t. II (PL 64)

.seipsam'cundum. latis,, posuimus,, uous1297 GILBERTI PORRETiE COMMENTARIA. 1298Deus.Nihil autem.] Quasi : Ubi abest pluralitas, adest unitas.In his autem de quibus nunc sermo est, non estomnino alia unitas, nisi quae est ex siugularilate divinitalis.Nam ex Deo nihil aliud gigni potuit nisiDeus. Qui lamen a Patre nec est alius Deus nec ipse,nec ab utroque procedere potuit, nisi Deus. Qui tamennec alius ab eis Deus est, nec ipsi. Dicilur autemDeus, Deus, Deus, distributione quidem illorum quisuut Deus : quia primum de Patre, secuodum de Filio,tertium de Spiritu sancto dicitur. Ejus vero quosunt Deus, non distributione, eed distributionis iuiitntione,quee proprius dicitur repetitio unitatum, quamdistributio. Quae repetitio iu rebus numerabilibus nonfacit modis omnibus, nullo modo facit pluralitalemeorum quse repetuntur.Trium igitw.'] Quaai : QuandoquiJem Deus, Deus,Deus, illorum quidem qui sunt Deus distributio est, Cejus vero quo sunt Deus repetitio : igitur trium, idest Patris, et Filii, et Spiritus sancli, idonee constitutaest essentiae unitas. Sed quoniam nulla relatiopotest ad seipsam referri, id est, quoniam nulla relationealiquid ad se potest referri, sed semper adaliud, idcirco quod ea praedicatio quae relatioue ca-,ret, id est qua non refertur ad aliquid, secuudumest, facta quidem est illa quae dicilur Trinihocest trium numerosilas, in eo, id est secundumid quod est praedicatio relationis; servata veroearumdem uuitas in eo, id esb secundum id quod estindifferentia : scilicet vel subslantise unius, quae tribusillis dicitur ; vel operationis unius, quae sequaliter;ipsi operautur vel omuino indiffereutiaejusipreedicationis, quaecunque dicitur gecundum se, idest qua vel ouaia ipsa praedicatur, ut Deus, vel seoujiavquodlibet extrinsecus affixorum : utsemper esse, vel ubique, vel operari. Sic enim hocloco intelligenda est secundum se praedicatio dici, j)!qua scilicet, sicut diotum est, vel ipsa esseutia, veleecundum eam aliquid praedicatur, sive hoc per se,;sive ad ahud dicatur : per se quidem, sicut illa qusescilicet semper esso, vel ubique, vel operari; ad aliud vero, ut auctoritas et principalitas,qu86 sicut ipsa essentia indifferenter, et ideo siogulariterde tribus dicuntur. Nam et unusquisque illorumtrium, et omnes simul sunt omnium creaturarumauctor el unum principium. Quam auctoritatisatque principalitatis indifferentiam, ex ouab? ipso-'rum, aecundum quam de illis praedicantur, indifferentia,esse putamus. Unde et secundum personalitatisrationem, quae proprietatum secuta differentiam'de unoquoque illorum non relative, sed per se praedicatur,minime illa est indifferentia, ut et unusquisqueper se, et tres simul sunt una persona. Pateruamque quoniam Deus est, creaturarum omniumauctor et principium est similiter et Filius, et Spi-;teDliarum, ita, sicut nunc breviter dicemus, cogite- A citur, qua Pater, qualiter in praecedenlibus diximus,mus, et Deo quidem Patre Filium Deum processisse alius a Filio et Spiritu sancto est, persona est, similiteret Filius, et Spiritus sanctus, idcirco Pater, etet e.\ utrisque processisse Spiritum sanctum Deum .cogitemus videlicet hos minime locis distare. Quee Filius, et Spiritjs sanctus, omoium non tres auctores,utique recta est cogitatio, quoniam incorporales sed unus solus auctor sunt ; nec tria principia, sedBunt : quouiam vero, scilicet quod Pater est Deus, et unum solum principium ; non vero simul omnes unaFilius est Deus, et Spiritus saLctus est Deus {supple), persona, sed tres persouEe. Ex his quidem rationibuscogitemus, Deus vero nullas omnino neque similium intelliginius de Patre, et Filio suo. et amborum Spiritu,auctoritalem atque principalitatem, nonesseutiarum habet ditferentias,neque dissimiliumpluraliter,quibus differat a Deo : scilicet, vel Deus Pater a Deosed singulariter prfediiari, scilicet propterFilio vel idem Deus Pater a Deo Spiritu sancto vel essentiae, secundum quam de illis