t. II (PL 64)

1363 IN LIBRUM DE DUABUS NATURIS ET UNA PERSONA CHRISTI 1364Pati quidem ac facere, etc.] Perfecta vero esset di- ^ diffiniendatii eiimdem naluram, seoundum aliam auamvisio, si ita dixisset, vel quod facere et non pati, velquod pati et non faoere ; vel et quod pati et facere,vel quod nec faoere nec pati potest. Sed diligeuterattendendum est quod facere et pati multipliciterdicuntur. Nam quorumdam philosophorum usu.facereBOlis vitalibus couvenit, id cst Deo et spiritibus, etanimalibus, et eorum animabus. Pati vero, solis sensibilibus; ut animalibus, et eorumdem animahus, etquibusdam spirilibus. Aliorum vero philosophorumusu, facere ac pati omnibus corporalibus et sensibiliumconvenit auimabus. Nam et corporalia omnia,et corporalium animee quorumdam, quae per generationemvel per corruptionem fiunt, causEE suot; ideoqueet ipsa facere, et qufE ipsorum actus suscipiunt,pati dicuntur. Hoc igitur Boetius secul.us, ait : Patiquidem ac facere, quod est, natura potest, ut omniacorporea, atque corporeum anima. Et de corporeisquidem hoc certum est, quod et faoiunt, et patiunsuperius in divisione grimam posuerat ipsius siguificalionem, dicens : babes igitur diffinitionem ejusquoque siguificationis, id est secundum eam sigoiflcationemnaturae quse tantum substantiis applicatur.Qua in re quia sciUcet quod ea diffinitione de naturadictum est, nonnisi substantiis convenit, inhac diffinilione naturae substantiEe quoque est redditadiffinilio. Diligenter altecde quod ait, natur» dilQnitionediffinitam esse substanliam. Nam et ipsecur hoc dixerit, ostendit, dicens : Nam si nomen naturaesubstanliam monstrat, quod utique quorumdam(siciit dictum est) usus habet, cum naturam descripsimus,substantiae quoque reddita est desoriptio.Quod vere et sine aliqua dubitatione fatendum esset,si natiiraj atque substantiffi nomina in ejusdem substanliaeappellatione, et ab eadem qualitate essent -multivoca. Quod mioime sunt. Nam etsi horum uonainumlu.uuLu eadem oauciii seeundum ocuuuuuui aliquos uiiquos intelligalurinieuigauir substan- suosian-- "-. 1 "-, -• ilurjae corporeorum vero anima, quae incorporea d tia, nunquam lamen eadem qualitas. Aliud enim cstBubstantia est, etai non adeo certum, tamen eam et esse naturam, aliud esse subslantiam ; sicut aliud estfacere et pati verum est. Hseo enim in corpore praeler esse hominem, aliud esse risibilem : quamvis eademcorporis causam, et etiam a corpore, hoc estsubstantia et homo sit, et risibilis. Sicut ergo aliacorporiscausa, et faoit et patitur. Non solum enim extra corpora,sed etiam in corporibus manentes animae rationales,non corporis vi, sed rationis proprio actuintelligunt. In sentiendis vero corporibus, seu visu,seu auditu, seu gustu, seu aliis hujusmodi sensibus,etsi animae sensibilitaa isla propria sit, quia tamenhis sensibus non nisi corpora, nec nisi oorporeis instrumentispossunt sentiri, a corpore dicitur animahabere quod sentit, et multo scripturarum usu sensusipsi dicuntur corporei. Similiter non modo extra corpora,verum etiam in corporibus, non corporum, sedsua tantum natura animcE deleotationum aut tristitiarumpassionibus afficiuntur. Certum est etiam quodex corporum qualitate seu injequalitate quaedamanimae passiones conlingunt, ut obripilatio calorquediffinitio est hominis alque risibilis, sic naturae atquesubslantiae eadem diffinilio esse non potest. Cumigitur a diversis qualitalibus diversivooa uomina sintnatura atque substantia, quaerendum est qua ratiouehorum eamdem dixerit esse diffinitionem. Gum enimquatuor sint species nominum : videlicet univooa,a;quivoca, multivoca, et diversivoca ; univoca quidemeorumdem unam eamdemque diffinitionem essoet multivoca una diffinitione, aequivoca vero et diversivoca,diversia diffinitionibua demonslrantuy.Sed haec quae in diversivocis et diffinitionum diversitas,Don prohibet. Non enim diversis tantum, sed eliamuna diffinitione diversivoca deolarari minime ambigit,quisquis ea quae prtediota sunt de diffinitionibusrecolit. Quod