t. II (PL 64)

19 AN. MANL. SBV. BOBTII 20termittere pollicetur, primaest qua?stio, utrura ge- A. tur : Incorporalia esse nuUus dubitat.cumque ipsanera ipsaetspeoieg verasinLaninsolisintellectibus,nutla inaniaqueflngantur ;qusquaestio hujusmodiest : Quoniam hominummultiformisestanimus, persensuumqualitatemressensibus objectas intelligit,et ex his quadam speculatione concepta;viam sibi adincorporaliaintelligpndaprfemunit: utcumsinguloshomines videam,eos quoque me vidisse cognoscara,intelligendi est artifex,sed etiam fingendi sibi atqueetiam raentiendi.Inde enimexformaequiethominisfalsam centaurorura speciera sibi ipsa intelligentiacomparavit.Has igitur mentis considerationes,qu3enullis sensibus capianlur,animi tamen qualia sintconsideratione olarescunt.Nam quia incorporeorumprima natura est.potest res incorporea parensessequodammodo corporea. Corporea vero incorporeisprseesse non poterunt,quod quoniam subslantia genusest, corporale vero et incorporale species suntsubstanti», corporale non esse genus h:pc res de-et quia bomines sunt,me intellexisse profitear. Hincigitur ducta intelligentia, velut jam sensibilium cognitioneroborata, sublimiori seseintellectuconsiderationisextollit, et jam speciem ipsam hominis,clarat, quod substantiae, id est generi, incorporalesupponitur.Quodsi corporaleesset genus,nunquamsub eo species incorporeaponeretur.Animadvertereigitur vehementissirae, quam nunquam quidquamquae sub animali est posita, eit singulos homines ateanimadversum fuit. Genusipsum quoniam speciescontinet,suspicatur,etillud incorporeum intclligit,cujusantepafticulascorporalesinsingulishominibushabetjspecies vero differentiis disjungantur,etproprietatibus informentur,quoniam qusdamspesentiendiset intelligendis assumpserat.Nara homi-°'^' reperiuntur qus in contraria sub generis divisionecontrarias obtinent vices: ut sub animaliBnem quidem illum specialem.qui nos omnes intrarationale atque irrationale contraria sunt, sub rationali,mortale atque immortale, et haec quoquesui nominis arabitum coercet,non est dicere corporalera,quippequemsolamenteintelligentiaqueconcepiraus.Sicigilurmensrerura nixaprimordiis altioricontraria.Quaeritur,si animal solitario intellectu nequerationale neque irrationale sit, unde has differentifflatqueincorporabiliintelligentiasubliraalur.Hincergoanimus non solura per sensibilia res incorporalesIn speciebus natae sint, quee in genere antenon fueranl? Quod si genus,id estanimal,utrasqueres in se habet,ut et rationale et irrationale sit, inuno eodemqueduo contraria eveniunt,quod est impossibiie.Attingam igitur breviter quaestionem, eta rerum sensu ad intelligentiam profccta»,vel intelliguntur,velcerte figuntur, "i^avTaata; GrtEci dicunt,dicam quod non genus utrumque sit, id est rationalevel irrationale, vel quidquid aliud inter se speciespor contrarietates dividunt,sed vi suaelpotestategeneribus,speciebus etcaeteris quaerunt,utrura heeogenus hoc continet, ipsum vero nihil horuravere subsistentia,et quodararaodo essentiaconstan-est. Ita ergo genus tale est, ut ipsuoi neque incortiaqueintelligantur, ut a corporibus singulis vere G porale, neque corporale sit,utrumque tamen ex seatque integreductamhominisspecieraintelligarous,an certe quadam animi imaginatione fingantL;r,utpossit efflcere.quod secundo libro melius liquebit.Species vero alias corporalis,alias incorporalis est.ille IIor&tiiversusest:HumanocapiticervicempictorNam si hominera sub substantia ponas,corporalerdequinam jungere si velit, quod neque est,neque essespeciem posuisti, sin Deum inoorporalem.. Eodempoterit,sedsolafalsamentisconsideratione fingitur.Nimisacutaetsubtilisinquisitio,atqueadremraaximeprofutura.Scienda enim sunt,utrum vere sint :necesset de his disputatio consideratioquesi non sint.Sedsirerum veritatematqueintegritatemperpendas,non est dubium quin veraa sint.Nam cum res omiiesmodo fetiam differenti». Nam si corporales vel ineorporalesspecies dividunt, erunt alias incorporaleSjalioterapore corporales : ut si dicas quadrupesad bipedem,corporalis differentia est;sedrationalisad irrationalem,incorporalis est differenlia,et proprianihilominus eodem modo.Nam aequale speoieiquK verae sunt, sine his quinque esse non possint cura proprium fuerit, si incorporalis erit species,has ipsasquinque res vere intellectasessenon dubites.Suntincorporale erit proprium, sin oorporalis, corpo-autem in rebus omnibus conglutinatae et rale vindicabitur.Et accidens eodem modo. Nam siquodaramodo conjunctae atque compactae.Cur enim incorporalibusquidemacciditincorporaleesse ,ma-Aristotelesdeprimisdeoemserraonibusgenerarerum q nifestum est utin animo accidens est scientia, insignificantibusdisputaret? vel eorum differentias,propriaquecolligerel,etprincipaliterdeaccidentibusdissereret,nisih»c in rebus intiraataet quodammoduadunata vidisset? Quod si ita est,non est dubiumquin veraesint,ec certa aniraiconsiderationeteneantur,quodipsiusquoque Porphyriiprobaturassensu.Nam quasijam probato,et scito quod itaveresubsistaot.aliamqueestionem inferre non dubitat,cumdicit." An corporalia ista sint,an incorporalia. Quaenimis esset frivola atque absurda quaestio, utrumessent corporalia, nisi prius esse constaret. Hsoquoque non mediocriter utilis inquisito ita resolvi*corporalis sciiicet.Gorporalibus vero quaj aooidunt,corporalia esse tnanifestum est: ut si quis dicat accidensmehaberecapillumcrispum.Sic igiturgenuSneutrum per seipsum est,sed utrasque res ex seipsoefficere potest, species, differentias, propria et accidentia,ut accepta in contrarias species fuerint,proinde vel corporalia vel incorporalia vocabuntur.Sed sunt quibus hocipsum integrum videri possit,et ha»c solum incorporalia esse difflniunt, qui sicdicant.non considerari genus in eo quod suapte naturaconstat, sed in eo quod genus sit.Itaque si substantiagenus est.non consideratur ineoquodsub-