t. II (PL 64)

715 AN. MANL. SEV. BOETII 716propter quod amamus, illud magis amicum est,A.quare siquidem soimus propterprima et credimus,et illa scimus et credimus magis,quoniam propterilla et posteriora. Non potestautem credere magisquae scit, quae non conlingit neque sciens, nequemelius ijispositus quam si contigerit sciens,accidetautem hoc nisi aliquis preecognoverit propter demonstrationemoredentium,magis enim necesse estoredere principiis, aut omnibus, aut quibusdam,quam conclusioni.Debentem autem haberescientiamper deraonstrationem, non solum oportet principiamagis cognoscere et magis ipsis credere quam eiquod demonstratur,sed neque aliud ipsi credibiliusesse, neque notius oppositis principiis, ex quibuserit syllogisraus contrariae deoeptionis, si quidemoportet simpliciter scientem, immutabilem esse.CAPDT III.Quod nun omnium sit demonstraliva scientia.Quibusdam autem igitur propter id quod oporletprima scire, non videtur soientia esse. Quibusdamauteraessequidem,omnium tamendemonstratiouesesse, quorum neutrum neque verum neque necessarium.Ponentes autem non esse omnino scire,id ad inflnitumvoluntreduci,tanquamnonsitulique scientesposteriorapropterpriora,quoruranonsintprima,recte dicentes.Impossibile enim estinfinita pertransire,et si stent et sint principia haeo, ignota esse,cum demonslratio non sit ipsorum, quod quidemdicuni esse scire solum.Si vero non est prima scire,neque quae ex eis sunt, est scire, ceque simpliciterneque proprie, sed ex conditione, si illa sint. Hiautem de eo quod quidem estscire,sic confitentur,per demonstrationem enim esse solum,s6d omniumesse demonstrationem nihil prohibet,contingit enimcirculo fleri demonstrationem, et ex iis quae suntadinvicem.Nos autemdicemusnequeomnem scientiamdemonstrativam esse,sed immediatorum esseindemonstrabilem, et quod hoc necessarium sit,manifestum est. Si enim necesse est quidem scirepriora, ex quibus est demonstratio, stant autemaliquandoimmediata,haec quidem indemonstrabilianecesse est esse, et hoc igitur sic dicimus, et nonsolum scienliam, sed et principium scientiae essequoddam dioimus,in quantum terminos cognoscimus.Circuloautemquodimpossibilesitdemonstraresimpliciter manifestum est, si quidem ex prioribusin quodam autem non, neque quod aliquando quidem,aliquando vero non, ut si de omni homineanimal, si verum est quidem dicere horainem, verumest et dicere animal, etsi nunc alterum,et alterum,et si in omni linea punctum, similiter est,D signum autem est, namque instantias sic ferimus,oporlet demonstrationemesse,et notioribus,impossibileenim est eadem sibi invicem simul priora,etul de omni etiaminlerrogati,aut si in quodamnon,aut si aliquando non.Per seautem sunt quKCunqueposteriora esse, nisi altero modo, ut haec quidem sunt in eo quod quid est,ut trianguloinest Iinea,etad nos, illa vero simpliciter, quo certe modo indu-punctum lines,substantiaenimipsorum exhisest,ctio facit notum. Si autem sic est, non utique eritsimpliciter scirebene deflnitum, sed duplioiter. Annon simpliciteralterademonstratio fls ex nobis nontioribus?Acoiditverodioentibuscirculo demonstrationemesse, non solum quod nunc dictumest, sednihil aliud dicere quam quoniam hoc est,si hoo est,sio autem faeile est demonstrare omnia. Manifestumautemestquodhocacoidittribusterminispositis,permultos enim, aut per paucos reflectere dzcere nihildiffert,per pauoos autem,aut per duos. Cum enimsiLa, sit ex necessitale b, hoo autem cum sit,et c,oum igitur a sit, erit et c ; si igitur aum sita, necesseest b esse, hoc autem oum sil, a est. Ilocenim erit circulo :ponatur autema inquo c,b igiturcum sit, a esse dicere, est et ipsum c dicere esse.Hoo autem dicere est,quoniam cum sit a est c,c autemipsi a idem est,quare acoidit dioero,oiroulo dicentesesse demonsirationem nihil aliud nisi cumsit a est a, sic autem omnia demonslrare leve est.At vero neque hoo possibile,nisi in iisquae alternatimse consequuntur, sicut sunt propria. Uno quidemigiturpositoostensum est quod nequaquamnecessealiquidessealterum.Dioo autem uno,quoniamT> nec termino uno, nec positione una posita,cx duabusautempositionibus primis et minimis,siquidemcontingit et syllogizare. Si igitur et a b, etcsequatur,et hcec ad invicem, et ipsi a,si quidemigiturcontingitexalternismonstrare omniaquassitainprima figura,sicut ostensum estiniis qui de syllogismosunt.Ostensum est autem quod in aliis flgurisaut non flt syllogismus,aut non deacceptis qua; autemnon mutuo pra3dioantur,nequaquam est demonstrareoirculo,quare quoniam pauca quidem huju$modiin demonstrationibus sunt, manifestum estquod vanum quidem et impossibile sit dicere ex iisquae sunt ad iuvioem esse demonstrationem,et propterhoccontingereomnium esse demonstrationem.GAPUT IV.Quid de omni, quid per se, et per universale..Quoniam autem impossibileest alitersehabereidcujus est soientia simpliciter, necessarium utiqueerit id esse scibile,quod est seoundum demonstrativamscientiam. Demonstrativa autem est, quamhabemusinhabendodemonstrationemexnecessariisitaquesyllogismisestdemonstratio.Accipiendumigiturestexquibusetqualibus demonstrationes sunt,primum quidem determinabimus quid dicimus deorani,et quid perse,et quid universale.De omniquidem,hoodico,quodutiqueestnon quodam quidem,et in rationedicenti quid est,insunt.Et quibusounqueeorumquaeinsunt ipsis, ipsa in ratione insuntquid est monstranti, ut reotum inest lineae,et oirculare,et par, et impar numero, et primum, etoompositum,et isopleurum,et altera parte longius,et quae omnibus his insunt, in ratione quid estdioente,illinc quidem linea, hinc vero numerus, similiteretin aliis hujusmodi, unicuique perse esse