t. II (PL 64)

1187 AN. MANL. SKV. BOETII 1188vero qui a substantia sunt, in sola diffmitione A enicinondiffmitioreijSednominisinterpretatioarguconsistunt.Diffmitio enira substantiam monslrat, mentumdedit,quoTulliusetiaminHortensioinejus-etsubstanticeintegra demonslratio diffmitio est.Sedid quod dioimus patefaoiamus exemplis, ut omnisquaestionum,vel argumentationum,vel looorum ratiocolliquescat. Age enim quaratur an arbores animaliasint,flatque hujusmodi syllogismus animal:est substantia animala sensibilis ; arbor vero substantiaanimatasensibilis nonest; arbor igituranimalnon est.llasc de genere quasstio est,utrum enimarboressubanimalium genere ponendiE sintquaeritur.Locus qui in universali propositione oonsistit,demphilosophia!ususestdefeasione,etvooaturgraecequidom dvofji.aTtxo? 6'poc,latine autem nominisinterpretatio.Acdehis quidem argumentls quae ex substantiaterminoruminquaestionepositcrumassumuntur,claris(utarbitror)patefecimusexemplis.Nuncdehis dioendum est qui terminorum substantiam consequuntur.Horummultifaria est diversio,plurasuntenim qnie substantiis singulis adheerescunt.Ab hisigiturquae cujuslibet substantiamcomitanturargumentaduci solenl, aut ex toto, aut ex partibus, authic est oui generis diffmitio non convenit; id ejusex causis vel elficientibus, vel materia,vel naturalioujus ea diffmitio est,species non est.Loci superiordillerentia.quilocus nihilominusnuncupaturadiffi-forma,vel fine, et est efficiens qutedam causa quaemovet^atque operatur, utaliquid explicetur.Materianitione. Vides igitur ut tntii dubitatio quaestionisg vero ex qua flt aliquid,vel in qua fit.Finis proptersyllcgismi argumentatione tractata sit per convenientesquod flt. Sunt etiam inter eoslocos qui ex his su-et congruas propositiones, quae vim suam muntur qua substantiam consequuntur, aut ab ef-ex prima etmaxima propositione custodiunt,ex ea feotibus, aut a corruptionibus, aut ab usibus, autscilicetqnae negat esse speoiem, cui non convenit praeterhosomnes a communiter accidentibus. Quaegeneris difflnitio, atque ipsa universalis propositio cum ita sint,eum prius locum qui a toto fitinspiciamus.a substantia traota est unius eorura termini qui inTotum duobus modis dici solet.aut ut genus,quffistione looati sunt, ut animalis, id est, ab ejusdiffinitione quae est substantia animata sensibilis.Itaigiturincaeterisquaestionibus strictimacbreviterlocorum difTerentiis coramemoratis,oportet uniuscujusqueproprietalem vigilantis animi alacritateperoipere. Hujus autem loci qui a substantia duciturduplexestmodus; partim naroqueadilfinitione.aut ut id quod integrum ex pluribus partibus constat.Etillud quidem quod ul genus totum est, hocmodo saepe quaestionibus argumenta suppediat, utsi sit quaestio an justitia utilis sit,fit syllogismus :omnis virtus utilisest, justilia virtus est, justitiaigitur utilis est.Hic est queestio de aocidenti, id estan accidat justitiaj utilitas. Locus est is qui inmaxima propositione consistit : quae generiadsuntpariim a desoriptione argumenta ducuntur. Differtautem difflnitio adcscriptione,quoddifflnitiogenus speciei adsunt.Hujus superior locus est a toto,idestac differentias sumit, descriptio subjecti intelli- " a genere, virtus soilioet, quae justitiae genus est.gentiam claudit, quibusdam vel accidentibus efficientibusRursus sit quaestio an humanee res Providentia re-unam proprietatem, vel substantialibus gantur, dicemus : si mundus Providenlia regitur,differentiis praeter conveniens genus aggregatis. homines autem partes mundisunt, huraanae igiturSed hae difflnitiones quas ab accidentibua fiunt, resProvidentiareguntur.Quaestiodeaccidentilocus:tametsi videntur nullo modo substantiatn demonstrare,quod toti convenit, id congruit et parti. Supremustamen quoniam sspe verae difflnitionis viceponuntur,qua; substantiam demonstrant,illae etiamlocus a toto, id est ab integro quod partibus constatid vero mundus est,qui hominibus totum esl.A partibusetiamprobationes qute a descriptione sumuntur, a substantiaeduobusmodisargumentanasountur,autloco videnlur assumi ; hujus vero tale sit enim a generis partibus quae sunt species, aut abexemplum.Quaeratur enim an albedo substantia sit, integri,id est totius quae parles tantum proprio vo-hic quaeritur an albedo substanti» velutgenerisupponatur,Dicimusigitur:substantiaestquaeomnibusaccidentibus possit esse subjectum ;albedo auteranullis acoidentibus subjacet ; albedo igitursubstan-cabulo nunoupatur, et de his quidem partibus quaespecies sunt hoc modo sit quaestio,an virlus mentiabeae oonstitutffisit habitus. Quaestio est de diffinitione,id est an habitus mentis bene constitutaetia non est.Locus,id est, maxima propositio eadem D sit virtutis difflnitio. Faciemus itaque a speciebusquae superius. Cujus enim diflinitio vel desoriptio argumentationem sic : Si justitia,fortitudo, moderatioatqueprudentiahabitusmentisbeneconstitutaeei quod dioitur species esse non convenit,id ejusquod species esse perhibetur genus non est. Descriptiovero substantiffi albedini non convenit, albedoigitur substanlia non est. Looi differentia superioradesoriptione,'iuamdudumlocavimusinrationesubstantiaj.Suut etiam difflnitiones qusnon a reisubstantia,sedanominis signifloatione ducuntur.atqueita rei de qua qua?ritur applicantur : ut si quaeraturutrum philosophiaestudendumsit,eritargumentatiotalis:Philosophiaaxorsapientiffl est,huicstudendumnemo dubitat studendum igiturest philosophiae/hicsunt, hsec autem quatuor virtuti veluti generi subjiciuntur.virtusergo bene oonstitutae mentis est habitus,maximapropositio.Quod enim singulis partibusinest, id toti inesse necesse est. Argumentumvero a partibus,id est a generis partibus, quas speciesnuncupanlur:justitiaenim.fortitudo, modestia,et prudentia virlutis speciessunt. Item ab his partibusquae integri partes esse dicuntur ; sit quaestioan situtilis medicina, haecin accidentis dubitationeconstitutaest,dicemus/si depelli morbos salutem-