t. II (PL 64)

625 IN LIBRUM DE INTERPRETATIONE EDITIO SECUNDA. 626velquaedeoontrariishabatur.Sedpotiuscontrarietas A, solum exspectari oportet in propositionibus quodin opinionibus tunc flt^quoties de una eademque recontrarie quis opinatur.ut quaelibpt res sit propositabona,deeasiquis contrario modo opinetur,quoniambonum est,de eadem rursus quoniam malum est,opinio quae id quod est bonum esse putat vera est,altera vero quae id quod est bonura malum essearbilratur, falsa est. Vera autem et falsa contrariasunt.Recte igitur has opiniones, quas veritaa falsitasquedisjungit contrarias esse dioimus.et si noncontrariorum sunt.sed de una eademquerepercontrarietatemdiotae.Recte igitur dictum est non oporteredefinirecontrariasopinionesineo quod contra-sunt,quia verae sunt.Contrarietas autemin veritate,ut diclum est,falsitate est posita. Quare si consentiuntidem in veritate et in falsitate esse videbuntur.Nechic nuraerositasimpediet.Sive enim pluressive una sit,in eo quod verae sunt idem sunt. Suntaulem,inquit,ista contraria,id est quae in opinionibusversantur,sed nonin eo quod vel contrariorurasuutjVel de oontrariis arbitrantur oontrariaa opinionesinveniuntur;3ed ipsarum conlrarietas inde nascitur.quoddeuna re oontrario modoopinantur.hocest quod ait,sed magiain eo quod oontrarie.Hicautemcontrarie adverbii loco positum est tanquam sidiceret:sed raagis ea re contrariae suntquod contrarieopinantur,etsubintelligimusde una scilicetre.Sienim non de unarecontrarie opin6ntur,seddepluri«buspoteruntnonessecontrariae.Quodfacilecautequeperspiciens unusquisque reperiet.Si ergo est boni quoniam est bonum opinalio, aliavero quoniam non esl bonum,est vero el alia quoniamaliquid aliud est,quod non est,neque potest esse.Aliarumauget, atque baec quidem rursua infinitasunt. Sedquando id quod est aliquaresaufert opinlo, hoc facerenisi semel non potest.Nuque eniraaliqua peridquidem nidla ponenda est,neque quxciinque esse effloi possunt, siquodbonum estnonessebonumar-quod non est opinantur, neque quaecunque non esse bitratur;ergo caeterae qu»cunque aut id quod nonquod esl'\in(init3e enim ulrxque sunt, et quse esse opinanturest esse arbitrantur,aut id quod habet in se bonumquod non esi,et qux non esse quod est),sed in n non haberearbitrantur,falsae sunt,sed ininfinitum.quibus est faltacia. Hx autem sunt,exquibus sunt generationes,exoppositis vero sunt generationes, quareeiiam fattacise.Validam quidem sententiam brevissimis sermonibusclausitjCuju.s^ut breviter dicendum sit.haeo visest.Qui de contrarietate propositionum nosse quaerebat,debebatprimo quae propositionum esset infinitasoonstituere, atque ad eam vim contrarietatiaaptare.In omnibus enim contrariis unum uni contrariumesLSiautemsitquaedam in propositionibusinflnitas,illatota infinitas propositionem uni propositionioontraria esse non poterit.Hoc sumendo totumtextum argumentationis ingreditur.Atque nonialsa verae sit oontraria,sed quodinter onines falsaailla falsa sit ver^ contraria,quce una est et non inflnita.Possuntautem esseinfinitae propositiones etfalsae,potest una flnita eadem quoque falsa.quae veraecontrariaesserationabiliterponendaest.VolenserJOconstituerequoniam negatio potius contrariasit affirmationi,quoniam ea afflrmatio qus contrariumponitjhocdicit.Potest, inquit,esse opinatio quaedamquae id quod est de unaquaquere esse opinetur.Esteliamalia quae id quod non est remillamesae arbitretur.Estautem alia quae id quod secumhabet resilla propositanoneam habereputet.Est ruraua aliariorumsint,sed potiusineoquodde^eademre contrariesuspicentur;ordo vero serraonura talis est. Namquoeid quod est res ipsa.non eam idessearbitretur.Ut autemhoc pervagatumluceatexemplum sumpsitarbitrari, inquit, contrarias opiniones definiri inPpropositum de quo opinaretur aliquis,id quod esteo quod contrariorum sint.id est,[in eo quod quaedambonum.Si quis igiturhoo bonum bonumesseopinetur,verede contrariisopinentur, falsum est. Quomodoautera falsum sit ipsedeclarat.Boni enim quoniambonum est,et mali quoniam malum est.eadem fortasseopinabitur.Rursus si quis hoo esse bonumquodnonestbonum putet,falseopinabitur, utsiquiaarbitretur quoniam laedit,quoniam inutile est.quo-est,id estnon sibi ,sunt contrariae opiniones, niam bonuminjustum est.is ea debono opinabitursedulraeque idemsunt.Quemadmodum autem idemsint,ipse subjungitdicens et usm.Idciroo enim idemquae non sunt,et hoc falsumest.Rursua qui id quodin se habet bonum non habere arbitratur, is opinabiturhoo modo,bonum non estulile,bonum nonestjustum, bonum non est expetendum, et is quoquefallitur.Quod si quiasitqui hocipsumquod esthonum,nonesse bonumarbitretur,utnon putetbonumneque malum esse id quod non est,neque expetendumesse id quod in se habet.sed id quod estipsumboQum,id est ipaam boni essentiam, ita arbitreturbonum non esse bonura.Gaeterae igitur omnes opi-C nionesinflnitaeaunt. Possumusenim per multacolligerefalsa quae cum non sint de unaquaque re, eatamen essedicaraus,ut in eo ipso bono possum dicere,quoniamraalura est.possum quia turpe.quia injustum,quiavitabile,quiapericulosum est,et caeteraquaecunquein bono nuUus inveniet,et haecsuntinfinita.Rursuspossum dicere ea quae habet bonum nonesse in bono,ut si dicam bonura non esse utile,bonumnon esse expetendura, bonum non esse quodBonum autera nuncitausurpal,tanquamsidicatbonitas.Siquis autem ipsam bonitatem non esse bonumarbitretur,ia et falsua est et definitio modofalsus est.Sed in falsia qu83 definita sunt et unanumero.etmagis et proxime veris videnturesse oontraria,una enim res semper uni rei est contraria.Quociroa haecrecte.magiacontrariaestquse negat idquod eat potius quam ea quae negat,vel id quod inse habet.vel affirraat quodinsenonhabet. Hoc autemutclauderetnonrectosermone ususest, sed adquiddamaliudorationemdetorsit,quae res oonfusionemnonminimamfecit.Namcumdixissetnonu^berenosillas potiusponere contrarias veraeopinioni quse