t. II (PL 64)

979 AN. MANL. SEV. BOETII 980aut propter somnum impotentes sumus. Similiterautem etdubitationisvidebitur eflectivum esse,contrariarumaequaliiasraliocinationum;quandocunqueenim ad utraque ratiocinanlibus nobis simiiiter videnturomniasecundumutruiTiquefleri,dubitabimusutrum agamus. Amplius,secundum tempora omniaconsiderandumsicubi dissonet,utsiimmortaledeQnivit,animal nuno incorruptibile esse. Nam nuncincorruptibile animal, nunc immortale erit. An inhoc quidem non accidit?namancepssecundum am- „phiboliam sst nunc i.icorruptibile esse, aut enimquoniam noncorrumpitur nunc, significat, aut quoniamnonpossibilecorrumpinunc, aut quoniam hujusmodiest nunc, ut nunquam possit corrumpi.Quando igiturdicimus quod incorruptibile nunc estanimal,nonhocdicimus, quodnunc tale estanimal,sed ut nunquam possit corrumpi ;hoc autem immortaliidem erat, quare non accidit, nunc ideniImmortale esse.Sed tamen sicubi aocidit quod secundumdefinitionem quidem assignatum esl inesse,nunc vel prius, quod vero secundum nomen noninest, non erit idem, utendum ergo hoc loco quemadmodumdiotum est. Inspiciendum autem et si secundumaliud quidpiam magis dicitur quod definitur,quam secundum assignatamorationem, utmensuratio, quare sanitas inerit utique ipsis.Item A delectabile,iderabono erit; quare quod non delectaidquodfitineffectivum, aut econverso. accidit ponere sic definientibus, non enim est dolor separatiobile est per auditum, nonbonoidem, nam eisdem etopposila eadem erunt : opponitur autem bono quidemnonnaturalium partium, sed effectivum doloris, neobonum,perauditum autem deleclabili,persomnus impotentia sensus, sedaffectivum alterumalterius; aut enimpropter impotentiam Jormimus,auditum nondelectabile;manifestumigiturquoniamidem non delectabile per auditum,non bono.Si igituraliquid est per visum quidem delectabile, perauditum autera non, et bonum etnon bonum erit.Simiiiler autera ostendemus quoniam idem ens, etnonensest. Amplius, et generibus, et differentiis, etaliis omnibus quas in definitionibus sunt assignatiseis qui orationes pro nominibus faciunt, considerandumsi quidquam dissonet.GAPUT IVVe de/initione loci alii.Si]autemsit ad aliquid quod definitur, autper se,aut secundum genus, considerandum si non dictumest in definitione ad quod dicitur, aut secundumipsum, aut secundum genus. Ut si scientiam definivitopinionem indissuasibilem, aut etiam voluntatem,appetitumsinetristitia :omnis enim e.jus quodest ad'aliquid, substantia ad alterum, eo quod idemsit unicuique eorum qusesunt ad aliquid esse, idipsumquod est ad aliquid quodara modo se habere.Oportebat igitur scientiam dicere opinionem scibilis,et voluntalem appelitum boni. Similiter autemet si grammaticen deflnivit scientiam litterarum,oportebat enim aut ad ipsum dicitur, aut ad quodforte genus dicitur.in definitione assignari. Aut sicum quidpiam ad aliquid dioitur, non assignavit adfinem. Finis autem in unoquoqueest quodoptimumqui potest; quare non erit justitia potestas aequidistributiva, nam et justus esset maxime qui possetaequum distribuere. Amplius, si res quidemsuscipit magis, quod autem secundum orationemassignalur non suscipit, aut contra, quod seoundumsed "delectationis, nam propter hanc, etorationem ei assignatur suscipit, res autem non.Oportet enim aut utraque suscipere, aut neutrum,eiquidem es rei quod secundum orationem assignatiir.Amplius, sisuscipiuntutraquequidem magis,nonsimul autem utraque augraentum sumuntut si amor concupiscentia conventionis est. Nammagis amans non magis conoupiscitconventionem ;quare nonsimul utraquesuscipiunt magis,at opor-si juslitia potestas aequi distributiva est :justus ^ est,aut cujus gratia alia sunt ; dicendum igitur autenim magis est qui eligit aiquum distribuere, eo optimum, aut ultimum, ut concupiscentianon delectabilis,delectabile eligimus. Considerandum et si generatioest ad quod assignavit,vel actus. Nihil enim laliumfinis,nam magis (juod est egisse et generasseflnis, quam fieri et agere.Annon in omnibus verurahujusmodi ? pene enim plurimi deleotari magis voluntquam destitisse delectari ;quare agere magisfinem quis statuat quam egisse. Rursum in quibusdamsi non determinavit quanti,vel qualis.veluhi,vel secundum alias differentias : utambitiosus,et qualis, et quanti appetens est honoris, nam omnesappetunt honorcm ;quare non sufflcit ambitiosumdicere qui appetit honorem, sed addereteret, siidem essent. Amplius,si duobusquibusdam J) oportet dictas differentias.Similiter aulem et avapropositis,de quo res magis dioitur, id quod est secundumrus, quantas appetit pecunias ; aut intemperans,orationem rainus dicitur: ut si ignis est circaquales voluptates : non enim qui a qualibetcorpus sublilissimum, ignis enim magis flimma voluptate tenetur, intemperans dicitur, sed qui abquamlux,corpus autem subtilissimum minus flammaquam lux; oportet autem utraquemagis inessealiqua. Autrursum, qui definivit noctem umbramterrse, aut succussionem motum terrae, aut nubemeidem,siquidem eademsint.Rursum, sihoc quidemsimiliter utrisqueinest proiiositis, aliud autem nonsimiliter utrisque, seJ alteri magis. Amplius, si adduo deflnitionem assignaverit secundum utrumque:ut bonum quod per visumaut per audilum delectabile,et ens quod possibile est pati aut facere,simul enira idem et bonum et non bonum est,similiterautem et ens et non ens : nara per auditumdensilatera aeris, aut ventum motum aeris, addendumenim quanti et qualis, ubi et a quo.Similiterautem et in caeteris hujusm.odi, nam omittens differentiamquamlibet, nondicit quid est esse^^^oportetaulem semper ad id quo indiget argumentari.Non enim quolibet modo terra mota, neque quantacunquesuccessio erit ; simililer autem nequeaere quolibet modo, neque quantocunque moto,