t. II (PL 64)

789 INTRODUCTIO AD STLLOOISMGS CATEOORICOS. 790esse nuUus ignorat.Item sisitfalsa universalisaffir- X minum naturasejunctasunt, ut equus, arbor atquematioin simplicibusterminis constituta, falsa quoque ejus per oppositionem probabitur esseconversio: nam cum dicimus, omnis lapis animal est, falsaest, atque illi per oppositionem convertitur, idest, omne non animal non lapis est, eam quoque falsamesse necesse est. Id enim ex tali enuntiationesentituf, quoniam quidquid animal non fuerit, idlapis non est, quod apertissime falsum est, cum lapisipse animal non sit; quod si universalis affirmatioterminorum oppositionem oonserva sibimetciat. Nam cum affirmatio simplexparticularis verain veritate convenit et in falsitate, non estdu-sit, ut est quidam homo animal est, si hujus terciat.bium quin universalis simplex affirmatio stabili peroppositionem conversione monstretur. Idem de siraplioietiam particulari negatione dicemus. Nam cummini cum oppositione convertantur, fiatque propositio,quoddam non animal non homo est, a veritatenon discrepat. Quid enim aliud enuntiatio ista densignat quam esseremaliquam quaecum animal nonhasc falsa est, ut ea quae dicit, quidam homo animalnonestjilla quoquefalsitatem tenebit,quaehuic terminorumoppositione convertitur, ut ea quae propo-sit, ne homo quidem sit, ut lapis simul et animaliset hominisnaturadeflciat.Sedhicin veritateconaen-nit, quoddara non animal non homo non est. Idenim ei hac enuntiadone colligilur, quod res qusnon sit animal, sit hemo. Etenim hoc esse hominem,quod non esse non hominem. At si vera sit negatioparticularis ex simplicibus terminis juncta, nl estquidam lapis animal non est, non deerit veritascum terminorum oppositione conversae quas proponit,quoddam non animal non lapidem non esse.Id enim conversio ita significat, quod res quiedamquae animal non sit lapis sit, hoc est enira esselapidem quod non esse non lapidem; quod si particularissimplex negatio per oppositiones propriaconversioni et in veritatis et in falsitatis significa'alia plurima. Si igitur negatio universalis per oppositionempropriae conversioni in falsitate quidemconvenit, nec tamen in veritate consenlit, recte pronuntiaturconversionem perpetuam atque asquabilemnon habere. Eadem quoque ratio est in alfirmationesimplici particulari. Nam inhocquoquesaepe error deprehenditur, ut certae propositionumconversiones putentur, si quis non ad lalsitatisquoque, sed ad solam convenientiam veritatis aspi-sus ad falsitatem usque non tendit. Quid enim si sitfalsa simplex afflrmatio particularis, ut est, quidamhomo lapis est ? nonerit ejusperoppositionem falsaconversio, quidam nonlapis non horao est ? Atquihaec flrraa veritatc cor^sistit^id enim exhac propositionedatur intelligi quod sit quidam quod cum lapisnon sit, ne homo quidem sit, ut equus atque arbor,qucB nequehomtnis, neque lapidis diffinitioneclauduntur. Quod si particularis affirmatio, dum peroppositionem converlitur, in veritate quidem tenelsecumipsam concordiara,infalsitate aulem sibimetipsadissentit, rectum est pronuntiare quod termininegationeconjunctaconversionemfirraara stabilemtioneconcordat, non est dubium particularem C que non teneant. Quarecum in simplicibus, ac praesimplicemnegationem certo sibi ac stabili modoper oppositionem terininorum posse converti. Innegatione vero universali non est perpetua nequefida conversio. Quod quidem fallere polerit, si quisad solam respiciat convenientiam falsitatis. Namcum sit falsa simplex universalis negatio qusp proponitnullum hominem esse animal, falsa est quaeei per oppositionem converlitur, utesl, nullum nonanimal non homo est. Id enim ex haec propositionemonstratur, qnoniam omne quod animal non est,id homo est, hominem esse significat, quidquidanimal ncn sit, qus proponit, nullumesse non hominem,qui animal non sit. Sed hic in falsitate consensusad veritatem usque non pervenit. Age enimter oppositioncm conversionibus, universalls quidemnegatio particularisque affirmatio perpetua fidaqueterminorumpermutatione vertantur,afflrmamatiovero univcrsalis particularisque negatio minime,dum per terminorum oppositionem simplexpropositio sibi ipsa convertitur, omnia, ut dictumest, adversa ratione contingunt, universalia namqueaffirmatio et particularis negatio firmam negatarumparlium retinent conversionem. Universalis autemnegatio in falsiiatequidem recte sibiipsaconvertitur.In veritate autem sibi ipsa discordat. Pyrticularisautem afflrmatioin veritate quidem sibiconvenit, sed in falsitate dissentit. Similis autemcontemplatio est in his quae, converso ordine tersitvera simplex universalis negatio, nullus homo ]) minorum, prjedicato tantum vel subjecto sibi copulapisesl, non vera polest esse, nullus non lapis non lant negationem :in quibus, utin superioribusquoquehomo est.Id namque designatistacunversio,quoniamfecimus, propositionum tantum ordinem des-quidquid lapis non fuerit, id homo est ; hominemnamque esse designat quod lapis non sit, quipronuntiatcribemus, et quid eveniat sub brevitate monstrabimus,perquirendaatqueexaininandasingulalecto-nullum esse non hominem quod lapis non ris diligentiae derelinquentes. Descriptis ergo simcribemus,est, quod apertissime fal^um est ;quamvis enim raultaproferamquaecumlapides non sint, tamen abhoplicihusex adversaparte,quae,conversoordinepr3edicatumcum negatione pronuntiant, conferantur.Simplioes.Omnis homo aniraal est,NuIIus homo animal est.Quidam homo aniroal est.Quidam homo animal aon est.Conversae de praedicato inflnitoOmne animal non homo est.Nullum animal non homo est.Quoddam animal non homo est.Quoddam animal non homo non est.