t. II (PL 64)

627 AN. MANL. 8BV. BOETIlinflnitEe sunl,3ubjunxit,illud quod ait,sed in quibus A falsa,siquidem elvera. Ergo ea qux est quoniam nonest fallacia.iiae autem sunt ex his ex quibus sunt et esl bonum quod bonum est, ejus qux secundAim se etgenerationes.Hocautem lalem sententiam claudit : falsa esl. llla vero qux est, qnoniam malum est, ejusqux est secundum accidens.Quare magis erit falsa deinquit,opiuiones veris opinionibus opponendum essecontrariasinquibusprincipiumestfallacis.FallaciaBautemexhisnascunturexquibusetiamgenerationes,generationes autem in oppositis in veniuntur,hoo autemtaleest.Omnis generatio ex perrautatione ejusquod fuit surgit, nisi enim id quod fuit prius essedeBierit,non potestesse generatio.Omne enim quodgignitur,in aliam quodammodo formam substantiaepermutatur. Ergocum nonfuerit id quod fuittuncgignitur,et est quoddam aliud quam fuerit, et quifallitur id quod esl quselibet res non esse arbitratur.Nam qui quod bonum est malum esse putat fallitur,bono ea quse est negationis opinio, quam ea quse estcontrarii.Licet haec omnia primae editionis commentariodiligentissime explicuerimus,ne tamen curta expositiohujus libri esse videalur,hicquoque eadem repetensexplicabimus. Est namque ingressus hnjusargumentationis hujusmodi.Si, inquit, verapositapropositione plures sunt quse eam perimunt falsas,illainter eas verae propositioni magis eritcontraria,qusecunque magisest falsa. Qufflrendum igitur estquaeinterpluresfiilsasproposiliones magis falsa sit,sed fierialiternonpotest ut si malum nisi non sitp ut ea verffi propositioni magis videatur esse contrabonum,et de csleris eodem modo. Fallacia igiturest.et principium fallacice,cum quis id quod est aliquares non eam esse arbitratur. Hcec autem fallaciaexhis est ex quibussunt generationes. Omnisenimgeneratio, ut dixit, ex detrimento surgit, ut quod fitdulce non fit ex albo, sed ex non dulci. Et rursusquod flt album non lit ex duro, sed ex]non albo, etcaeterse generationes ex generationibus potiua proDciscuntur,et est prima fallaoia. Quod si ibi primafallacia, ex quibus sunt generationes, ubi integerrimafalsitas est, et proxima verae opinioni, non heecautem nisi in oppositis reperiuntur, ha?o estin affirmationibusetnegationibus,dubiumnonestquinnegationisopiniitio magiscontrariasiteiopinioni quaecontrariumaliquidinarbitrationeconflrmat.Et sen-est ea quae id quod bonum est,bonum essearbitrasusquidemhujusmodiestjVerbaautem sese sic ha- '-' tur,quam ea quffi id quod bonum est, utile:quod sibent.Si ergo,inquil, est boni, quoniam bonum est itaest,veriorest illa qus secundum ipsam rem veraopinatio,qua3 scilicet vero est; est autem quoniam est, potius quam ea quae secundum accidens veraria, hoc autem per veritatem dicendum est. Namcum vere et per se aliquid dici possit, et per accidens,illudtamen maxime veritatis naturam tenet,quodsecundum rem ipsam diciturpotius quam quodsecundumaccidens vcnit,ut si quisde bono opinetur,quoniambonum est, hic secundura rem ipsamverani opinionem habet. Sin quis vero arbitretur,quoniam bonum utileest,verumquidemopinabitur,sed isla veritas de bono per accidens fit boni. Acciditenim bono et utile quoque sit.Quare illa qua3 bonumbonumesse arbitratur per se vera est, id estsecundumipsamrem veraest.IlJa vero quas id quodbonum est, utile opinatur per accidens bonivera est. Quamobrem propinquior naturai bonitatisnon bonum est, quae falsa est ac deflnita. Est veroquoniam aliquid aliud est,quod non est neque potestesse,idesteaqu6eidesseascribit quod non est ;aliarum quidem omniumnulla ponenda est,nequequaecunqueessequodnon est opinatur,id est quae idquod non est res proposita, eam esse putet, nequequaecunquenon esse quod est, idest neque ea quaeid quod habet res proposita in opinionibus negat.Gur autem ista non opinantur contrariae docet hocmodo : Inflnits enim,inquit, utraeque sunt, et qusesse opinanturquod non est, etquae non esse quodestjSed quae magis ponenda est?In quibus est, in-esse videtur. His igituritaconstitutis etde falsitateidem dicendum est. Falsa enim propositio quae illivera3Contrariaest,qua2[F.qu8e verajsecundum seest,magisfalsaestquameaquae eamveramperimat,qucesecundum accidens est.Nam siverior esl ea quse deipsa naturareiverum aliquid opinatur,illa eritmagisfalsa quae perimit veriorem ;quod siilla,quanquamsitvera, minus tamen quia de rei accidentapronuntiat,minus quoque illa erit falsa quoa minusveriorem perimit.His igitur ita constitiitis, videamusnuncquemadmodumse inhishsbent opinionibusvel propositionibus, de quibus nunc Iractatur.quit,fallacia,id est in quibus prinoipium fallacia est.q Idem igitur sit exemplum ut supra dictura est : idPrincipiumautem fallaciiEundeducitur? ex his ducitur,exquibus sunt et generationes ; unde autemsunt generationea?ex oppositia.Omnis enim, ut diotumestjgeneratioex eo quod non estid quod fuit,quod scilicet ad negationem vergit. Quare, inquit,etiam fallacia etprincipium fallaciae inoppositisinvenitur,ubietiam generationes, ex quibus est ipsafallacia.Si ergo quod bonum est, et bonum, et non malumest, el hoc quidem secundum se,illud vero secundmnaccidens. Accidil enim ei malum non esse;magis uutemest in unoquoque vera quse secundum se est, etquod bonum est,et bonum est,et non raalum, sedquod bonum est, secundum ipaam rem est, quodvero malum non est,accidit ei.-namid quod bonumest per naturam bonum est;quod vero malum nonest;secundo loco et quasi accidentereat.Ergo opiniode bono quoniam bonum est, verior est propinquiorquenaturae ea opinione quae esl de bono,quoniammalum non est.Si igitur ita est,et ea quas verioremopinionem perimit, magis lalsa est quam eaquae veram quanquam vera sit, roinus tamen estvera,manifestum est quoniam negatiomagis falsiorestquam affirmatio,qusicontrariumponit.Nam negatiodicitnonesse bonumquodbonumest,affirma-