmatiocomitabitur, ut sisitainvitale, bhomo,c equus. Nam quodnon estinvitale,potest vel homo vel equus esse vel non esse, sednecesse est non esse equum invitali denegato, sinegationem invitalis hominis positio subsequatur.Septimae propositionis hos esse terrainos Oportebit,ut si non sit a, termini b atque c et esse et noaesse possint ; sed tunc necesse sitesse c terminumsi negationem a termini, 6 termini negatio subsequatur,ut si sit a animal, b animatum, c invitale,animal quidem si nonsit, animatumetinvitaleesseTi ct non esse possit. Tunc voro necesso est, si animalnon sit, invitiile esse, quando, si animal non sit,noneritanimatum.Ootava propositio est cum, negalo (itermino.possuntetesseetnon essefr atquectermini,Sed tunc neoesseestsia terminusabnuatur, nonessec terminum,cum negationem atermini negatioftterminisubsequetur, ut sitainvitale,ft animal, c homo.Si igitur non sit invitale, potest et esse etnon esseanimal et horao. llis igitur ita expeditis, illud inconimune dicendum est, quod superiores quatuorpropositiones ita faciunt conditionem, si fuerit a,posteriores vero si non fuerit, ex quibus oranibussyllogismi tali ratione naacuntur. Ex prima propositione,si cum sit a, est b est c; atqui cum sit a, estb, est igitnr c, vel ita : atqui non est c, cum igitursit a, non est ft.Posse vero fieri tales conciusioneg.si o sit animntum, 6 homo, c equus. Animatum '^ ex supcriusdescnptarum propositionum natura coquippe, ut et homo, vel equus sit fieri potest. Tunc gnoscimuspoteratenim aterminusesse; etnon essecum b. Itera ex secunda, si oum sita, est b nonestc; atqui cum sit a, est b, non est igitur c ; vel ita ;atqui est c, oum igitur sit a, non est b. Ex tertiaveroutrobiqueassumptisterminis collecliones fiunt,ut si cum est a, non est b, est c : atqui cum sit a,non est b, est igitur c ; vel ita : atqui cum sit a, est,b, non est igitur « ; vel ita : atqui non est c, oumigitur sit a, est b ; vel sic : atqui est c, cum igitur sita, non est b. Oute idoiroo facta est utrobique coUectio,quoniaminhisterrainisha!propositionespote-nuatur. Quarts propositionis bi terraini sunt, ut u rant poni.inquibus immediatacontraria repriebantur.In illis enim alterius positio alterutrum perime-quidem cum /) et cum c esse et non esse possit,tunc vero ab eo c modis omnibus separetur, si pobat,et alterius interemptio ponebat alterum. Exsiloa termino, iterminus abnuatur, ut si a quidera D quarta, si cum sit a, non estft,non est c; atqui cumanimatum, 6 animal, c homo. Nara quod animalum sit a, non est b, non esl igitur c; vel ita : atqui estest et animal esse et nonesse, itemque homo esse c, cum igitur sit a, est b. Ex quinta, si cum nonsitet non esse polest, tuno tamen necesseest ut, cum a, est b, est c: atijui cum non sit a, est b, est igitursit animatum, non sit bomo, cum posito animato c; vel sic: atqui nonest c, cum igitur non sit a,nonesse animal denegetur. Quinta vero propositio histerminis conneotitur, ut si non sit n, possitet esseet non esse 6 alque c; tunc tamen cum non sil a,terminum c esse necessesit, si posito non esse a,esse ftterminum eonsequalur,ut si sit a quidem invitale,b homo, c animal. Nam si non sit invitale,tunc possunt homo alqueanimal esse vel non esse attunc necesse esse est animal negato invitali,si cuminvitale denegabitur, esse hominem subsequatur.est b. Ex sextd, si cum non sit a, est 6, non est c;atqul cum non sit a, est b,non est igitur c; vel sioatqui est c, cum igitur non sit a, non est b, Ex septimautrobique colligiturhoc modo, si cum non sita, non est b, est c; atqui cum nou sita, non est b,est igitur c; vel ita : atqui cum non sila. est &,nonest igitur c; vel ita: atqui non est c, cum igitur nonsit a, est 6:vel sic : atqui c est, cum igilurnon sit a,b. Hio quoque propter eamdem causaminnon est