t. II (PL 64)

849 DE 8YLL0GISM0 HYPOTHETICO. 850sed ad terminos aspiciamus. Si quid vero ex his in A animatumsitanimal.Itemsecundampropositionem,assumptione quae primapropositioenuntiat, auferatur,quae ait, si est a oum sit 6, non est c, hujusmodisi quae est consequens pars propositionis aufe-esse oportebit, ut b quidem praeter a esse possit,ratur, fientimperfecti et probationeindigentes quatuorsyliogismi ; vero prior propositionis pars auferatur,sed cum fuerit a, necessesit esse etiam b. At veroc tale sit ut simul quidem cum o esse non possit,nulla erit necessitas syllogismi, in lertio cum b vero esse possit, et non esse, sed tunc tan-tantum modo ubi non facit necessitatem complexio, tum cum b esse non possit, quando b terminus ased terminorum natura. Quocirca hic quoque quatuorvel quinque sunt syllogismi : quatuor quidom,terminum sequitur, ut sit a homo, b animatum, cinsensibile. Namqueanimalura praeter hominem esesi secunda pars propositionis fuerit interempta ;quintus vero, si eum non complexionis nalura, sedterminorum proprietas metiatur.Quocircasiex duobusterminispropositioprimaconstat, octo suntveldecem, nec amplius syllogismi. Ac de his quidemconditionalibus syllogismis, quorum propositionesSi non sit a, cum non sit b, est c.Si non sit a, cum non sit b, non est c.Ac primum quassitearum natura, videtur esse tractandum.Neque enim quoque modo conditio ponatur,conditionalis propositio fiet, sed si illa consequentiapropterpositam evenitconditionem; namsiquis ita dicat, si homo est, cum sit animal, animatumest, non videtur facere apposita conditioconsequentiaenecessitatem ; nam etiamsinon sithomo,nihilominus tamen, cum sitamimal,animatum est:at si ita ponatur, si sit homo, cum sit animatum,est animal, .videtur consequentias ratio in conditioneconsistere. Nequeenira necesse est, cura animatumsit, animal esse, nisi homo vel aliquid talefuerit, quod animatum esse proponitur , tuncenim quod aniraatum est, animal esse necesseest, homo namque velquodlibetaliudtaleanimatumpotest ;at si homo sit, ut sit animatum necesse est,insensibile vero potest esse animatum et non esse.Sed tunc insensibile et animatum non conveniunt,cum idcirco est animatum, quia homo esse pradictusest. Tertia vero propositio o quidem terrainumdebet habere, qui nunquam simul esse possit cum bconnexaj sunt, etex duabuspreedicativissimplicibus termino, c vero i,terminum talem esse oportebit, utconstant, sufficienter expeditum est, nunc de his possit esse quidem et non esse, si non fuerit b, sedsyllogismis dicendumest, qui ex praedicativaet hypothetica,vel ex hypothelicapraedicativaqueconnectuntur.Horum autem facile complexiones oraniumsyllogismorura apparebunt, si priusearum numerustunc tantum necesse sitesse c term.inum,siftlerminusnon sit, si idcirco non estfi, quoniam a terminusesse praedictus est, ut sisita homo, b inanimatum,c sensibilc. Nam si est homo, non est inanimatnm,esponatur. Sunt igitur priores quidem quisexpr£edicativasensibile vero esse potest simul et non esse,atque hypothetica connectuntur hae : cum inanimatum non sit. Possuntenim esse quaedamquse nec inanimata sunt, nec sensibilia,ut ar-Si sitn, cum sit 6, est c.Si sit a, cum sit b, non est c.Si sit a, cum non sit b, est c.Si sit a, cum non sit b, non est c.Si non sit a, cum sit b, est c.Si non sit a, cum sit b, non est c.bores. Idem tamensensibile necesse est esse, cumnon sit inanimatum, si idcirco inanimatum non est,quiahomoesse praedictus est.Rursus quartaproposiliohujusesse debet proprietatis, ut Jquidem terminusnullo modo esse possit, si fuerit a, at vero cpossit esse et non esse, si non fuerit b. Sed tunc tantumc cum non fuerit 5, non esse necesse sit, si bterminus non sit, quia aterniinus prius esse propositusest, ul si sita homo, fcinanimatum, cinsensibile; animatum enirn non erit si fuerit homo ; insensibilevero potest esse et non esse, si non sitinanimalum. Tunc tantum insibile non e.sse necesseest, cum inanimalum non sit, cum idcirco inanimatumnon est, quia homo esse praedictus est.Quinta quoque propositio tales habere terminosdebet, ut aquidem si non sit,necesse sit esse b, si 6terminus sit, possit et esse et nonesse c. Tunctantumc esse necesse sit, cumfueritfc, oum idcirco estq, quia a terminusesse negatus est, ut si sit a quidemanimatum, b vero insensibile, c invitale. Igitursi non sitanimatum, statim consequitur ut sit insensibile,invitale autem potest esse, si sit insensiest.Per singulas igitur propositiones eundum est, D bile, ut lapis, potest vero non esseinvitale, sisitinetspectandaest earunasingularumnaturabocmodo: sensile, ut sunt arbores. Sed tunc tantum, positoPrima propositio per quam enunliatur, siest a cum insensibili, consequitur ut invitale esse necesse sit,sit 6, est c, talis esse debet, ut b quidem possit cum idcirco est insensibile, quia nonestanimatum.esse etiam prffiter a, si tamen a fuerit,; b non essenon possit. Rursus idera 6terminuspossitesseetiamcum non est c, nee sit necesse ut b posito sit etiamSextaveropropositiotaleshabereterrrinosdesiderat,nt b quidem esse necesse sit, si non fuerit a, at veroc terminus si sit b, vel esse vel non esse possit ;tunctamen cnonesse necessesit, cum sit ft.quandoc, sed tunc tantum necesse sit esse c, quando b terniinusa terminum sequitur, ut si sit ahomo, 6 animatum,idcircoestfi, quiaa terniinusnonessepropositusest,canimal : animatum enimet praeterhomi-veluti si sit a animatum, b insensibile, c vitale.nem el praeter animal esse potest. Si vero sit horoo,animatum essenecesseest, et cum animatum hominisNam necesse est esse insensibile, si non fuerit animatum,cum vero sitinsensibile, ficri quidem potestessentiam oonsequatur, consequitur in ipsum ut non vivat, veluti lapis, fieri autem potest utvivat,