t. II (PL 64)

885 LIBER DE DIVISIONE.inanimata.hic non rectesubstantias differentias segregavit.Corporis namque differentiae hae sunt, nonsubstantise.id est secundi generis,non primi. Quaremanifestum est secundum proprias differentias,nonsecundumposteriorisgeneris, priorum generumdivisionemessefaciendam.Quotiesautemgenus autindifferentias^aut in species solvitur, post divisionemfaclam mox difflnitiones, aut exempla subdendasunt. Sed si quis diffinitionibus non abundat, satisest exempla subjicere, ut cum dioimus, corporumalia sunt animata, subjiciamus, ut homines vel fer£e; alia inanimata,ul lapides. Oportet autem divisionemquoque,sicut terminum,neque diminutam(jue differentise propriae substantiae sunt. Si quis A nulla complectitur, idcirco quod earum superioravero sic dicat, substantiarum aliasuntanimata, alia genera inveniri non possunt. Porro autem inferioresut sunt individua, ipsa quoque specifioisditferentiis carent. Quocirca ipsa quoque a difflnitionoseclusa sunt. Mediae igitur quee et habentgenera, et de aliis, vel generibus, vel de speciebus,vel de individuis praedicantur sub diffinitionemcadere possunt. Data igitur hujusmodi speciequffi et genushabeat,et de posterioribus praedicetur,primo ejus sumo genus.etillius generis differentiasdivido, et adjungo differentiam generi, et videonum illa differentiajuncta cum genere aequalis possit^essecum ea specie quam circumscribendam difflnitionesusoepi ;quod si minor fuerit speoies, illamrursus differentiam quam dudum cum generepauciores, ut in seipsam divisio, sicut terminus,convertatur.Convertitur enim terminus sic : virtuaest mentis habitus optimus ; rursus, mentis habilusoptimus virtus est. Sic etiam diviaio, omnes genusaliquid eorum erit quK sunt, species propriuni genusest ; rursus, quaBJibet speciss proprium genusest. Fit autem generls ejusdem divisio muitipliciter,ut omnium corporum.et quaecunque suntalicujusmagnituiJinis. Sicut enim circulum insemicirculos,et in eos quos Graeci vooant tojjieTi;, nos divisionesesse, neque superfluam. Nam neque plures species o posueramus quasi genus ponimus,eamque in aliagquam quae sub genere sunt oportet apponi, neque suas differentiaSjSeparamus, et rursus basduas differentiassuperiori generi con jungimus ; et si aequavitspeciem,difflnitio speciei esse dicetur ; sin minusfuerit secundamdifferenliamrursus in aliaseparamus.Quas omnes conjungimus cum genere,et rursusspeculamur si omues differenliaecumgenereillia-quales sint speciei quae diffinitur.et postremo totiesdifferentiasdifferentiisdistribuimususquedumomnesjunctoegeneri speciem squali dilfinitione desoribant.Hujus autem rei clariorem facient exemplanotitiam hoc modo : Si est nobis propositumpossumusdicere,distribuimus, et tetragonum aliasducta per angulum, diametro in triangula,alias indiffinirenomen,vocabu.'um nominisdepluribus nominibusprsedicalur,et quodam modo speciescontinensparallelogrammata, alias in tetragona separamus.sub se individua. Diffinio ergo nomen sic :Ita quoque genus, ut cum diclmus,numerorum alii Q sumo ejus genus quod est vox, et divido : vocumsunt pareSj alii impares, et rursus alii primi, alii aliae sunt significativaB,ali8e vero minime ; vox nonnon primi : et triangulorum alia sunt aequilatera, significativa nihil ad nomen,etenim nomen significat.Sumo ergo differentiam aliaduosola lateraffiqualia habentia, aliatotis iute-quae est significativa,qualia lateribus, et rursus triangulorum alia suntrecti angula,alia acutos habentia tres angulos.aliaobtusi unius. Sic igitur generis unius sit divisiomultiplex. Illud autem scire perutile est,quoniamgenusunaquodammodomultarum specierum similitudoest, qua3 earum omnium convenientiam substantialemmonstret,atqueideocollectivumplurimarumspecierum genus est. Disjunctivee vero uniusgeneris species sunt quaD,quoniam differentiis informantur(ut dictum est), idcirco sub uno genereminus duabus speciebus esse non possunt, oranisdivisionem]!:eneris ad speciei diffinitionem facultasaperitur. Oportet autem non solum quas ad diffinitionemsumamus differentias addiscere,sed ipsiusdiffinitionisartemdiligentissimacognitionecomplecti.Etillud quidera,an uUa possit diffinitio demonstrari,et quemadmodum per demonstrationem valeatinveniri, et quaBCunque de ea subtilius inposlremis Analyticis ab Aristotele tractata suntpraetermittara. Solam tactum exsequar diffiniendiregulam. Rerum enim alise sunt superiores, aliaeinferi res,alis mediae. Superiores quidem difflnitioetjungo cum genere, id est cum voce,et dico voxsignificativa, et tunc respicio utrum genus hoc etdifferentia nomini sint aequalia. Sed nondum suntaequalia, potest enim vox significativa esse, et nonesse nomen.Sunt enim qu«dara voces quae doloremdesignant.aliffi qufe animipassionesnatiiraliter,quffinominanon sunt,ut interjectiones.Rursus ipsam vocemsignificativam in alias differentias divido.-vocumsigniflcativarumaliaesuntsecundum positionernhominum,aliae naturaliter,et vox quidem significansnaturaliter nihil ad noraen, vox vero signifioans seenimdifferentiain differentium pluralitateconsistit. y. cundumpositionemhominum nominicongruit.Quo-Sed de divisione generis et speeiei perplura dicta circa has duas differenlias signiflcativara etsecundumpositionera jungo cum voce.id est cum sunt. Hanc igiLur insistentibus viam promptior pergenere,et dico:nomeQest voxsignificativasecundum placitum.Sed rursus raihi non aequatur ad nomen. Suntnamqueet verbavocessignificativae etseoundum positionem.Nonigitur solius nominis diffinitio est. Distribuoiterum differentiam quae est secundum positionem,etdico : secundum positionem vocum significativarumaliae cum tempore, aliae sine tempore,et differentia quidem cum tempore nomini non conjungitur,idcirco (luod verborum est consignificaretempora, norainum vero minime. Restat ergo utoongruat illadifferentiaquae estsineiempore.Jungo