t. II (PL 64)

1119 AN. MANL. SKV. BOETII 1120ciumhaberepotestoumsitaliquisnQulieribusetsinon A. quod praeterea inesse corporibus possit.At ea quasf:rmus,in explicandafamiliaris reiulilitatedelectus.Deinceps locus est qui a contrario dicitur. Contrariorumautem genera sunt plura; unum eorum quse ineodem genere plurirnum differunl,ut sapienlia, stullilia;eodem autem genere dicunlur, quibus proposiiisoccurrunt,tanquame regione quadam contraria, ut celeritatilarditas,non debililas, ex quibus contrariisargiimen/alalia existunt. SisluUiliam fugimus,sapientiamsequamur; ct bonitatem,simaHliam : hsec qux exeodem genere contraria sunt,appellantur adversa.Suntalia co',itraria quseprivantia licet appellemus Latine,Grsece appelUmtur axtpiTv/A.Prsepositioenimmprivatvcrbum ea viquam haberetsi in prsepositiononfuissel,ut dignitas, indignitas,liuiiianitas, inhumanitas,el cxlera generisejusdem,quorumtractatio est eademquas superiorum, quas adcersa dixi. Nam aliaquo qitesunt coniroriorum gencra, velut ea quse cum aliquoconferuntur,ut duplum,, slmplum, mulla, pauca, longum,breve, majus, minus, Sunt etiam alia valde conira]'iaqux appellanturneganlia, ea aitotpaxixti Cr,=Bcicontraria aientibus, ul si hoc esl, illudnonest. QuidenimopusexemploesttantuminleUigalurinargumenloquacrendoconlrariis omnibus contrarianon convenire.sed hac paulo posterius. Nunc Aristotelis divisioconsideretur.Oppositorum igitur secundum Aristotelemalia sunt contraria, alia privatio et habitus,alia relativa,alia contradictoria. Gontraria quidem,utalbum atque nigrum ; habitus vcro et privatioisit corpus quod neque sursum neque deorsum feratur.nihilpoterit inveniri. Sed immediata contrariatalia sunt,utallerum eorum cui potest accideresemper inhsreat,ut in propositio superiusexemplo.Necesse est enini omne corpus vel leve esse velgrave,quialevitaset gravitas medium non babent,Legendumne, eadcitotpaxixa Gnecis aienlibus?in privatione et habitu sunt, ut cfficitas et visus,distant quidem ab his contrariis quae claudunt aliquammedietatem, quod ipsa medietatem non habent;ab his vero contrariis differunt qus sunt immediata,quoniam horum contrariorum alterumaemper subjectoinesse est, ut corpori gravitatemvel levitatem;privalionem vero et habitum noijsemper,ul cum sit habitus quidem visus, privatioaulem caecitas, non omne quod videri potest, autvidet,aut Ccecum est : infans quippe nondum editugneque videt, quia nondum processit in luce, nequecaecus est,quia nondum habuit visum,quem potuissetamittere.Idem de catulis dici potest, quistatimnati nequeunt intueri, nam tunceos nec csecos di»n cerepossumus, nec videntes. Et postremo contrariasemperin suis qualitatibus considerantur ;privationesaulera,non quod ips;e sint aliquid, sed eshabitus absentiacolliguntur neque enim caecitas estaliquidjSed a visusintelligitur abscessu : tam veroprivatio quam contrarietas differtarelationis oppositione,eo quod neque contraria, neque privatoriasimul esse possunt; idem enim in uno eodemquetempore,uno eodemque in loco album et nigrum,videns et cscum esse non poterit; sed relativa aseDivisio, diflerentise loco, nunc de contrariis Iraclat.Quare uti rerum ordo clarius colliquescat, nequeunt separari, neque enira potest esse Qliuspauca mihi ex Aristotele sumenda sunt quae ille sine patre, nec servus, si dominus non sit. Amplius,contraria ad se et privatorianon referunturlvir omnium longe doctissimusde huc divisione tractavit,quanquam M. Tiillius re quidem Aristoteli Nemo enim dicit album nigri, vel nigrum albi, velfere consentit, sed ab eo nominum interpretatione caecitatem visus, vel visum cfficitatis. Quae vero indiversus est.Nam quse Aristoteles opposita, id est relationesuntposita in ipsa relationis praedicationeavT:ixE[|j.eva, vocat, ea TuUius contraria nominat; C con3istunt,utduplumdinrjidiidominusservi,etcaBteraad hunc modum.Tam vero contraria quam etiam rela.tionesdifferuntacontradictionibus,quoniamcontradictionesquidemsemperinorationeconsistunt,etinalteraearumparteveritas,inaltera falsitasinvenitur,contraria vero privatoria et relationes in simpli-ut visus et cfficitas, dignitas et indignitas ; relativaverOjUt pater,filius, dominus, servus ; contradictioria,cibus partibus orationis invenitur [on. inveniuntur?]et in hisneque veritasnequefalsitasinest.Nam cumut estdies, non est dies : horum omnium talesinter sedifferentiasconsiderantur.Nam qus contrariadico album,nigrum,ca3citas,visus, dominus,servus,simplices orationis partessunt,neque verum,nequesuut, partim mediata sunt, partim vero medio mendaoiumcontinentes;iQsimpIicibusenimpartibu3carent.Mediata sunt, utalbum, nigrum , est enim orationis veritas vel falsitas nulla est: cum au lem dicohorum medius quilibet alius color,utrubeus vel pallidus,ethorumcontrariorumnonnecesseestalterumdies est, dies non est, utraeque propositiones, unain affirmatione,altera in negatione posita,orationessemper inesse corporibus.Neque enim omne corpus sunt.Sed M. TuUius non tam propriis nominibusautalbum aut nigrum est; sed aliquoties in horum quam ]) notioribus utitur ; ait enim contrariorum aliamedietate est constitutum,ut sit rubrum vel pallidum.esse quae adversa vocantur, alia qua? privantia,aliaImmediata vero contrariasunt quorumnihil qus in comparatione sunt,alia quae aientia et ne-medium poterit inveniri, ut gravitas etlevitas : horumenimgantia nuncupantur. Sed quae contraria nominat,nihilest medium. Nara quas levia sunt, opposita verius dicerentur; quae adversa dicit, congantiasursum feruatur.quaB gravia,deorsum. Quod autem trariorum melius susciperentnomen ;quaein collationenominat, ea reiativa vel ad aliquid certiusvocarentur: sed utatur nominibus ut volet, dum resipsae certa proprietatis suae ratione signentur; nosvero in caeteris quos edidimus libris eo nuncupavimusraodo,quo superius in Arislotelis diclum estdivisione.Secundum M. Tulliura igiturcontrariorum