t. II (PL 64)

d309 GILBERTI PORRET^ COMMENTARIA, 1310aperit dicens ; Manifestum vero est haee dici ad aliquid,id est secundum ea quae his nominibus praedi-A.caotur, id est secundum ea quae his nominibus praedicantur,illos de quibus dicuQtur hoo ipsum quod hisprsedicatis sunt aliorum esse, vere. Nam et Pateralicujus, id est Filii est Pater ; et conversim, Filiusquoque alicujus, id est Patris est Filius. Spiritusetiam alicujus, id est Patris aut Filii, imo et Fiiii etSpiritus, id est connexio.Quo fit, etc. ] Hic commemorandum videtur quodunitas omnium a se divisorum in quolibet facultatumgenere praedicamentorum comes est. Nam de quoeunquealiquid praedicatur, id praedicalo quidem esthoc quod nomine ab eodem sibi indito, et verbi substantivicompositione cujus adminiculo praedicatur,esse significatur, sed unitate ipsi coaccidente estunum : ut album albedine qaidem album est, sedunitate coaccidente albedini, unum, et simul albedineet ejus comite unitate est album unum. Quaproptercum multa praedicantur de uno, quodammodo illud unum est multa, quoniam acilicet estmultis. Quamvis enim non sit numerus ejus quodmultis est, est tamen numerus, et eorum quorumunoquoque est, et unitatem illis accideutium, quarumuuaquaeque unuQi est. Gum vero uuum praedicaturde multis, multa sunt unum : et cum multa demultis, multa sunt mulia. Nam juxta numerum eorumquae praedicantur unorum, est etiam earum quaeillis accidunt, per quamdam conformationem numerusunitatum : et caret unitas numero, cum illiusunius praedicati cui coaccidit, nullus est numerus.Quoniam ergo paternitas, et flliatio, et connexio,diversa sunt, oportet unitates quoque quae illis ad-Eunt, a se invicem esse diversas. Et quia quamvisBubstautiae substantialia, aut accidens adsit, ut corporalitalianimatio, et color accidenti, tameD nonpotest adesse aubstantia, unitates quae adsunt paternitati,el filiationi, et connexioni, quibus sunt trianon modo haec preedicata, verum etiam illa de quibusipsa preedicantur, iJ esl, Pater, et Filius, etSpiritus sanctus, nequaquam poterunt esse substantiae.Unde et auctor recle infert dicens : Quo fitut nec Trinitas quidem de Deo substantiahter praedicetur.Quod et ex eo manifestum est, quod non deunoquoque illorum, id est, Patre, et Filio, et Spiritusancto divisim dicitur. Pater enim non est Trinitas,id est Pator non est tres isti, vere. Ille enimqui est Pater, Pater quidem est ; sed non est Filiusac Spiritus sanctus. Quffi approbatio omcino necessariaest : quomodo enim uuitates solis his quae praedicanturadsunt, nec nisi secundum praedicata desubjectis aliquibua dici possunt, impossibile est easillis quibus adesse debent absentibus prfedicari. Nonergo potest esse unus Filius, qui non est Filius, necunus Spiritus sanctus, qui non est Spiritus sanctus.Secundum eumdem modum nec Filius est Trinitas,id est, non est tres isti, quoniam qui eat Filius,Filius quidem est, sed non est Pater, nee est Spiritu8sanctus ; neque Spiritus sanctus est Trinitas, idest non est trea isti : quoniam qui Spiritus sanctusest, id est connexio, hoc proprium, nomen habet :alia vero duo non recipit, id est, non est Pater,neque Filius. Quoniam vero una sola Divinitas triumest, necesse est ut qui illa sunt Deus, unitate, qu^secundum eam est, sint unus, et simnl Divinitate,et illa quae secundum ipsam est unitate, sint unusDeus. Sunt igitur et Pater et Filius et Spiritus sanctus,et tres et unus. Sed, sicut dictum est, Trinitas,quidem consistit in pluralitate personarum, id estunitatum numerus de iUis prsedicatur secundum numerumproprietatum, quae et a se invicem diversaesunt, et ita de diversis praedicantur, quod nunquamde aliquo plenitudine proprietatis, quse colligatur exhia et ex aliis praedicamentis omnibus, uno dicuntur.Unde quilibet eorum ab alio sua proprietate per seunius, id est alia persona est. Unitas vero eorumdemconsistit in substantiffi, id est ouaiai;, quae de ipsisprsedicatur, simplicitate : videlicet unitas de