t. II (PL 64)

1291 IN LIBRUM DE TRINITATE 1292quoram concursu dicitur habitus, esse aliquid con- A. vus rolativa nomina sunt, quibuB de his qu» ad alifert de quo id non recapitulat, ubi, exempli gratia quid Bunt relationes praedicantur, videamus utrumne:caetera de quibus magis videbatur rememorat. De praedioalio eorum ita sit, ut secundum se sit, an minimerelatione idem inferius latius dicturus eat. Situs quoquesecundum se, sed ex alieno adventu. Atquiet passio illis de quibus praidicantur, non conferturhoc ex comparatione alicujus secundum se praedica-aliquid esse, quoniam ipsis et maxime Deo non mentorum, et alicujus ex alieno adventu extrinsecusinsunt : nam situm passionemque requiri in Deo non affixorum intelligi poterit. Si enim intellectu alicuioportet ;neque enim in Dfco sunt, sicut nec ia caeterisauferas esse servum, non dico auferes, sed codemsubsistentibus.inlellectu jam abstuleris alium quoque eBse dominumJarnne, ets.] Hucusque praedicatiouum differentiam: eo quod dominus servi dominus ita dicitur,exemplis praedicamentorum diversi generis demon- quod non modo qui dominus est habet servum, sedBtravit, unde geoeraliter concludit praedicationea etiam esse dominum est habere servum. At opponitquis, dicens : Cum album albediue album sit, nonnedifferre aliis verbis, eamdem differentiam replicans.Ait ergo ; Jamne patet, bis quae posila eunt exemplis^ similiter etiam si auferas albedinem, in eodem abatulerisquoque album 7 Respondemus utique, sublataquae sit omnium praedicationum differentia ? Quasi :Patet utique hoc, quod scilicet aliae quidem earum albedine, album ^uoque in eodem esse Bublatum,quasi monstrant rem, id est, esse quidlibet eo quo bicut sublato servo, dominus quoque in eodem sublatusest ; aliae «ero non rem, id est, non esse quidquamest. Sed quamvis haec sese consequuntur,eo quo est, sed qiiasi quasdam circumstantias lei. similiter tamen interest, id est, cousequendi ratioLoca, tempora, actiones, passiones, habitus, situs, ge.x connexorum inter se diversa ratione differt, quodrecte vocat rei circumstantias : quoniam quamvisesse in loco, vel in tem|iore, non sit e.^-se aliquid,tameu nihil est in loco vel in tempore, nisi ipsumsit aliquid. Similiter quamvis agere, vel pati, velhabere, vel sisti, non sit esse aliquid, tamen quid_quid agit, vel patitur, vel habet, vel situm est, eslaliquid. Quoniam ergo nihil est loco, nec temporenec aclione, nec passione, nec habilu, nec s;tu,tamenea de quibus haec praedicantur sunt subsislentiis etqualitalibus omuia, aliqua vero etiam intervallorumsuorum quantitalitius, patet quod hae tres praedicationesrem, illae vero rei circumstautias demonstract,quodque illa tria ita praedicantur, ut rem subsistentemeis ease aliquid o^teudant. llla vero alia praedicanturquidcm, sed non ita ut rem subsisleutem eis essealiquid ostendant, sed potius extriusecus, id est exaliorum coUatiouibus, et diversae rationie consortiisaccommodatum aliquid quodammodo -arfigant. Nonscilicet ipsa albedo albi, accidit ipsi albo. iNon enimaliquid aliud albedine iutelligitar, quod cum accideritalbo, ejus gratia dicatur albedo esse albi ; sedideo dicitur albi albedo, quoniam ipsa albedinealbum est. Qua sublata, id est, cujus ipsius non alteriusrei abscessu, perit nimirum album. At in dominonon eet ita sicut in albo : si enim auferas,sicut dictum est, aliquem esse servum, perit quidemvocabulum, quo alter aliquis vocabatur dominus, idest alter aliquis desinit esse dominus ; sed servusnon accidit domino, id est non ideo, cum aliquis desinitesse servus, alter desinit esie dominus, quodservilus ita accidat domino, sicut albedo acciditalbo ; sed ratione quae in civilibus consideratur, dominoaccidit quaedam potestas, qua servus, ne ultraquod debet praesumat, coercetur. Quae potestas dominoaccidens, quoniam deperit, id est a dominorecedit, sublato servo, id est sublata servitute abtur haec secundum rem, sed recte extrinsecus n altero, constat eam potestatem, non dico rion acoicomparatce praedicationes dicuntur. Illa vero quaeid de quo dicuntur, id est subsistens, designant, nonaliis e regione, sed se ipsis prsjdicatis esse aliquid,vocantur eecuudum rem praedicationes, quae secuudumrem prasdicalioues, cum dicuntur de rebus causaeuarum subsisteatiaruu], quibus in illis adsunt sibisubjectis, vooantur quidem accidenlia, eo quod rerumillarum subsistenliis adsunt ;sed tameu secundumrem, eo quod ipsis subsistentibus ipsa quoque insunt,et eadem esee aliquid faciunt. Gum vero dicuntur deDeo, qui quoniam simplex est, non est accidentiaubjectus, nuncupalur praedicatio, non modo secuudumrem, verum etiam secundum substantiam iiliusde qua dicitur rei.Age nutic, etc.] Hucusque praedicamenta secundumdiversas praedicandi rationes divisit ; nunc seoundumquam harum rationum relationes praedicentur,ostendit. Ait ergo : Age nunc speculemur de relativis,dere, sed non per se accidere domino, sicut albedoalbo : sed per accessum servorum quodammodo, idest ratione alia quaui accessua locorum, vel temporum,vel habituum, vel quorumlibet aliorum contingatextrinsecus comparatum.Non igitt