t. II (PL 64)

257 IN CATEGORIAS ARISTOTKLIS LIB. III. 258et relaxatione minuitur, sed eliam a seipsa recipit A tasse maiorem,magis autem non dicit.Hujus autemcomparationem:DioitureQimnuncquidemargentum rei hasc ratio est, ut oum sit trianguli diffinitio,candidius esse quam anlea.cura fuerit detersum.Sedcum haec ita sinL,non est magis minusque suscipereproprium qualitatis;nequeenim sola qualitas magisfigura quaesub tribus rectis lineis continetur,si quaBunt quas hanc diffmitionem in se suscipiant, ut etipsa Iribus rectis lineis contineantur,proprie triangiilffiminusque suscipit,bfflo enim intentio elrelaxatio informae sunt, eodem quoque modo et circulushis quoque quae aunt ad aliquid lnvenitur,ut in eoquod est sequale et inaequale possumus dicere plusaequale vel minus,etin caeteris hujusmodi ; nec veroomnesqualitalessuscipiuntmagisetminus,quodipsesicponit:Nonauteminomnibushoc est,sed inpluribus.Dubitabitenim quis an justitia magis esse justitiadicatur.simiiiterautemetinaliisaffectionibus.Quidam vero in hoc dubitant.dicuntenim justitiamitadiffinitur : Circulus estfigura plana,quaBSub unalinea continetur, ad quam ex uno puncto qui intraipsam est, omnes quae exeunt lineae «quae sibi sunt.Rursus quadrati difCnitio talis est : Quadratumestquod quatuor aequalibus lineis et quatuor rectis anguliscontinetur. Quaecunque igiturvel circuli diffinitionemsuscipiunt,vel quadrati,aequaliter vel circulivel quadrats formae sunt ; si qua vero non suscipiunt,nullomodosunt.Si quaverosuntquaenequejustitia non magis vel rainus dici,nec sanitatem sa-nitate;minus autemhabere alterumalterosanitatem Q quadrati suscipiunt diffinilionem,neque circuli,nedicunt,etjustitiam minus alterum altero habere.In que quadrati sunt, neque circuli ut est Dgura quaehoc tres fuere sententiffl.Quidam namque dicebant,in omnibus secundum materiaj habitudinem reperiripossemagis et minus.Proprium namque esse materiaecorporumque intentione crescere et minui relaxatione.quaequorumdam Platonicorum sententiafuit.Aliaveroquaesecundumcertissimasverissimasqueartes atque virtutes non diceret esse magis etminus,secundum autem medias dici posse.ut haecipsa grammatica atque justitia non dicitur magisgrammatica neque magis juslitia.Esse autem quasdamalias mediocres artes,in quibusidipsum possetevenire. Tertia esl de qu.i Aristnteles Inqijitur, quodipsas quidem habitudinesnuUaintentione crescere,necdiminutione decrescere putat,sedeorum partici-parte altera longior dicitur.Illa enim ita diffinitar,parte altera longior figura esl quae sub quatuor ]ineiscontinetur, reclisque angulis, quam quatuorlineae a^quae sibi quidem non 8unt,contrase vero positaebinaesibiaequfflsunl.Ergoquia hujusmodifiguraneque circuli diffinitionem capit, neque quadratiaequaliter, neque circulus, neque quadratus est. Siqua enim cujuslibet formadifflnitionem suscipiunt,oranino eadem sunt.Ut qui circuli circulus,qui quadratiquadratus, qui trianguli triangulus,qui partealtera longioris, parte altera longior, et in caateriseodem modo.Si qua vero non suscipiunt, ut triangulum,circulidiffinilionem non capit neque omninocirculus est,nec pote?! diciinterquadratum ettrianpantesposse sub examine compositionis venire,ut C gulum, quoniam utraque circuli diffinitionem nonde his magis minusve dicatur. Sanitatem namque capiunt, quadratum quidem plus esse circulum,ipsam el justitiam, alteram altera magis minusve triangulum vero minus,omnino enim utraque acirnonesse. Neque enim quispiam dioit magisesse sa- culi ratione disjuncta sunt, quod his verbis abteratura,non suscipit magis et minus,nullus enimdioit alteram altera magis esse grammaticam, sedeum qui gramraatica ipsa participat.Decimus litteratum.quema litteratura sciiicetdenominamus, lilteratusautem suscipit magis et minus, ut Donatus Dgraramalicus plus erat aetatejam provecta grammaticuSjidest litteratus,quam cura primura ad hujusmodistudia devenisset. Sed quanquam se haec itahabeant,tamen invenimus aliquas qualitates quibusindubitate comparatio inveniri non possit, ut suntquas ipse supposuit.Trianguluf veroelquadrangulusnonvidetur magiset minus suscipere, nec aliquu atiarum figurarum.Haeo enim quae ex quarta speciequalitatis dictasunt,magis minusve nuUaratione suscipiunt.nullusenim dicitplusesse alium circuIumquamalium,neomagisesseillud triangulumquamillud,dicitquefor-nitatem aliasanitate.Sedhocsolumdicerepossumus Aristotele tractalur :magis habere sanitatera aliquem, id est esse saniorem,etQuxcunque enim diffinilionem trianguli suscipiuntmagis sanum,et minus sanum.Dicimus ergo ct circub, omnia similiter trianguli vel circuli sunl.quod ipsae quidera qualitates non suscipiunt magis Eoi'umvero qux non suscipiunt, nihil magis alterumetminus.Qui vero secundumeasquales dicuntur,ipsisub comparatione cadunt, ut justior,et sanior, etgrammaticior. Namque ipsa grammatica.idest lit-altero dicilur ;nihilcnim quadratum magis quam partealleru longior forma, circulus est, nullum enim ipsorumrecipilcirculiralionem.Simpliciterautem in utraquenon recipiunl propositi rationem,non dicetur alterumaltero magis; non ergo omnia qualia recipiunlmagis et minus. Horum iiaque quae praedicta sunt,nihilest proprium qualilatis.Nam si hocdifflnitiofacil,ut domonstretrationemcujusqueaubstantiae,quaecunque diffinitione discrepant,illaetiamipsanaturasubstantiaediscrepabunt.Recte igitur si quae cujuslibet rei propositae sivetrianguli,sive quadrati diffinitionem noncapiunt,abejusdemnatura disjuncta sunt.Quooirca neque triangulum,neque quadratum, neque circulus, nequequidquid horum est^suscipiunt magis et minus.Sedcum haec qualitates sint,non omnes quatitatesaequaemagis minusve suscipiunt. Quod si neque in omniqualitate intentio diminutioque provenit, neque insola,quod haec eadem in relatione reperias,non estmagis minusve susoipere proprium qualitatis.