t. II (PL 64)

871 AN. MANL. SEV. BOETII 872prafiteralbum,invitaleautem praeternigrum velessevel non esse potest.Si lamen inanimatum homo sit,et sit album,cum invitale non sit,non erit nigrum.Tertia decima propositio his lerminis connectendaestjUt a quidem preeter b, at vero c prster d essepossit, a vero atque c, et b atque, d, ita .simul essenon possinl, utsi alterum eorura non fueritalterumesse necesse sit, ita namque fiet ut si'cum a negatumsit, b negetur,cum c affirmatum fuerit, daffirmetur,utsi sit a irrationabile,6 cegrum, c rationabile,d sanum.Irrationabile namque praeteraegrum,et rationabile praetersanitatem esse potest,irralionabileveroatque rationabile, etaogrum atque sanumsimulessenon possunt; sitamenalterumeorumnonfuerit,allerum esse necesse est.itaque fit ut si irrationabilidenegaloaegrumdenegetur.rationaliposilosanumponatur.Quartadecimapropositiohistesendamembris est,ut a quidem prcEter b,et c praeter rfessepossint,sed a alque c simul esse non possint, ita utcumalterum non fuerit, alterum esse necesse sil,d vero prater b esse non possit.Fit igitur ut sicumsil a denegatum,fc denegetur,cum sit c,non sit d, utsisit a inanimatum,fr artifex, c animatnm,rf meclicus.Inanimatumquidempraeterartiflcemanimatumvero praeter medicum esse potest, inanimatum vero sit c, est d. Atquicumsita, non esib, cum igitur, sitcum animato non convenit, el medicus ab artifice c, est d ; vel ita, atqui cum sit o, est b, cum igiturnullo modo separatur.Fit igilur ul si cum non est sit c, non est d ;velita, atquicum sit c, non est rf,inanimalum,non sit artifex,cum sit animatum non cum igitursit a, est.•b velita, atquieum sit c, est d,rtit medicus. Quinta decima propositio hos terminos cum igitur sit a, non est b. Ex sexta, si cum eslo,habere debet,utaquidem si non sit, c non esse necessesit, b vero atque d talia sint, ut altero eorum est b, cum igitur sit c ,non est d ; vel ita, atqui cumnon est 6, cum sit c, non est d. Atqui cum sit a, nonnegato, alterum eorum esse necesse sit.Ita namque ^ sit c, non est d. Cum igitur sit a, est b. Ex seplimafiet ut si cum sit o denegatum b negetur, cum nega-itera flunt quatuor syllogismi hoc modo, si cum estbitur f,afflrmeturd,ut si sit a quidem irrationale,ftsanum, c inanimatum,da3grum, irrationale quidemsi non sit, nonest inanimatum, sanum etiamatque aegrumsimul esse non possunt,et qui sanumnegaverit aegrum necesse est affirmet,itemi|uo e diverso; est igitur ut si negato irrationabili negetursanum,negato inanimalo aegrum ponatur. Sexta decimapropositio est quae his terminis constat, ut oquidem preeter i:,at vero d praeterft esse non possit,vero cum b, et c cum d, esse nullo modo queant.Evenitigitur ut si o quidem negato,negabitur fr,denegatoeterniinusdabnuatur^utsisitoananimatum,b artifex, cinvitale, d medicus ; inanimatum igiturpraeter invitale elmedicus praeterartificemesse nonpotest,inanimatum vero cum artifice et invitale cummedico essenon poterit.Si igitur, negatoinanimatonegetur artifex, negato invitali negetur medicus.Atque haec quidem ratio propositionum,quarum su-periusexempladessripsimusjidcircointelligaturas-sumpta,ut earum natura claresceret, non quo aliterinesse termini esse non possint. Nam, ut superiusdictum est, non sufficitquolibet modo jungere terminos,utflant hypotheticae propositiones exduabusconditionalibus conjugatae.Non enim si quis dicat,si cum homo est, animal est, cum dies est, lucet,talem fecerit propositionem qu£e duabus conditioni-^bus constet, idcirco quia priorcnnditio nonestsecundaecausa condilionis, hocigitur superius posilarumpropositionumratio demonstrat,quemadmodumfit,ut conditionem conditio consequatur. Quaecum ita sint de earum dicendum est syllogismis.Fit igitur ex prima propositione syllogismus hocmodo : si cum est o, est b, cum sit e, est d. Atquicum sit a, est b, cum igitur sit c, erit d ; velita, at(|ui cum sit c, non est d, cum igitur sito, nonest b. Posse vero hanc esseassumptionem superiusdescriptapropositionumnaturademonstrat.Ilem exsecunda propositione, si cum est a, est b, cum sit c,non est d. Atqui cum sit a, est 6, cum igitur sit c,non est d ;vel ita, atqui cum sit c,est d, cum igitursit a, non est b. Ex tota, si cum sit a, est b, cum„ non sitc, est d. Atqui cum sit a est b, cum igiturnon sit c, est d ;vel ila, atquicumnon sitc, nonestd, cumigitursito, nonesl i.Item ex quarta, si cumsit a, est b, cum non sit c, non est d. Sed cum sit a,est b, cum igitur non sit c, non d ;vel ita, atquicum non sit c, est d, cum igitur sit o, non est b. Exquinta propositione fiunt quatuor collectiones, itanamquetermini proponuntur, ututrobique fiat rataconclusio hoc modo : si cum est o, non est b, cuma, non est b, cum non sit c, est d. Atqui cum est a,non esti, cum igitur nonsit c, estrf; vel ita, atquicum sit a, est b, cum igitur non sit c, non est d , velita, atqui cum nonsitc, non esl rf, cum igitur sit a,est b ;vel ita, atqui cum non sit c, est d, cum igitura sit, non estfi. Ex octava propositione, si cum est0, non est b, cum non sitc, nonest d. Atqui cum sita, nonesl6, cumigiturnon sit c,est d ; vel ita, atquicumnonsitc, estd, cum igitur sitc, est b. Hactenusquidem ex hujusmodi propositionibus, quae o esseproponebant, atqueitacffiteros terminos affirmandonegandoquevariabant, ostendimus quifierent syllogismi.Nuncex his propositionibus quinam sylloginsmi fiantdicendumest.quaeitacaeterosterminos variant,uta quidem non esse proponant.Exnona enimpropoiitione fit syllogismus ita, si cum non est a,est b, cum sit c, est d. Atqui cum non sit a, est b,cum igitur sit, c, est d ; vel ita, atqui cum sit c, nonest d, cum igitur non sit a, non est b. Item exdecima, si cum non est a, est 6, cum sit c, non estd. Atqui cum non est a, est b, cum igitur c, nonest d; vel ita, atqui cum sit c, est d, cum igitur nonsit a, non est b. E)! undecima, si cum non est a, estb, cum non sit c, esl d. Atqui cum non sit o, est b,cum igitur non sit c, est d; velita, at cum nonsitc, non est d, cum igitur non sit a, non est b. Ex