t. II (PL 64)

337 IN LIBRUM DE INTERPEETATIONE EDITIO PEIMA. 338rerum natura, aedexpropositionum veritate et tal- A sed poteslate,qua3 potestasnon flt ex necessitate,idsitate judicamus.scrupulum ipsedissolvitdicens.Atvero nec hoc di£fert,si aiiqui dixerint conlradictionem,velnon dixerint '.ad toiiendumenim perimendumqueconsilium,quodnibilomninohominesopor-teat consiliarijparum valetaliquidanteprsedici;3iveenim dicatur aliguid,sive non, quidquid vere prsedicipotest, illud eliam si non prsdicatur evenirenecesse est ;idoirco enim vere praedicitur^quiaverepraBdioi potest;idcirco vere praadici potest,quiaimmutabiliterfuturumest.Quarefuturum est,si praBdiciturvere, nec tantum si praedioitur, sed etiam sipraBdici vere potest; sive enim pr8edicatur,sivenonlibet tempus ex necessitate futura suntiunde fll,utsi in omni tempore omnia sic se habent, ut unumdeflnite verum dici possit,deflnite alterura falsum,omnia quaecunque facta sunt, vel fient,immutabilirerum ratione contingant. Hoc est enim quod ail,necesse esse fieri unumquodque eorum quas fiunt;id est, si sic se haberet, ut ex necessitate fierentomnia, et hoc superiori argumentatione conflrmatdicens:Quando enim vere dicit quis quoniam erit,non potest non fieri, eventus enim necessitatem,necessitas sequitur veritatem, et quod factum est,verum erat dicere semper quoniam erit, veritasnamque propositionis ex rerum necessariis veniteventibus.Quod si lisecnon sunt possibili KVidemns enim esseprincipium fiiturorum, et ab eo quod consuUamus,atque agimus aiiquid, el quoniam est omnino in liis.quse non semper actu sunt, possibite esse et non esse,similiter,inquibtisulrumqueconlingitetesseetnonesse,quare jieri et non fieri.Ao multa nobis manifesta suntsic se habenlia, ut quoniam hanc vesiem possibile estincidi, el non incidetur,sedprius exteretur. Similiterautem et non incidi possibile est. Non enim esset eamprius exteri,nisi possibile essel non incidi.Quare et inaliis liendis,qu«cunque .secundumpotentiam hujusmodidicunlur.Manifeslumigiturestquoniam non omniaexnecessitatevel sunt,velfitint,sedalia quidemutrumlibet,etnon magis velaffirmalio,vel negatio vera est,alia vero magis quidem, et in pluribus allerum, sedcontingit fieri et alterum, allerum vero minime.Longum hyperbalon est, quod nos priusexponimus,postea continuamus, Liquet enim aliquarumrerum nos esse principium.ut actuum nostrorum.Siquis enim aliquid consiliofaciat.quidquid consiliationepcregerit, ejus rei ipse principium est.A consiliante eniraincipit,quidquid consiliisolertiaministratur.Sunt enim qusedamquae aotunonsunt,prifidicatur, quidquid vere preedioi potest, hoc exnecessitate futurum est. Manifestum est enim, inest,utpossit quidem fleri.nontsmen necesse sit,uthanc vel quamlibet tunicam possibile est quidemferro incidi, sed non est necesse. Fortasse enimutendo vetustabitur,et ipso quotidiano solveturattritu.Ergopotest quidem incidi,sed forte non incidetur,sed antequam incidi possit exteritur.Rursuspotest fleri utnon dividatur,neque enim exterieampossibile esset^nisi prius essetpossibile non incidi,quare possunt quidemqueedam 8eri,sedita contingitfortasse ut non fiant. Suntigitur quaedam possibilianon necessaria, et in aliis quoque qucB fiunteadem ratio est.Omneenim quod flt a quolibetconsilio,ipse qui consiliatur illiusrei principium est,non nec;essitas,etquaecunque suntpossibilia.mutaquit,quodsi sicse habeat res,sive unus eam affir- t> biliter evenient.Quajenimsecundumaliquam possimetet alius neget,si eventura est,nihil illi negatio bilitatemdicuntur,noneveniuntsecundum neeessitatem,undefitutmanifestumsitquoniamnonomniaofflcit;si eventura non est,nihil afflrmatio prodest.Non 8nim,inquit,propternegareetaffirmare eritvel ex necessitate vel sunt, vel fiunt,sed queedam suntnon erit,nec hanc vimnaturae tempus mutabit.Eodemmodo enim evenient,ea quae post'millesimum utrumlibet fleri,alia vero in pluribus quidem fiunt,qua3 eequali modo,vel fiunt.vel non fiunt,et hocestannum eventura creduntur.hisquaR post quantum-in pauoioribusvero non fiunt,et aequaliter quidemfiunt,ut egredientemdomo amicumvidere, flt enimhoc et fltaequaliter;quffidani verofrequentius fiunt;quara nonfiunt,utsexagenariumcanescerefrequentiusfit,quam non fit.Et tamen ita hoc potestfleri,ut non fieriimpossibile non sit. Hoc enim est quodait:Alia vero raagis quidemet inpluribusalterum,ut canescerein pluribus sexagenarii quam non canescere.Sed contingit fleri alterum, scilicet ut noncanescat.alterum vero niinime,scilicetut canescat.Eslautemhyperbatonhocraodo.Quod sihaecimpossibiliavidemus,quodsumusenimaliquibusipsiprincipium,etquaecunquepossibiiiasunt,fieripossunt,etnon fieri.Si igitur possibileestet ut sint etnonsint,manifestumestnonomniaexnecessitatecontingere,sed alia cequaliter,alia veroevenire quidem inpluribus,in pauoioribus vero non evenire,sed ut noneveniant necesse non est.Igitur esse quod est, quando esl, et non esse, quodnon est, quando non est, necesse esl. Sed non omnequod est,necesse esl esse, nec omne quod non est,nscesseest nonesse.Non enim idem est omne quod est,necessario esse, quando est, et. simpliciter esse ex necessitate.Simititer autem et in eo quod non est. El mconlradictione eadem ralio est,esse quidem vel non esseomne, neces.ieest,et [uturum esse,vel non.Non tamendivideniem dicere allerumnecessarium.Dico aulem utnecesseestquidemesse futurum bellum navale cras velnon futurum esse. Sed non necesse est fidurum essecras bellumnavale, vel nonftdurum esse. Futurumautem vel esse, vet non esse necesse est.Nunc quid sit necessarium temporale describit.Ait enim omnisres quando est,eam sine dubio essenecesse est. Non enim fleri potest ut cum est, nonsit,et rursus res quaj non est,quando non est,eamnon esse necesse est, neque enim fieri potest, utquando non est, sit ;sed si quando est, eam essenecesse est, id est, non siroplex necessarium.sicut