t. II (PL 64)

977 TOPICORUM AR1ST0TELI8 INTBRPRETATIO. 978virtus signifleat, bonum autem non quid est, sed A viduntanimalincrepant,tanquaragressibi]eelaquaqualequid est, videtur autem differentia quale quidsigniflcare. Videndum aulem et si non quale quid,sedipsum quid signiflcat assignatadifl^erentia.Namvideturqualequidomnisdifferenliasignificare.Considerandumautem et si secundum aocidens inestdefinito differfintia.Nara nulla differentia est eorumquae secundum accidens insunt, sicut neque genus,non enim continpit differentiam inesse alicuiel noninesse. Amplius, si praedicatur de genere differenliavel species, aut inferiorum aliquid speciei, non eritdefinien3.NamnuliumeoruraquaBdictasunl,contingitde genere praadicari, eo quod genus de quamplurimisomnium dicitur. Rursum si praedicatur genusde differentia. Nara non de differentia, sed de',quibustile alicubi significet. An in iis quidem non recteincrepant?nonenirain aliquo, nequealicubi signiflcataquatile et terrestre, sed quale quid : nam etsi in sicco sit, similiter aquatile, similiter autem etterrestre, ttsi in humido sit, similiterterrestre, sednon aquatile erit ; attamen si quandoque significatin aliquo differentia,manifesturaquoniarapeccabit.Rursura si affectum differentiam assignavit. Namomnis affectus, cum magis flt, detrahit a substantia,differentia autem non hujusmodi est, nam magisvidetursalvare differentiaid cujusest differentia.etsirapliciter impossibile est singulum quodque essesine propria differenlia, nam cum non est gressible,non erit homo, et (utsimpliciterdicamus)secundumdifferentia, genus videlur praedicari, ut animal de n quaRcunque aIteraturhabens,nihiIeorum differentiahomine.et bove,et de aliisgressibilibusanimalibus,non autem de ea rtifferentia quee de specie dicitur,nam si de unaquaque differentiarum animal praeriicabitur,multa animalia de specie prEdicabuntur,nam differentiae de specie praadicantur. Amplius,differentiae omnes,aut species, aut individua erunt,siquidem sunt animalia, nam unumquodque animaliuraautspecies,autindividuuraest.SimiIiterauteminspiciendura et si species, aut inferiorum specieialiquod,dedifferentiapra3dicatur.lmpossibileenim,eo quod de pluribus differentia quam species dicitur.Itemaccidetdifferentiaraspeoiemesse,siquiderapraedicabitur de ea aliqua specierum : nam si dedifferentia praedicatur homo, manifestura quoniamaliquid, assignavil deflniens. Nam in quibusdam quidem,ad quod natum est singulum quodque eorumdifferentiaest homo. Rursura si non prior est diffe-quae sunt ad aliquid, solum est uti, ad aliud autemrentia specie.Nam generequidem posleriorest, spe- ^ nihil,ut visuad videndumsolum;quibusdara autemllius est. Nam orania hujusmodi cum magis fiuut,detrahunta substantia;quaresi aliquam hujusmodidifferentiam quispiara assignavit, peccavit : simpliciterenim non alteraraur secundumdifferentias.Etsi alicujus eorum quae sunt ad aliquid, non aliudquid,differentiam assignavit.Nam eorum quae suntarl aliquid,et differenti» ad aliquid, ut et in disciplina; contemplativa enim, el activa et effectiva dicitur.unumquodqueautemhorumadaiiquidsigniflcat:contemplatifaenimalicujus, et activaalicujus,et effectiva alicujus. Considerandum autem et si adquod nalum est unumquodque eorura quae sunt adcie autem prioremdifferenliara esse oportet.Considerandumautem et si alterius generis est dictadifferentia, neque contenti, neque continentis. Namnnnvidetureadem differentiaduorum generum essenon continentium se invicem ; si autem non accidetetspeciem eamdem in duobus gcneribus esse noncontinentibus se invicem (infert enim unaquaequedifferentiarumpropriumgenus),ut gressibile etbipes animalcoinferunt;quareside quo differentiaet generura utruraque, manifestura utique quoniamspecies in duobus eral generibus non continentibusseinvicem. Annonimpossibileearademdifferentiamduorum generum essenoncontinentiumse invicem,et ad aliquid aliud, ut dolio sanehauriat aliquis, attamensi quis definivit dolium, instrumentum adhauriendum,peccavit,nom enim ad hoc natum est:terminus autem est, ad quod natum est, ad quodsaneulitur prudens.qua prudens, et qiiJB circasingulumquodque propria est disciplina. Amplius, sinon primi assignavit, quando cuntingit ad plura dicturaesse, utprudentiara virlutem hominis,autanimae,et non rationalis, primum enim rationalis virtus,prudentia, namsecundnm hocet aniraaet homodicitur prudens. Arnplius, si non susceptivurn estejus cuju&dicituraffeclus, veldispositio, velquodvisaliud, peccavit. Nam omnis disposilio vel affectus insed addendum neque utroque sub eodem existente ? illn natus est fleri cujus est dispositio vel affeclus,naragressibileanimal et volatile animalgenerasunt D ut et scientia in anima, dispositio existens animae.non continentia se invicem, et utriusque eorum est Aliquiindo autem peccant in talibus, ut quicunquebipes differentia ;quare addendum est, neque sub dicunt quodsomnus est impotentia sensus, et dubitatioeodem utroque existente : nara haec ambo sub animalicequalitas contrariarum ratiocinationum,et do-sunt, manifestum etiam quoniam non necesse lor separatio naturalium partium cu m violentia, namest differentiam omnem proprium genus inferre, eo nequBsomnus inest sensui,oporteret autem inessequod contingit eamdem duorum generura esse non si impotentia sensus est. Similiter aulem neque dubitatiocontrariiscontinentium se invioem, sed alterum tantum ne-ratiocinationibusinest,nequedoIorcesse est inferrc, et superiora omnia,ut bipes, gressibile,vel volatileinfert animal. Videndumautem etsi locum differentiam assignavit substantiae. Namvidetur differre substantia a substantia in eo quodalicubi est, quare et eos qui gressibili et aquatili di-naturalibus partibus, dolebunt enim inaniniata, sidolor eisinest, Talis autem et sanitatisdefinitio, siquiilemconjmensuratiocalidorumetfrigidorumest:necesse est enim sana essecalida et frigida, namoujusquecommensuratioillisinestquorumest com-