t. II (PL 64)

1293 GILBERTI PORRET^ COMMENTARIA. 1294baerentibus pei-fecte subsistenti, extrinsecua acces- \ sensum mentis in eo, qnod non nisi ex parte concio,serim dexter. Rursus eadem, id est me ipsi et ipsummihi commatatia relationibus comparo, ut qua illead me se habebat, ea nunc ad eumdem me habeam :et qua ego ad illum me habebam, ea nunc ad me idemsa habeat. Nam ego accedo ad eum sinister. Ecceitem ille ad me se habet, sed relatione iili opposita,qua se ad me prius habebat. Modo enim fit ad me,et prsedicatur esse dexter, non quidem ex hoc intel-potest, laborare. Ut ergo non tam ex rationis plenitudine,quam ex ejus aliqua, sicut dictum est, proportioneintelligatur, hujus nominis, quod est persona,a naturalibus ad theologica facta transsumptiodicendum videtur, quae subsistentium qua rationevocantur personae. Quod ut facilius possit intelligiilla quae superius huic loco distinguenda reservavimus,distinguamus, scilicet quod alicujus proprie-lectu, quod per se, id est vera essendi ratione, et tas, alia ratione siugularis, alia individua, alia personalisvocatur. Quamvis enim quidquid est indivi-re sibi inhaerente, ita sit, quod dicitur scilicet dexter:velut qualitate sibi inhaerente est albus, ac quanlitatesibi inheerente est longus ; sed ideo quod me gulare et individuum,non tamen omne singulare estduum est singulare, et quidquid est persona est sin-extrinsecus accedente ad eum, qui jam ex sibi vere individuum, nec omne singulare vel individuum estinbeerenlibus subsistebat, ipse si dexter. Atque id persona.ln naturalibus enim quidquid est, aho quamquod ex dexter a me, et si magis plaoet dici, ex ipsum sit aliquid est : et quoniam id quo est aliquidme est, id est, ex hoc mei ad ipsum accessu, quo singulare est, id quoque quod eo est aliquid singulareest. Nam plura numero sicut uno singulari nonego quoque Bo magis quam sim, nec ut sim sinister,Minime vero est de.xter ex sese, id est, aliquo quo sunt aliquid, ita unum aliquid sine numero esse nonvel sit aliquid, vel esse possit. Ideoque esse dextrum B possunt. Itaque siogularitate ejus quo est, singulareaut sinistrum neque addit aliquid ei de quo dicitur,nec minuit illud, uec mutat aliquo modo. Quare certumest quod ea quse non faciunt praedicationem,id est, quae non praedicantur secundum proprietatem,quae ita sit rei alicujus quod de illu dicatur, in eoquod ipsa est, id est qua praedicata, id de quo preedicatursit aliquid, nihil proraus queunt alternare,vel qualibet veri nominis mutatione mutare, nullaniqueomnino essentiam variari. ^am de quocunquedicuntur haeo, minime conferunt, ut id de quodicuntur sit eisdem aliud, quam erat antequam deillo dicerentur.Quocirca, etc JAb eo loco ubi dixit, decem omninopraedicamenta traduntur, hucusque omnia praedicamenta,tum seoundum genera ipsorum, tum secundumrationes praedicandi, illa sive de creatis hissubsistenlibus, sive de Deo, divisit. Nunc ad id pro-est etiam id quo est, aliquid est. Saepe autem diversanumero singularia secundum aliqua eorumquibus suut, conformia snnt. Ideoque non modo illaquae sunt, verum etiam illa quibus conformia sunt,unum individuum sunt. Ac per hoc neutrum illorumquibus confoTmia sunt, illa quae sunt individuum est.Si enim dividuum facit similitudo, consequens estut individuum dissimilitudo. Attendendum vero,quod ea quibus id quod esl, est aliquid, aut simpliciasunt, ut rationalitas, aut composita, ut hnmanitas.Simplicia omnia vel actu vel natura conformia sqnt,ideoque nulla eorum vera dissimilitudinis ;rationesunt individua. Composila vero, alia ex aliquibustantum, alia ex omnibus;quae non ex omnibus,similiter sicut et simplicia vel actu vel naturaconformia sunt, atque per hoc nulla eorum sunt individua.Restat igitur ut illa tantum sint individua,pter quod de praedicamentorum et praedicandi diffe-quse ex omnibus composita, oullis aliis in toto posrentiainterseruit, redit, et dioit, qualiter Pater, et C sunt esse couformia, ut