dicuntur, singularitatem.Deus Filius a Deo Spiritu sancto.;Sensus :;cogitemusPersoualitatem vero econtra, id est, nonquod quilibet trium a nullo eorum, eo quo ipsi sunt, singulariler de illis collectis, sed pluraliter dici, propterdiffert. Ubicunque vero absuQt hujusmodi differenliae,proprietatum scilicet, quibus a se invicem aliiBunt, diversitatem. Unde recte inferens, ait : Ita igitur,abeet illa, quae secuudum earum diversitatem id est per hsec manifestum est quod substantia,Bolet esse piuralitas. Ubi autem abest heec pluralitae,adest essenticB unitas, qua essentiae unitate unusquiaquequae Graece ouaia dicitur, continet unitatem, id esteorum qui est ea, et etiam omnissimul sunt fai.it ut Pater, et Filius, et Spiritus sanctus sint ipsaunius. Ideoque et Pater est unus Deus, et Filius est essentia : et ejus singularitate Deus unus, magnusunus Deus, et Spiritus sanetus unus est Deus : et fl"""s, bonus unu^, et hujusmodi ;^atque his quae se^" '^"Pater etFilius et Spiritus sanctus simul, non nisi uDus cundum essentiam praedicantur, '"" dominus ''" "" unus, auctorunus, principium unum. Relatio vero muUiplicattrinitatem, id est eos qui essentiae singularitate suntunus ; relationum quae de eodem dici nou possunt,diversitate facit eos multos, et specialiter tres. Atqueideo, quoniam scilicet rationes quas de diversis dicinecesse est, fuciuut multos, sola illa praedicamentaquae dividentis relatiouis sunt, proferuntur singillatimatque separatim, id est, de quo dicitur unum,non dicitur aliud. Nam non est idem Pater qui Filius,id est, ille qui est Pater non est Filius ; et ille quiest Filius non est Pater ; nec idem uterque qui Spiritussanctus ; nec ille qui est Pater, est ille quiutrorumque, id est, Patris dicitur, et Filii, et Spiritussanctus ; nec ille qui est Filius, est ille ipse quidictus est Spintus sanctus ; nec ille amborum Spiritussanctus est aliquis illorura a quibus procedit, idest, nec est Pater, nec Filius. Taulum Pater, et Fi-rilus sanctus. Quia vero idem Pater proprietate di-}'"«, et Spiritus sanctus sunt idem Deus, idem juslus.idem bonus, idem magnus, denique idem omnia illaquae secundum se poterunt praedicari : ita pluraliverbo debuit dicere, sunt, quoniam illi de quibusunam essentiam tot aominibus, id est, Deus bonus,majiUHS, prsidicabat, relationum diversitate pluressunt. Dixit tamen,est, verlii singularitate juxta oujiai;,quam praedicabat, metiens unitatem. Qui loquendiusus saepe iu humana pagina iuveuitur : ut irae amantium,redintegratio anioris est. Non ait sunt plurahter,quod tauien deberet, quoniam nomen quod verbipersonhm eimul et numerum juxla grammaticorumregulam continebat, pluraliter praemiserat dicens,iree. Sed ait singulariler, est, propter hujus nominis,quod est redintegratio, singularitalem, quod tamennon propter verbi personam et numeruni, sed propterqualitalem qua fit demonstratio, positum intelligitur.SimiUter diclum est : Omnia Caesar erat, etmulta hujusmodi.Sane, etc.] Dixit quod Paler et Filius et Spiritussanctus, sccundum id quo sunt id quod sunt, omninoidem sunt, qualia in eubsisteutium genere ad se referrinon possunt. Quaecunque enim subsiatentium adse invicem referuntur, his quibus sunl differunt. Uttamen quali polest similitudine Uoc quod est ineffabileinnuat, Patrem scilicet, et Filium, et Spiritum sanctum,qui eo quo sunt idem sunt diversis relationibusad se referri, ait :Sane, etc.] Quasi ; Pater, cum quo Filius idemest, praedicatur relative ad Filium Pater. Quod utiqueccnvenienter potest : nam sane sciandum eat,etiam in rebus creatis praedicationem relativam, quascilicet aliquid referri ostenditur, non semper taleniesse, ut semper ad aliquod tam nomine quam re'differens praedicetur, scilicet ut est servus ad dominum.Haeo enim nomina et res illis significare, id estservitus et dominium, et illa de quibus ipsae prsedicantur,differunt. Sed (sicut diulum esl) non semperad ista differens ht precalio relativa : nam omne