t. II (PL 64)

IN PORPHYRIDM COMMENTARIORUM LIB.animuSjhabelillicoincorporeumgenerisintellectum. ASi vero corporalium rerum genera speciesque prospexerit,aufert (ut solet) a corporibus incorporeorumnaturam,et solam puramque ut ia seipsa formaest contuetur.Ita haec cum accipit animus permistacorporibus, incorporalia dividens speculatur atqueconsiderat. Nemo ergo dicatfalsam noslineam cogitare,quoniam ita eam mente capimus quasi pra3-ter corpora sit, cum praeter corpora esse non possit.Non enim omnisqui exsubjeotisrebuscapiturintel-]ectu?aliterquamseseipsffireshabent,falsusesseputandusest,sed (ut superius dictum est) ille quidemqui hoc in compositione facit falsus est, ut cum hominematqueequumjungensputat esse centaurum.Qui vero id in divisionibuset abstractionibus atquoassumptibus abhisrebus in quibus sunt eflicit^non pmodo falsus non est, verum eliam solus intellectusid quod in proprietate verum est invenire potest.Sunt igiturhujusmodires incorporalibusatqueinsensibilibusrebus.IntelligunturautemprEtersensibilia,ut eorum natura perspici et proprietas valeateomprehendi. Quocircacum etgeneraetspeciescogitantur, tunc ex singulis in quibus sunt eorumsimilitudo colligitur,ut ex singulis hominibus interse dissimilibus humanitatis simiIitudo,quse similitudocogitata animo veraciterque perspeota fit species,quarumspecierum rursus diversarum consideratnsimilitudo, quee nisi in ipsis speciebus aut inearum individuis esse non potest, efficit genus,itaquehffic sunt quidem in singularibus. Cogitanturvero universalia,nihilquealiud speciesesse putanda pest, nisi cogitatio collecta ex individuorum dissimiliumnumero substantiali similitudine, genus verocogitaliocoUectaexspecierum similitudine.Sed hajcsimilitudo cum in singularibus est, fit sensibilis :cum in universalibus, flt intelligibilis ; eodemqueniodo cum sensibilis est, in singularibus permanet,cumintelligitur,fit universalis.Subsistuntergocircasensibilia, intelliguntur autem praeter corpora, nequeenim interclusum est utduae reseodem in subjeotonon sint ralione diversae, ut linea curva atquecava: quseres cum diversis difflnitionibusterminentur,diversusqueearum intellectus sit, semper tamenin eodem subjecto reperiuntur; eadem enim cavalinea eademque curva est. Ilaquoque generibus etspeciebuSjid est singularitatietuniversalitatiunumquidem subjectum est, sed alio modo universale estcum cogilatur, alio singulare cum sentitur inrebushis in quibus habet esse suum. His igitur terminatisoranis (ut arbitror) queestio dissolula est. Ipsa enimII.genera et species subsistuntquidem alio modo, intelligunturvero aliomodo,el sunt incorporaIia,sedsensibilibus junclasubsistuntinsensibilibus.Intelligunturvero praeter corpora, ut per semetipsa subsistentia,ac non in aliis esse suum habentia ;sedPlato genera et species csteraque non modo intelligiuniversalia.verum etiam esse atquepropter corporasubsistere putat ; Aristoleles vero intelligi quidemincorporalia atque universalia, sed subsistere insensibilibus putat, quorum dijudicare sententiasaptum esse non duxi. Altioris enim est philosophiee,idcirco vero studiosius Aristotelis sententiam exsecutisumus, non quod eam maxime probaremus,sed quod hic liber ad praedicamenta conscriptusest, quorum Aristoteles auctor est.Hoc vero, quemadmodum de his ac de proposilisprobabililer anliqui Iractaverunt, et horum maocimePeripalelici, libi nunc lentabo monstrare.Praetermissis his quEestionibus,quae altiores essepraedicit, exoptat mediocrem introduclorii operistraclatum ;sed ne ipsaharum quaestionum omissiovitio daretur,apposuit quemadmodum depropositistractaturus est,ex quorumque hoc opus auctoritatesubnixus aggreditur ante denuntiat. Cum rcediocritatemquideratractaturuspromittitdetractaobscuritatisdifficullate, animum lectoris invitat utvero acquiescat ac sileat ad id quod picturus est,Peripateticorum auctoritate confirraat. Atque ideoait, de his, est de generibus et speoiebus de quibussuperiores intulerat qu£Estiones,ad de propositisid est de di£ferentii3,propriis atque accidentibus,sese probabiliterdisputaturum : probabiliter autemait,id est verisirailiter, quod Graeci AoYtxioi; vel h-86^10? diount.Saepe enimetapud Aristotelem Io-^vaZ^i^verisimililer ac probabiliter dictum invenimus, etapud Boetium et apud Alexan. Porphyrius quoqueipse in mullis hac signiflcatione hoc verbo usus est,quod nos scilicetin transIatione,quod ait XoYixtixspovita interpretari, ut rationabiliter diceremus, omisimus,Longe enira melior ac verior significatio eavisa estjUt probabiliter sese dicerepromitteret, idest non praeter opinionem ingredientium atque lectorum,quodintroductionise3tproprium.Namcumab imperitorumhominum mentibusdoctrinasecretumaltioris abhorreat, talis esse introductio debet,ut prster opinionem ingredientium non sit. Ergomelius probabiliterquam ralionabiliter,utnobis videtur,interpretati sumus. Antiquos autem ait deeisdemdisputasserebuSjSedeorum illumse maximetractatum insequi quem Peripatetici Aristoteleducereliquerunt, ut tola disputatio ad praedicamentaconveniat.LIBER SECUNDUS.Quseri soletin pxpositionum principiiscur unumquodquecffiterisindispositionisordine prsponatur,velut nunc in genere dubitari potest cur genus speciei,di£ferentiffi,proprio,aocidentique prstulerit,deeoenimprimitustractat.Respondebimusitaquejurefactum videri: omne enim quod universale est,intrasem_etipsum cwtera concludit, ipsum vero non clauditur.Majorisitaquemeritiestacprincipalisnaturae,quod ita caetera coercet, ut ipsum natur» suae magnitudinenequeatab aliis contineri, Genus igituret