videlicet aliie sunt quibus ostenditur.febrilis. Ideoque animae proprife passiones a corpori- {^ non modo quod esse dicitur, verumetiam esse quodbus ei esse, et etiam corporalea vocantur.dicilur ; alia8 vero quibus tantum quod esse dicitur,Facere vero, etc.] Pati ac facere omnia corporeapossunt, et corporeorum anima; facere vero tantura,et non pati, id quod est, natura potest : ut Deus caeteraquedivina. Divina hoc loco dicere videtur quaequeperpetua, quae semel oreata deinceps generationeseu corruptione in nuUo mutantur, sicut et deaeterno principio, scilicet Deo, certum est, qui necper generationem coepit, neque per corruplionemdesinit aliquid esse. Haso igitur quia non mulantur,nequaquam patiuntur. Facit tamen ut auotor omniumDeus, caeteraque divina, vel causa, vel ministerioplurima faciunt. NuIIa enim est cujuslibet agentisper actionem mutatio; ideoque immutabilis Deus, etquae non mutantur perpetua faciunt tantum, nuUatenuspatiuntur.Habes igitur, etc.] Secundum sigDifieationem naturae,qua de omnibus et solis substnntiis naturce noet nequaquam esse quod dioitur. Si enim diversivooaprimo diffinitionum genere demonstraoda sunt, diversishoc necesse est diffinitionibus fieri. Si vcroaltero, possunt una diffinitioue moustrari. Undequamvis natura atque substantia a diversis rationibusindita sint nomiua diversa, recte lamen illorumuua esse descriptio dioitur : quia soilicet id quod estnalura atque substantia, non vero esse natura velesse substantia declaratur. Bt siquidem, qualiterdictum est, natura describitur, si vel de omnibus rebus,vel de solis substantiis hoc nomen dicatur. Quodsi relictis incorporeis subatantiis naturae nomen usquead corporales contrahitur, ut sciUcet tantumcorporeae substantiae naturam habere videantur, etnaturae nomine appellentur, Bicut putant Aristotelescajterique et ejusmodi, in est Aristotelicse et multimodaemen dicilur, naturam divisione diffinivit, diceus philosophis sectatores : difflniemus eam ita:fl etiam ut hi diffinieruat qui naturam, id est naturaeno-Naturam ease, vel quod faoere, vel quod pati polestRatio autem divisionis, sicut praedictum est, quatuoreiigit partes, ita : Natura est vel quod facere et nonpati, vel quod pati et non facere, vel quod et pali etfacere, vel quod nec pali nec facere poteit. De duabusautem divisionis hujus partibuf, videlicet de eoquod et faoere et pati, et quod ct facere et non patipotest, exempla posuit. De eo autem quod pati etnon faoere, vel quod nec pati nec facere potest, nihildicit. Ideo utique, quia nuUum subsistens est, quodpati tantum et non facere, vel quod nec pati neo facerepossit. Omne etenim subsistena aut temporaleest, aut perpetuum, aut seternum. Sed omne temporale,sicut dictum est, et facere et pati ; onine veroperpetuum et aeternum facere et iion pati potest.Quapropter caeteris duabus divisionis partibus, nullumomnino subsistens relioquitur. Breviter ergocommemoratis, secundum quam naturae significationemejusdem nunc dederit difflnitionem, transit ad* Redundare videntur quae inter uncinos posuimu».meu et significationem, nonnisi in corporibus esse suaopinione atque sententia posuerunt. Est autem ejussecundum hanc corporum si~niflcationem diffinitio,hocmodo ; Natura est motus principiuin per se et nonper accidens. Hic commemurandum videtur quodAristoleles ait : sex esse species motus, * [quae suntspecies motus], quae sunt, generatio, corruptio, augmentum,diminutio, alteratio, secondum locum mutatio.Harum quinque, non solum oorporeorum suut,sed etiam incorporeorum. Generatio namque est ingressusin substanliam. Ideoque quidquid per creationemincipit alioujus generis esse, id recte diciturgeuerari : quod utique omnibus temporalibus atqueperpetuis convenit. Haec enim omnia non semper fuerunt; ideoque quidquid secundum quodlibet genu»sunt, per generationem hoc esse coeperunt. Quouiamvero aelerna positum lege est ut conatet genilumnihil, corruptionis etiam motus creatis omnibus taminoorporalibus quam corporalibus naturaliler conve-