t. II (PL 64)

299 AN. MANL. SEV. BOETII 300dines ea quae in intellectibus atque animae passionibussunt, illae res sunt. Sed de his disputationes tra-inde negatio rursus veritatem falsitatemve significans.Recte isitur dictum est circa compositionemherelongiusnonvult.Aitenim:Dehisquidem dictum g quod est affirmatio, vel divisionem quod est neest,in his quaesuntdictadeanima. Alterius est enimoundoverolocores. SedintellectuspassionesanimE A estveritas falsita8que,in qua prolatione vocis enunsunt;quorum ergo primum nol» sunt voces,eaedem tiationespossumus invenire.Quoties enim substantiamcumaccidenteconjungimusatquecomponimus,sunt apud omnes homines animae passiones.Esl aliaquoque scriptura iioc modo se habens : Quorum autemhs primumnota3,h83 omnibus passionesvel intellectumintellectui copulamus,utUeri propo-animEesunt, et quorum hae simililudines, res etiam hae.Qucd si ita scriptum est, hoc dicere videtur : Ostenditenim quorum sint notae voces, et quorum sintrursus animee passiones ; tanquam sidiceret :Vocesquod significant, el quorum notae sunt, illae suntanimae passiones, et rursus quorum similitudmessunt hce quae sunt animae passiones, hffi sunt res ;tanquam rursus si diceret : Quorum sunt similitu-sitio possit in cogitatione, tunc fitidem in voce. Etest nunc affirmatio, ut : Homo currit. Hominemquippe cursumque oomposuit atque conjunxit, etinde affirmatio nata est veritatem contlnens velmendacium. Nuncvero negatio, si huic adverbiumnegativum non junxero, et substantiam ab accidentedivisero atque disjunxero, ut est : Homo noncurrit, id non quod est adverbium negativum, hominema cursu divisitatque disjunxit, factaqueestuegotii.Etenimaliudestprincipaliterdeiutellectibusanimae disputare,aliud tantum sibi ad disputationemsumere.quantum ad logioae possit pertinere peritiam.Quare alterius negotii est principaliter de animaepassionibus ditputare.Est auiem, quemadmodum in anima, aliquolies quideminlellfclus sine vero vel faLso,aliquoties aulem cuijam necesse est horumatlerum inesse,sic etiam in voce.Circa conposilionem enim et diuisioiiem est falsitas elveritas.De ehuntiolionedicturus in qua veritas et falsitasinvenitur, recte prius monstrare proponit, in quaprolationevocum hoium alterum, id est aut veritasquid eveneritvocibus indicatur.Ergonunc hocdicit:Similitudo est,inquit,quaedam inter se intellectuumatque vocum : queniadmodum enim sunt quaedamsimplicia quae ratione animi concipiuntur, etconstituunturintelligentiamentiSjinquibus neque veritasulla, neque falsitas invenitur,ita quoque in vocibusest. Simplex enim intellectus.ut, verbi gratia,houanisvei equi, neque falsitatem ullam retinet nequeveritatem ; cum enim intelligo simpliciler hominemetsubstantiamipsam,nihilverivelfalsiincogitationegatio, veriiatis falsitatisqueconstare naturam.Nomina igitur ipsa et verba consimilia sunt, sinecompositione vel divisione intellectui, ut homo, velalbum, quandononaddituraliquid,nequeenim verumaut falsum esl.Nunc quidsit intelleotus sine vero vel falso continuataoratione prosequitur. Ea enim, inquit, quaesimplicia dicuntur, similia suntsimplicibus intellectibus,qui sine ulla composilione vel divisione,animipuro capiuntur intuitu. Cum enim homo vel album,ipsaquidem simplicia sint, et signiflcent aliquid,nihil tamen neque verum neque falsum designant.Omne enim simplex nomen vel verbum a veritateet falsitate secluditur. Atqueideo (quoniamaut falsitas inveniri queat. Sed omnis vox animi _ utdictumest)quaecunquesuntin vocibus,significantsensasignificat, quare ex anlmi intellectibus quid-animae passiones, simplices vooes, et sine compositionevel divisione, similes sunt his intellectibusquos sine oompositione et divisione simplex intelligentiaconcipit. In his enim atque hujusmodi nullaneque veritas, neque falsitas invenitur : nisi enimaliquid addatur, ut id quod simfilex intelligis, velperseconstituasesseveleialiquidsecundumeeseconjungaSjinhis veritas et falsitas non erit. Gum enimsimpliciter dioo homo, si non aliquid addidero, utverbum Est, et fiat hujusmodi compositio: Homo est,retineo. Quod si cursum rursus animi cogitalioneperspexero,cogitatioipga,quoniamsimplicisreitenetintuitum.veritate et falsitateseclusaest.Sed quandocursum et hominem junxero, et ex his aliquid intelaliquidhujusmodi fuerit adjunctum, quod intellectamrem vel [jer se esse ooastituat, ut : Homo est,cum dico.per se hominem esse designavi, vel junctoligentia mea lecero, id quoque si voce proferam, hu- D accidente lale aliquid apponatur,quod idem ei quodjusmodi erit : Homo currit. Tuno ex hac substantiae est esse signifloet,ut est : Homo vivit. Vita enimetrtccidentisoompositioneetconjunctionehujusmodi homini junctaest,et vivit idem significat quod vivensest,nullaveritasneofalsitasvalet intelligi. Hocintellectus flt, in quo vel fal^^itas possit esse vel veritas.Ergoquemadmoduminintellectusuntquaedamaliquotiessimpliciaverofalsoquecarentia,aliquotiesautem cum jam necesse estaut veritateminesse intellectuiaut falsitatem, sic est etiam in voce.Nam sisimplicem intelleotum vero falsoquecarentem voxpraelerat, ipsa quoquevox a veritate et falsitate relinquitur.Quodsi hujusmodi proferat intelleotum,qui in se verum lalsumveoontineat.ipsaquoqueverifalsiqueretinetsignificalionem.Docuitautemperhooquodait ; Girca oompositionem enim et divisionemvel hujusmodi aliquid,ut: Homo vivit,quodidemvalet,tanquam si dicam : Homo vivens est ; ergo nisiautem convenientissimo monstrat exemplo.Signum autemhujusest,el enim hircocervus significatquidem aliquid,sed quod nondum verum vel falsum,sinon esse, vel non esse, addatur,vel simpliciter,i)el secundumtempus.Magnainvim habetexempli hujus subtilitas, Nonenim sclaillanominavel verba falsitateacmendacioseparata sunt, quaeounque simplii-ia sunt,sed etiamiila quaecunque sunt composita,si sint dicta simpliciter.Hircocervusenim oompositum nomen est.signi.