illigpraedicatur, secundum singularem et simplicem quasunt id quod sunt, suam essentiat.Quod si, eto. ] Adhuo idem dicit, quod scilicet hfficquffi tribus non sunt communia, id est, Pater, Filius,Spiritus sanctus, et Trinitas, minime substantialiterprffidicantur : quffi vero sunt substantiffi, communiterde ipsis dicuDtur. Quasi Trinitas in persouarumdiversitate, uuitas iu substantiffi simplicitate consistit.Quod si Pater, et Filius, et Spiritus sanctus suntdivisffi personffi (ut utique sunt), proprietstibus qu»de uno dici non possunt ; substantia vero, id est ouaia,qua sunt id quod sunt, [indivisa sit, necesse est, idvocabulum quod capit originem ex personis, id estquod ex personali proprietate, vel una, ut Pater, velduabus ut, procedens, quod non de Patre, eed de Filio,et de Spiritu sancto dicelur ; vel emittens quodnon de Spiritu sancto, sed de Patre et Filio praedicatur; vel omnibus, ut tres, quod de nullo divisim, sed deomnibus collectim enuntiatur, ad substantiam, id esti» essentiam, qua sunt, non pertinere, id est minimesubstantialiter prffidicari. At Trinitatem, id est unitatesquibus collectim diountur esse tres, facit diversitasilla proprietatum ex quibus est diversitasquffi dicitur personarum. Quoniam ergo illffi proprielatesnon sunt substantiffi, quod ex eo maxime certumest, quia non singulariter dicuntur de omnibusdivisim et coUeclim S'jpp08itis, multo magis nonpertinetad substantiam, id est non est substantialisTrinitas, videlicet unitates, quibus iU» proprietates,et illi quorum ipsffi sunt, numerantur, quffi noo prffidicantursimul omnes, nec divisim de singulis. Utenim item itemque dicatur, illa est certissima regulaqua dicitur, non esse substantiam, quidquid detribus divisim et simul suppositis non prffidicatur.Quod flt ut neque Pater, neque Filius, nequeSpiritus sanctus, id est quffiUbet istarum proprietatuma quibus hffic sunt indita nomina, neque Trinitas,qua secundum eas Pater, et Filius, et Spiritus san-C ctus sunt tres, de Deo, scilicet Patre, et Filio, etSpiritu sancto, substantialiter prffidicetur ; sed potius(ut supra dictum est) ad aliquid. Quoniam reveraPater et Filius paternitate et flliatione inter se referuntur,et Spiritus sanctus ad eosdem si) habet connexione.Trinitas vero qua ipsi dicuntur tres, ipsaquidem non est relatio (omnis enim numerus est perse), sed relationum in quibus ipsi referuntur comesest. Ideoque ipsarum consortio dicitur ad aliquidprffidicari. Deus vero, id est Divinitas, quffi hoc nomiueintelligitur, et veritas, et jnstitia, et bonitas,et omnipotentia, et substantia, et immutabilitas, etvirtus, et sapientia, et quidquid liujusmodi id estdiversum quidem nomine, idem vero re excogitari potestde Divinitate, id est, de Patre, et de FiUo, etde Spiritu sancto substantialiter dicuntur : cum unaouaia dicuntur vel divisim, vel simul Deus, verus,justus, bonus, omnipotens, subsistens, immutabilis,n fortis, sapiens, et hujusmodi allis ab eadem oiulanominibus csse id quod sunt, prffidioantur.ff«c si, etc. ]Quasi : Quod Pater, et Filius, etSpiritus sanctus non de Divinitate substantiaUterprffidicantur, mihi videor prffidictis ratiocinationibusquae ex cathoUca fide habent initium, demonstrasse.Tuum tameu, o Joannes, super his judicium eispecto.Si ergo hffic se habent recte secundum looosrationum theologiois convenientium, et si etiam rationessunt ex fide, id est juxta cathoUcam fidem,pelo ut tuffi contestationis auctoritate me instruas, idest, in eorum quffi dicta sunt intelligentia confirmes.Aut si forte diversus es a me, aliter sentiendo dealiqua re, id est de aliquo prffidictorum, peto ne rationiper flctam fidem, vel fidei per fabricatam rationemprffijudices, sed ligentius, id est, valde diligenterintuere, quffi dicta sunt, vel esse catholicffi fidei, velex his quffi tenet fides catholica, sequi : et, si ulcun.que poteris, Bdem rationemque conjunge, ut scilicetprimum ex fide auctoritas rationi, deinde ex rationeassensio fldei comparetur.