t. II (PL 64)

1163 AN. MANL. SEV. BOETII 1164meliora ducantur. Nam etiamsi mious ipsa hujus A. sitione quae dicebat : Siconsilio etauxilio civesjunaturKsint,affeGtione tamen,ut dictum est, eorum vare aequa in laude ponereiur,pari gloria esse oratoresjurisqueconsultos.Quodsequiturigitur,id quibus veljucundiora,vel inter quos clariora sunt,est,aut a quibus probantur,nieliora existimanda sunt.Sed quanquam id quod a pluribusbonum ducitur,superius in ea comparationis parte posuerit in quafiebat seoundum nunaerum comparatio.niliil tamenimpediteumdem looumsecundumaliam atquealiamconsideralionem diversis generibussubdi : velut alaavis cum substantia sit, eadem tamen ad aliquidpari gloria debent esse qui consulunt ac defenduntid enim erat consequens in ea propositione quae statuebat: Si consilio et auxilio cives j u vare par esset,pares esse qui consulunt ac defendunt.Perfecta est omnis argumeniorum inveniendorumprasceptio,ut cum profectus sis a definilione, a partitione,a nolatione, a conjugatis, a genere, a forma, aesse intelligitur,si ad alatum consideretur.Illaquoqueex affectione videntur esse meliora quae ab eo a consequenlibus,ab anlecedentibus, a repugnaniibus,similitudine,a differenliis, a contrariis, ab adjunctis,laudala sunt, contra quem dialeotica oratione vel a causis,ab affectis,a comparalione majorum, minorum,parium, nulla prseterea sedes argumenti quse-rhetorica facultate disseritur.Nam ut revincere adversariumpossis, sal est si eum tibi consensisse renda sit.monstraveris, atque id aliquando velut optimum d Tametsiex his qusdicta suntintelligaturnuUumpraedicasse,quod tu melius re proposita monslrarecontendas.Dictis igitur omnibus raeliorum locis,hisoppositi qua3 deteriora sunt continebunt. Pariumvero nulla disoretio est. Nei|ue enim quod par est,aut intentionem sumere, aut remissionem potest.Quibus autem modis inter se majora minoraquependuntur,iisdem inter se paria conferuntur. Namqua'. vel numero, vel specie, vel vi, vel aflectionefuerint,3eque paria esse dicuntur. Commune autemcunctorum exeraplum est,quod Cicero in qualitateconstituit, quae qualitas in cunctis paribus asquaest, sed vel numero, vel specie, vel vi, vel affectioneparia sunl.Nam in eorum comparatione quaemajora vel minora sunt.una quaedam qualitas est,argumenli locum esse praiteritum, breviter tamenCiceronis conclusionem, qua se nihil omisisse commemorat,adampliorem doctrinae fidem approbandamreor,in his enim nihil omnino praetermittiturquse certa ratione tractantur.Nullaverocerlior raliodivisione ;quodenim quisque partitura communibusin particularia deducens, cum rectum iter insistat,labi atque in errorem duci non potest. Locorumigitur omnium prima divisio fuit in ea quaein ipsis haerereiit, et ea quae assumerentur extrinsecus.Cujusdivisionis nihil medium reperiri potest:aut enim in ipso est aliquid de quo quaeritur, autextrinsecus necesse est assumatur.Videamus igiturnuncquemadmodumdisputatiopernihilomittentemsed horum accessione variantur.Nam quibus in ea divisionem feratur. Eorum igitur locorum, qui indem qualitate major numerus, pulchrior species, ^ ipsis sunt de quibus agitur,nunc ex toto, nuno exefficacior vis, ad pretiosiora conjunctior aflectio, ea partibus,nunc ex vocabulo, nunc ex affeclis sumiturmeliora esse existimabuntur. Qua; si aequa fuerint,argumentum. In his igitur quoniam nihil reli-in eadem qualitate paria sunt.Exemplum vero quod ctum sit perspicue apparet ; in eo enim quod conjunctumproposuit, ad blandiekdum Trebatii animum valet,est, duplex discrelio est : una ex eo ipsocura propriam,idest oratoriam,facultaiem cumjurisperitorumquod formatum est atque oompositum,quod toturalaude conjungit hoc modo ; Si consilio est,in quo etiam definitiones adhibentur : aliainjuvare cives, quod jurispefitorum, est, et auxilio,quod oratorum est, aequa in laude ponendum est,pari gloria debent esse que consulunt,id est peritijuris, et hi qui defendunt, id est oratores. Atquiprimura est; id est consilio juvare cives, et auxilio,aequa in laude ponendum est.Quod sequitur igitur,idesl(5wpjf/e,parigloria debenl^essequi consulunt,id est periti juris, et hi qui defendunt, id est ora-litatem designat. Jure igitur dictum est proprietatores)infertur. Ea vero conclusio est per quam di- D tem quamdam reicimus : hi igitur qui oonsulunt,et hiquidefendunt,pari gloria esse debent. Hoc autem breviter dialocticorummore protulit, qui sit enuntiant : si diesest, lucet. At quod primum est, id autem tantumdemestac si dicatur,atquidies est. la propositioneenim quae est, si dies est, lux esl, prior est propositio,dies est. Goncludunt quod sequitur, igitur,idest, esse lucem.Idenim in prima partepropositionis,quse erat, si dies est, sequebatur. Igitur hicquoque Cicero sic protulit : Atqui primum est, idejuspartibusinspiciendis,exquibu8compositi formaconjunctaest.Sedquoniamnaturahominumidquodintelligit,voce sspius prodit,necesse est ut nomenquoque quod ad intellectus declarationem adhibetur,ostendat aliquam rei quam signiflcat proprietatem,intellectus quippe, qualitatem rei quam intelligit,significat.Quociroa nomen quoque intellectus qua-vocabulo significari,atque ita excsl, consilio et auxilio juvare cives sequa in laudeesse ponendum, id enim erat primumin ea propoeotrahi argumentum potest, quod vocatur a nota.Horum vero looorum alias partitiones dedit, quaapaulo post brevius oolligemus. Affecta vero, quae,utsuperiusdictum est,in relatione consistunt, ipsaetiam rite divisa sunt.Nam quae referuntur ad aliquid,aut substantialia sunt, aut accidentia. Substantialia,ut conjugata, nam justo, in eo quod justusest, justitia substantiam facit. Nec id dico,quod homini esse ex justitia conslituatur,sed justo,qui justitia discedente corrumpitur.Similis et deeoquod est juste adverbio,ratio est. Bst etiam substantiale,genus,species,difTerentia, causa, effeotus.