t. II (PL 64)

929 TOPICORUM ARISTOTELIS INTERPRETATIO. 930vero utrumlibet, si quod ex necessitate est, ut inpluribus ponatur,autquodutinpluribus,exnecessitate,autipsumautcontrariumeiquodestutinpluribussemperdatlocumargumentationis.Nam si quodex necessitate est ut in pluribus ponatur, manifestumquoniamnonomnidicitinesse,cuminsitomni;quare peccavit, sive quod ut in pluribus diciturnilur nomen. Ut magnanimum Don fortem (utponi- A secundum superabundantiam. lUud autem secuntur)sedmagnumanimumhabentem^quemadmodum dum defectum diotum sit.Namsuperabundantiafugiendorumvideturesse, sirailiter autem etdefectus.fidentera, bona sperantem. Similiter autem et ingeniosum,cujusfuerit genius studiosus. QuemadmodumXenocrates inquit ingeniosum eum esse qui nam id quod est amicis benefacere, ei quod est ami-Reliqua vero quatuoromnia faciuntcontrarieiatem,animara sortitus est studiosam,ipsam enim unicuiqueessegenium.QuoniaraautemrerumaliaBquiderasunt ex necessitate, aliae autem utin pluribus, aliaBcis male contrarium, nara a contrario more sunt,et illudquidemeligendum, boc autemspernendum.Similiterautem et in aliis. Nam in unaquaqueconjugationeunum eligendum et alterum fugiendum,illud quidem boni moris, hocautem pravi. Manifestumigiturex iis quae dicla sunt quod eidem piuracontraria accidunt fieri, nam ei quod est amicisbenefacere, id quod est inimicis benefacere, et idquod est amicis male, contrurium est.Similiter autem et aliorum singulis quibusqueeondem modo considerantibus duo contraria ex necessitate dixit, omni dixit inesse, cum non insitappare-omni : similiter autem et si contrarium ei quod bunt, accipere igitur contrariorum quodcunque eritin pluribus est ex necessitate dixit, semper enim ad positionera utile. Amplius si est aliquid contrariumin paucioribus dicitur contrarium ei quod est ut inaccidenti, considerandum est si inest ei cuipluribus, ut si ut in pluribus pravi homines, boni dictum est accidens inesse. Nam si hoc inest, illudin paucioribus ;quare raulto magis peccavit, si bonosnon erit, impossibile enim simul contraria eidemex necessitate dixil esse : similiter autem el siquodutrumlibetestexnecessitatedixit,velutinpiuribua,nequeenim ex necessltate utrumlibet, nequeinesse. Autsiquid tale dictum est de aliquo, quodcum sit necesse est contraria inesse, ut si ideas innobis quis dixeritesse. Nam et moveri et quiescereut in pluribus ; contingit autem et si non determi-easdem accidet, et etiam sensibiles et insensibilesnans dixerit utrum ut in pluribus, an ex necessitate esse. Nam videntur ideas quiescere, immobiles etdixit, si autem res ut in pluribus, disputare ut exnecessitate is dixerit. Ut «i pravos exhaireditandosdixit esse, non determinans.tanquam ex necessitateinlelligibiles esse iis qui ponunt ideas esse Attamencum sint in nobis, impossibile est immobiles esse.Nam motis nobis, necessarium est et quae in nobisis dixerit, disputare. Araplius,etsi idem sibi accidenssuntomniasimulmoveri.Manifestumautemquoniamposuerit ut alterum, eo quod alterum sit no-et sensibiles, si in nobis sunt, nam per sensum quimen.Quemadmodum Prodicus dividebatvoluptates ^ circa visum est eam quae in unoquoque est formamin gaudium, et jucunditatem, et laetitiam, haec enim cognoscimus. Rursum si positura est accidens cuiomnia ejusdem (id est voluptatis) nomina sunt; si estaliquidcontrarium,considerandumsietcontrariiergo aliquis gaudere ei quod est laetari ponat accidere,idem utique sibi dicet accidere.CAPUT III.De eisdem teyminajidis problematis loci alii.Ouoniam autem contraria connectuntur quidemsibi invicera sex modis,contrarietatem autem faciuntquadrupliciter complexa,oportet accipere contrariaquocunque modo utile fuerit et destruenti et construenti.Quod autem sex modis complectuntur,manifestum:nam aututrumque contrariorura utri-malefacere non est contrariura, utraque enim eligendasunt et ejusdem moris; nequeidquodestaraicismaleeiquod est inimicis bene,namet hacutraquefugienda et ejusdem moris. Non videlur autemfugiendurafugiendocontrariuraesse,nisihocquidemsusceptivum quod et accidentis est. Nam idem contrariorumsusceptivum,ut si odium haerere irs quisdixerit, erit odium in furoris speoie, illic enira ira ;inspiciendum igitursietcontrariuminfurorisspeciean in concupiscentia, nam si non, sed in concupiscibiliest, non cohsret odium irae. Similiterautemetsi concupiscibile, ignorare dixerit, nam eritetdisciplinaesusceptivum,siquidem et ignorantiae; quodquidera non videtur, concupiscibile susceptivumesse disciplinae. Destruenti ergo quemadmodumquecontrariorum connectitur,hoc autem dupliciter,ut amicis benefacere et inimicis male, vel econversodictura est utendum, astruenti vero quod inest quidemaccidens non utilis locu3,quod autem contingitauiicis male et inimiois bene : aut quando utraque D inesse utilis. Gstendentes enim quod non susceptideuno, dupliciter autera et hoc,ut amicis benefacerevum est coQtrarii, ostendentes erimus quod nequeet amicis male, vel inimicis benefacere et ini-inest accidens, neque contingit inesse. Si autemmicis male : aut unum de utrisque, et hoc quoque ostenderimus quod inest contrarium, aut quod susceptivumdupliciter, ut amicis bene et inimicis bene, velest contrarii, nondum ostendentes erimusamicis male et inimicis male. Primae autem duae quod et accidens inest, sed quod contingit inesse indicts complexiones non faciunt contrarietatem,nam tantum solum ostensum erit.Quoniam autem oppositionessuntquatuor,id quod est araicis benefacere ei quod est inimicisconsiderandura excontradictionibus,econverso ex consequentia, et interimenti econstruoati.Sumereautenaestexinduction8,utsihomoanimal,nonanimalnonhomo ; similiterautemetin aliis.Hic enim econuerso consequentia, nam homi.nemanimalsequitur, nonhominemautem, nonani-