t. II (PL 64)

237 IN CATKGORIAS ARISTOTELIS LIB. II. 238dicitur.Sed tunc meritores aliquarelationisnomine A S,nex, et ^aeam difflniteconlinebitur, quoties non solum ad aliquid dicitur,sed hoc ipsumesse ejusad aliquid est quodammodosehabere.Quare quid hanc diffmilionem propriumconsequatur, ipse addidit.Ex his ergo manifeslum est quod si quis aliquid eorumqu3e sunt ad aliquid diffinite sciet, et illud ad^quoddicitur difjinile scilurus est.Si enim quis novit aliquidquodesteorum quxsunl aliquid [estaulem esse eorumqust: sunt ad aliquid idem quod ad aliquid quodammodose habere), et illud novit ad quod hoc quodammodo sehabet.Proprium relalivis secundum eam quae superiusdicta est difflnitionem hoc esse conflrmat, quod siquis id quod est ad aliijuid diffinite scit, quoniamfilium esse agnoscet, velsi indiffinite novit quoniam pater est, indiffiniteetiam sciturus est quoniam filii pater est.Et rursussi jEneam quis indifflnite novit quoniam filius est,sciturus quoqueest iadifflnite quoniam patris estfllius.Manifestum est ergo quoniam eaqute suntadaliquid, si diffinite ad aliquidesse sciantur, etiamillud difflnite sciendum est ad quod illa referuntur.Quod in substantiis non eodem modo esse Aristoteleprobamus auctore, qui hujus queestionis seriem itaconcludit.Caput vero, ct manus,el horum singulaqux substanlisesunt,hoc ipsum quod sunt est scire difjinite.Ad quod autem dicantur, non est necessarium scire.Cujus enim caput hoc, vel cujus manus sit, non estrelatjvum e3t,et illud adquod referri potestjdifflnite B scire diffinite, quare non erunt hsec ad aliquid. Sisoiturus estquid sit,nam relativaeasunt quibushoc vero non sunt hxc relativa verum erit dicere quodest essead aliquidquodammodosehabere,quoniamut sit quaternarius duplum a binario trahit. Si quisnovit esse quaternarium numerum duplum,et binariumnecessariosciturus est esse dimidium,ad quemnulla substantia relativoram est.In capite, inquit,etin manu,et in aliis substantiisnon est verum,quoniam si quis aliquidhorum alicujusesse novit,et adaliquid aliud referri, idcircoquaternarius duplusest fieri ; enim nuUo modo potest,etadquam referatur diffinile sciturus est. Si quisut cum quis noverit aliqiiam rem esse relativam enim operto capiteatqueomnibusmembrismanumdifflnite,non illud quoquesciat ad quodilla res diciturforas exerat, manifestum est quoniam manus illadiffinitejhujus autem rei unaprobatioest quaeex diffinilione venit. Diffinitaenim suntillaesse adalieujus manus est, cujus autem manus sit, dici diffinitenon p&test. Similiter quoque operlis oculis,aliquid,quorumeaesset3ubstantia,utquodammodo facieque velata si cujuslibet caput aspicias, illudse adaliquidhaberent.quodsiscioquaternariumnumerumesseduplum, eo quodad binarium quodammodoquidem caputalicujus esse non dubitas,cujusautemsit diffinitenon proferes.Quare quoniam hac hujus-conjungatur, nullus quaternarium duplum modi sunt, ut si quis ea diffinite sciat esse alicujus.esse poterit soire, nisi qui sciet medietatem esse bi- p cujussint, diffinite scire non poterit.a relativorum' "narium,ethocquideminomnibusconsideretur.Nam — ' —difflnitione, quorum si una res quaelibet diffinilesi nesciatquis adquid aliquid referatureorum quaerelativasunt,illud quoqueignorabit,utrum omminoad aliquid referatur,quod his verbisAristoteles dicit:Sienimid non noverit omnino, ad quod hoc quodammodose habet,nec si ad aliquid quodammodo sehabet sciturus est, sed in singulis palam hoc est : Uthoc si quis novit diffinite quod esi duplum, et cujusduplum est, moxdiffinite novit, si vero nullius diffinilenovit, ipsum diiplum, neque si est duplum omninonovit.Similiter auiem et hoc aiiquid, si novit atiquisquod meiius est diffinite, el quo melius est, necessariumesl nosse. [ndiffinite autem non sciet quod hocest pejore melius, opinio enim id quidem sit, nondisciplina, non enim sciet e.xacte quodest pejoreme-sciatur essead aliquid, illa quoque res ad quam dicitur,diffinitescitur, substantiffi segregantur. Subjioiendumtamen est illud quoque,quod omnino verumest, in difflnitionibus rem ipsam quae diflinitursumi non oportere. Multa enimsunt quee aliterproferunturet difflniuntur, et aliter accipiuntur, ut siquis dicat album esse colorem nigro contrarium,potest hoc et in corpore accipi, namque et coloralbum dicitur, et corpus quod albo participat,albumnominatur. Quocirca ne quis putet tale album essediffinitum, quod ad participationem albi etcorporisreferatur,ita dicendum est : Album est quod cum inaliquibus est, tum color nigro contrarium. Atqueita rem ipsam in sua diffinitione sumimus, quodlius, si enim sic eontingit, nihil est pejus eo. Qua- ^ scilicet Aristoteles, id estrem ipsam qua; diffiniturpropter palam est quod si noverit quis aliquid relativorumdiffinite necessarium est et illud ad quod diciturdiffinile nosse.in diffinitione sumi non oportere, inter verisimiliatopicorum posuit argumenta. Nunc autempost relativorumdisputationem, ad majorem nos de hisHujus quoque rei exempla persequitur dicens : Siduplum ad aliquid esse novimus, scimus quoque idcujusduplum est ;quod sinescimusid cujus est duplum,duplum autem esse cujuslibet rei ex hoc est,quod ei sit medietas, ipsam quoque rem quae duplasit, utrum dupla sit scire nonpossuraus. Si igiturdiffinite novimusquamlibet illam rem esse duplam,etiam cujusdupla est diffinite nos scire necesseest.Ut si novit quis Anchisem patrem difflnite esserebus traotatum studiosus doctor hortatur, dicens :Fortasse diffinite est de hujusmodi rebus confidenterdeclarare, nisi sxpe pertractatasint, dubitasse autemde his singulis non erit inutile.Quod scilicet nunquam diceret, nisi nos admajoremacuminisexercitationeraconsiderationemquerevocaret. Quod quoniam ejus est adhortatio,nosquoque in aliis dehis rebus dubitationes solutionesqueponere minim'i gravabimur.