t. II (PL 64)

1075 AN. MANL. 6EV, BOETII 1076juris, quod idem et de pueris et de servis dici potestIllorutn enim aetas, illorumconditio, inalteriussita est potestate. Adjungitur ergo : Si secundummulieris, quee in suo jnre non esset, tabulas, poasessiodetur,secundLim puerulorum quoqueetservorumtabulas possessionem dari,qui sui jurisminimesint,quoniam quidem illi sub lutoris.illi suntBub domini potestate. Proxima namque est rei dequa qusritur, quod ejus est consequens, et posteaexistens, ut secundum servorum puerorumque tabulasbonorum poosessio detur,si illud quod estinquaeslione conceditur. Quffiritur enim an secundummulieris tabulasnunquam capite dirninut» possessiodetur. Quam rem consequitur ut, si id fiat, secundumservorum quoque puerorumque tabulasdeferatur,si primarepudii nuntium misit.Quod enira antoces-quod quia fleri non oporlet,ne rei quidem g sit, ut viri culpa fieret divortium, id non permittitproecedentis existere debebit exemplum. Neotamennecessaria est consecutio, sed vicina.Nam fleri polestutdotis pars mulieri pereat,quamvisprima repudiinuntiummittat.Nonenim quiaprius libellumrepulasutid recipiatursolum secundum mulieristabudiinunliavit dotis parte multanda est, sed absol-possessionem dari, non vero id ut secundumtabulas servorum velpuerorum possessio^concedatur.Sed proximum est ut qui nunc hoc recepit,posterius illud admittat. Est igitur argumentumab adjunctis, id est ab eo quod in ipso hiseret dequo quaeritur.Est autem quaestio de mulieris nunquamdiminuta; tabulis, ab affectis scilicet ab abjunctis.Maxima propositio, ex adjunctia adjunctaperpendi.Ab antecedenlibus autem, et consequentibuset repugnantibus,hoc modo : Ab antecedentibus, si viriculpa /actum est divortiiim,etsi mulier nuntium remidl,lamen pro liberis manere nihil oporlct.t" tur proliberis.Utriusquo vero conclusio syllogismiAntecedentia sunt,quibus positis, aliud necessarioconsequatur, licet illud quod antecedit, minussit atque posterius. Minus quidem.ut si homo est,animal est;homo snim minusestanimali, et tamenhaec est : Sl igitur viri culpa factum est divortium,pro liberis manere nihil oportet. Argumentum, abeo quod in ipso est de quo agitur : versatur quippeintentio de dotisparte.ejusque apud virum.post divortiumpositohomine, consequitur ut animal sit.Posteriusquod prima nunliaverit, retentione ; hocvero, ut si peperit, cura viro concubuit; posterius vero antecessit, viri oulpa, quod quia praecedensenim est peperisse quam cumviro concubuisse. Aliquotiesvero et quod aequale,et quod siraul,et quodest, affeclumest, omne enim quid praecedit, ad idquod sequitur necesse est utreferatur.Maximapropositioprius est ponilur ul antecedens. j^Equale quidem,est : Ubi est antecedens, ibi erit et conse-ut si homo est,risibilis est. Simul vero, ut si terra quens; at in hac quffistione esl antecedens, id estobjecta est, luna deficit. Et haec sibi convertuntur, viri culpa factum divortium ; ibi igitur consequensutconsequentiafiant antecedentia,utsi risibilisest,homo est,et si luna defecerit, terrae adsit objeciio.Antecedens vero prius est, ut si arrogans est.odiosusest.Prius enim est arrogans,posterius odiosus.Illud tamen in omnibus manet, positis antecedentibusnecessario consequentia trahi. Exempli verotalis est explanatio : Givitatis Romanae jure, liberiretinentur in patrum arbitrio, usque dum tertiaemancipatione solvantur; ergo siquandodivortiumintercessisset culpa mulieris, parte quadam dotispro liberorum numero multabatur.De qua rePaulus,Institutionum libri secundi tilulo de Dotibus,ita disseruit : Si divortium est matrimonii, et hocsine oulpa mulieris factum est,dos inlegra repetetur;quod si culpamulierisfactum est divortium,insingulos liberossexta parsdotisa marito retinetur,A usque ad mediam partem duntaxat dotis Quarequoniam quod ex dote conquiritur liberorum est,qui liberi in patris potestale sunt, id apud virumnecesse est permanere. Facto igitur divortio, contenditurnn dotis pars pro liberis apud virum debeatpermanere.Hic subjectum quidem est,factumdivortium a muliere nuntiatura ;pra;dicatum vero,apud virum sextoe partis dotis post divortium permansio.Queestio anpost divortium factum,muiierenuntiumremittente,sextam;dotispartemapudvirummanere oporteat. Quaero igitur,si ab autecedentibusargumentumfaciendumest,quidantecedat,quidconsequatur.Atsi viri culpa factum est divortium, video,mulieremdotis parte non posse multari,etiamvenda potius damno,quod non sua factum est, sedviri culpadivortium.Igilurantecedens estviriculpafactum divortium, consequens vero dotis partemnonretineri.Nam si hoc est,illud est. Argumentationemvero faciam hoc modo : Si viri culpa factumest divortium,etiamsi mulier repudii nuntiummisit,nullo modo tamen dotis parte multabitur. Sedviri culpa divortiumfactum est.Non igiturjuremulierdotis parte multabitur.Quod si nonmultabiturdotis parte, nihil in viri domo liberorum causa,dotis nomine relinquetur, sed non multabitur dotisparte;nihil igitur apud virum dotis relinque-eritjSextas non retineri. Cur autem itasuperius argumentumconclusionibus intexuerim.cum de his,M. TuUio latius exsequente, tractavero, evidentiusD apparebit.A conseqiientibus : Si mulier cim fuisset nupla cumeo cui connubii ius non esset ,nuntium remisit,quoniamquinali sunt patrem non sequunlur,pro liberis manerenihi oportet.Gonsequentia sunl,quae cum fuerinl anlecedentiapositn, consequuntur, veluti si dicamus : Si homoest.animal est, animal est consequens. Sed in propositoexemplo non satis apparet a consequentibusargumentum, sed ab antecedentibus potius, quodpaulo postliquebit.Filii non juresusceptiin patrumnon erant potestate, sed matres potiussequebantur.Non autem omnibus erat connubium cum Romanis,