ex omnibus quae et actu etFilius, et Spiritus sanctus, qui sine numero unum natura fueruut, vel sunt, vel futura sunt, Platonissunt, sint etiam numero plures. Quasi : Quandoquidemcolleota Platonitas. His ita ee habentibus, addendumnulla illorum quae non praedicantur de re in eo est quod omne subsistens multorum, quibus est, idquod ipsa, sit, id de quo praedicantur alternare possunt,est geueris et differentiae, et accidentis, concretionequociroa si Pater ac Filius diountur ad ali-subsistit, ac perhcc aliquo alioque est aliquid. Nequequid, ut utique vere dicuntur, nihilque aliud, id est necesse est rem illam quae sio aliquid est, ideo aliamnullo naturae praedicamento, ni dictum est, differunt,esse, qucuiam oon tantum aliquo aliquid, sed etiamnisi sola ratione, qua et ad Filium Pater, et alio aliud ; et item alio aliud, aliquid est. Ut animaad Patrem Filius dicitur : relatio vero non praedicalurPlatonis non uiodo genere spiritus est, quod est eamad id de quo praedicatur, quasi id ipsa relatione esse aliquid, verum etiam alio, id est rationalitateBit, et de re de qua dioitur, nequaquam praedicatur aliud est, id est rationalis, atque multis aliis aliudea preedicatione quae vocatur praedicato secundumrem, quia id de quo praedicatur, vel esse, vel aliquidesse ea non potest : mauife=tum est quod relationon faciet illam alteritatem, quae dioitur rerum, idet aliud est, non tamen idoirco alia est, nam aliisatque aliis aliud est, atque aliud ipsa. Sed conversogeneraliter dici potest, quod quseounque res subsistensalii collata ab ea est alterutrius numero alia,est eam quam ea faciunt quae secundum rem praedicarinullo illorum est aliquid, quorum quolibet illa a quadicuntur, et quorum quolibet id de quo prae-est alia, aliquid est. Nam etsi utraeque subsistuntdicatur aliquid est; sed potius, si dici potest, faciet aliquibus ad se invioem ejusdem similitudine nunalteritatem,quae dioitur perionarum. Nec hano in- {)quam tamen ejusdem essentiae singularitate. Resterpretationem aliquis tanquam verbum profanae novitatisexsufflet : quoniam quidem id, scilicet hancPatris et Filii alteritatem, qua Pater, et est, et dioituralter a Filio, et Filius alter a Patre, nulliusnaturalis praedicamenti nisi relationis tantum diversitate,eo modo nunc inlerpretatus sum, dicens,hanc alteritalem esse personarum, quomodo ab aliispluribus ante me interpretatum est. Quod tamen vixintelligi poluit, et ideo ego id expressurus et dictu.rus, persouarum praemisi, si dici potest. Attendequoniam recte ait, si dioi potest, et item quod vixintelligi poluit. Nec ait, dici non potest, sed, si dicipotest. Nec item ait, non intelligi potuit, sed, vix intelligipotuit. Quibus verbis ostendit, neque dictionemhanc a nostrae locutionis usu omnino abhorrere,neque rem omnino ab humanEE intelligentiae sensuremotam : sed ex aliqua rationia proportione transumptumsermonem, rem ipsam sicut est, minimeposse explioare, et praeter rationis plenitudinemenim a re nunquam dicitur alterutrius numero alia,nisiomnibus quibus est, sit ab ea diversa. Sic igiturunaquaeque res aqualibet alia, quodlibet eorum quibusaliquid est per se, ab ea qua alia est, ahquidest. Et quoniam quidquid aliquid est, ejus quo estsingularitate unum est, sicut res ab aliquo alia perse aliquid est, ita quoque per se una est. Hao itaqueratione et haec qualitas ab alia qualitate per se unaest, et hic qualis alio quali per se unus est. Non tamenhaec ralio sufflcit, ut res quselibet sic per seuna nominetur persona. Multae enim sic per se unse,in uno sunt : ut in homine uno corpus et anima, etomnia quibus illa sunt.Quamvis igitur anima hominisnullo illorum aliquid sit, quibus ejus corpus aliquidest, ideoque corpore alia et per se una sit, quiaatamen et iliis omnibus quibus anima, el illis omnibusquibus et corpus aliquid est, unus qui ex hisconstat homo est aliquid : neutrum illorum, id e?t,nec oorpus hominis, nec ejus auima nominatur per-