t. II (PL 64)

599 AN. MANL. SEV. BOBTII 600bile dici potest,idem incontingenti praBdicatur.haec A hile nonesse.et ei quaa est contingere non esse illaergo,id est contingens et possibile sequi dixitillan;propositionem qu£e diceret;non impossibile esse,etconsentire ait qua8dicit,nonnecesse non esse.etnonimpossibile non esse.Hoc autemideo,quia quodpotesteam quae necessarium negat, id est non necessenon esse.potest etiam esse.Et rursusquodcon-esse.Ait enim: Illi enim quaj est possibileesse,illa tingit non esse,contingit esse.Atvero quodnecessequae est contingere esse, et haecilli convertitur, etea quee esl,nonimpossibileesse et non neoessariumesse, tanquam si hocdiceret, et posbibile esse sequiturcontingentia.Et hsc utraque sibi convertuntur,sed has sequitur non impossibile esse et nonnecessarium es.se, hoc quam reote dictum sit neminemlatet.Nam quod est possibile esse,id esse contingit,utsit non impossibile esse.Nam si essetimpossibile,nondiceretur posse esse, quod utnonessetratioimpossibilitatis astringeret. Ergo id quodpotest esse,nonirapossibileest esse.Similiterautem gnon estnecesseesse.id quod posse esse dicitur.Hocest non esse,illud non potest esse,quod autem impossibileest non esse, illud non esse non poierit.Quare apossibili utraequediscrepant.Namque possibilitatiquae possealiquidessspromittit,oantrariumsentit ea quse dicit necesse essenon esse. Rursusquia possibilitas habet in se vim, ul id quod potestesse,possit et non esse, dissentit ab ea multumi|uediscrepat quae dicit impossibile esaenon esse. Quodsi sit propositioquffi praedicatnecesse esse nonesse,et rursus quas dicit impossibileesse non esse,apos-sibilitate dissentiunt. Recte nimirum harum nega-tiones possiL/ilitaticonsentire creduntur.Possibilesautem idcirco evenit,quia id quod possibile pr«dicamusautempropositiones vocohujusmodiquaevelinaffir-ad utramque partem facile vertitur. Nam et mationevel negatione possibilitatem aliquammon-ut si fieri potest et ut non sil. At vero necessitasetirapossibilitas inalterutraparte constringitur.Namstrant,altera parte non interclusa,ut quae dicitpossibileesse aliquid ab hacnon intercluditur ea perquod impossibile est esse, esse nunquam potest. quam dici potest possibile esse non esse.vel si quisPorro autem quod necesse est esse, non esse nunquamdicat possibile aliquid non esse,abhac rursusinter-potest. Ergo id quod negamus impossibile olusum non est, ut esse possit.Atque ideo affirma-esse,consenlire facimuspossibilitati.Id autem quod tionem quae dicit posse esse possibile voco.Nec eamnegamus necessarium, rursus eidem naturas vim quae dioit aliquid posse non esse.Et in istis propositionibusquaspossibilitatisadjungimus,ulsithocmododicendum,et ut verius loquamur,ita dioendum est, quod possibileAristotelesponit,in quibus dicit pos-sibile non esse, non videatur ita dicere tanquamsiest etesse potest et non esse. Rursus quod hoc modo pronuntiet.ulvelintintendere aliquidimsibileimpossibile est esse, non potest esse, quod necesse possibile essecum dicit,possibilenon esse. Itaenimest, non potest non esse. Ergo si impossibilem p hanc propositionem dicit, non quod possibilitatemenuntiationem negalionis adjeotionefrangamus,di illam auferat, sed quod dioatpossibile esse aliquidcentes non impossibile esse,illi partem possibilitatisutnon sit.Subaudiendumenimestadjungendumqueadjungimus,in qua esse posse aliquid dicimus. ad possibile verbumquod est esse,ul cumilledicit,Sin vero necessariae propositionisrigoremnegationeminuamus dicentes, non necesseesse, illud evenitut ad eam parlem necessariam propositionem applicemus,quae in possibilitate est, ut possit nonesse.Quare possibilitatem sequitur non esseimpossibile,idcirco quia quod possibile est.fieri poterit,eamdem possibilitatem rursus sequitur propositioqufe dicit, non necesse est esse, idcirco quia quodpossibile est, poterit el non esse. Aliter idem dicimus,quod possibile est non est verum dicere,quoniamimpossibile est,quia fieri potest.Rursus quodpossibibile est, non est verum dicere, quoniani ne-possibile non esse, nos intelligamus possibile essenonesse, id est possibile esse ut non sit. Tertiamconsequentiam ponit hanc in qua consentire dicit,illi quae est non possibile esse et non contingensesse, illam quae dioit, necessarium non esse et impossibileesse.Hoc ita planumestute.'jpositlonenonegeat. Quod enim non possibile est, hoc fieri nonpotest. Quod flerinonpotest necesse estut non sit,quod autem necesse est ut non sit, impossibileest.Recte ergo dicitur eam propositionem quae dioit,aliquidnon posse esse, el eam quffi dioit,non conlingereesse, consequi illas et quae esse oum necessecesse est. Potest enim quod possibile est esse,idem " esse negant,et quaeimpossibilitalemaffirmant.yuodnon esse. Quaresi de possibilitate impossibilitas el autem dicit, tale est. Non neoesse esse contingensnecessitas recte dioi non potest, eorum nogationes est esse. Necesse autem non esse non contingenspossibilitati oonscntient, quaesuntnon impossibileesse et non necessarium esse.Sedmeminisse debemuseamdem semper in omnibus de oontingentietesse, non est contingens, scilioet esse, etneoessariumnon esse. Reliquam consequentiam in quaeas propositiones quae dicerent, non possibile essede possibili rationem esse. De eo scilicet possibili aliquid non esse, et non contingere non esse illisquod cum adhucnon sitpoterittamenesse aut nonesse. Aliam rursus consequeDtiam dicit hoc modo:IUivero quaeest possibilenonesse etconlingerenonquae proponerent necesse esse, et impossibile nonesse consentire dicit,neque ullam habethoc obsouritatem.Namquod non est possibileut non sit,hocesse, illa quae est non neoessarium non esse etnon impossibile est ut non sit. Id enim quod dicimusimpossibile non esse propter eamdem oausam hancquoque consequentiamdicit.Illi enimqueeestpossi-impossibile esse,idem valettanquamsidic^musnonpossibileesse. Quod enim facit negatio inea inter-