t. II (PL 64)

1321 GILBERTI PORRET^ COMMENTARIA. 1322esse, et houum esse, et hujusmodl : quod in uou simplicibusquod suot omniaquEe creata subsislunt, minimeverum est.Unde et octava regula est : Omni composito aliwiesi esse, nliud ipsum est.] Duobus modis compositioaccipitur : unus est, quo subsisteus aliquod ex subsistentibusinter se diversis, et a quibus compositumipsum aliud est, dicitur esse compositum : ut homo,qui ex carnibus et ossibus, vel ex corpore et spiritucompositus est. De quo composito non dubiumest plurima praedicari, oam et omne quo quodlibetcomponenB est, et quo aliquid est, et esse, quod exomni componentium esse et aliis quibujdam componitur,quo et ipsum compositum subsistensjest,get omne quo idem juxta compositum esse aliquidest, de ipso bomine prseJicatur : ut homo est carneaet ossa, est corpus et spiritus, est coloratus, et intelligerepoteus est homo, et aptus ad ridendum, ethujusmodi plurima. Alius vero compositiouis estmodus, quo non quidera subsistens ex subsistentibus(nam quautiim ad hoc simplex est), sed et multisquorum unoquoque est, et multis quorum unoquoquealiquid est, ejus constal proprietas : ut hominiaspiritus, qui unus et simplex, quaiitum ad hoc quodnou ex diversis subsisteotibus constat, et multisBubsistentiis est, et multis earum accidentibus aliquidest : ideoque composituB, uec ipsum quod est.Noo eoim in eo compositionem attendimus : quouiamaliud eat quod est, aliud quo est. Nam si queniadmodumquod est, unum lantum est, ila quoqueunum simplex tantum eseet, quo et esset, et aliquidesset, nulla ratione compositum esset. Itaque quoniamalio est, alio aliquid est, eliamsi iion ex di- QverBJs subsistentibus constet, subsistens ipsum concretuuiatque compositum est. Quouiam cr;;o omnesubsistens tale est, generaliter, ait, oaiui composito,id est omni subsistenti, aliud est esse quo scilicetest : ipsum vero est aliud alio quodam, quo soilicetaliquid est.Nona regula : Omnis diversitas discors, similitudovero appetenda est : et quod appetit aliuJ, tale ipsumesse naturaliter ostetiditur, quale est hoc ipsum quodappetit.] Diversitati identitus contraria est : similitudovero repugnans. Idcirco, quamvis quibuslibetrationibus idem dicitur, hisdem diversum quoquedicatur, tameu hoc loco in ea ratioue in qiia similitudointelligitur, diversitatem inlelligendam docuit,cum proemisso quod omuis diversitas discors, uonsubjunxit, identitas vero, sed potius, similitudovero, etc. Similitudo dicitur qucEdam ex proportionecontrarioruni aut parium, aut sub eamdem rationemcadentium comparatio. De qua nihil ad pasEsentem ]jlocum. Est etiam alia ad hunc pertinens locum,quaa proprius dicitur similitudo, quae scilicet estquaedam unio diversorum. Unio dico, non unitas, etqusedam, non quaelibet. Illam enim, quae vero nominedicitur unitatem, sola naturae singularis proprietaafacit, quae natura quandoque in uno tantumest, ut queelibet illa qua supercoelestis spiritus aliquis,unum aliquid est : quandoque in multis, quaeetsi non alterutrius, saltem alterius numero constatesse diversa. Ut quaelibet humani corporis natura,quaj non modo in corpore hominis, verum etiam inipso qui ex corpore constat, videlicet in homineesae dicitur, et de ipso homine praedicatur, cum tamencorpus homiuis atque homo, non et corporiset bominis, sed tantummodo hominis numero differant.Non euim corpus hominis est naturae suaeproprietate aliud unum quam homo : sed homo multarumnaturarum suarum proprietatibus est aliuduaum quam hominis corpus. Unde bomo et corpusPatrol. LXIV.Filius est potens, Spiritus amborum est poteus, nulla \ ex quo ipse constat, non sibi unita, sed vere unumratione intellif!i debet aliud esse quod est,el aliud esse atque idem dicuntur, non tamen quod corpus illudquo poteus est, quoniam et Patii, et Filio et amborumomniuo sit idem quod homo, sed quod homo idemSpiritui idem omnino est, et esse, et potentem omnino quod corpus iliud est. Uoio vero semper il.lorum est, quae diversa sunt utriusque numero : S3dease ; similiter illorum trium tuilibet idem est esse,et sapientem esse ; item cuilibet illorum idem est haec est modis ex diversitate rationum diversis. Aliternamque ?ibi unita dicuntnr materia atque forma,ut quodam rationali habitu unum subsistens sit ialiter pars et pars, ut quod coustat ex eis, naturaljaut rationali habitu unum totum sit, aut aliarumrationum consortiis : ut in civilibus, aut linguae, autritus, aut legis, aut loci, aut affectus, uniua consortiodicantur multi una gens, unus populus, unus conventus,unum cor, et hujusmodi, de quibus omnibusnihi)ad praeseutem locum. Sed est quaedam alterutriuanumero diversorum unio, quam conformitatis ratiofacit, quae ad praesentem pertinet locum. Haec uniosimilitudo vooatur, et est vel secundum naturam,vel secundum quaedam extrinseca. Secundum naturamvero riupliciter : aut enim secundum propositaenaturceplenitudinem, et dicitur substantialis similUtudo : qualiter album albo simile est, et homo homini; aut secundum propositae naturae partes aliquas,et vocatur imaginaria similitiido : qualiter humaoapictura vero homini dicitnr similis. Illa veroquae est secundum extrinseca, dicitur imitatio : qualiterartilex aliquis alii artifici, vel homo Deo, juxtavoluutatem ejus aliquid faciendo, dicitur similis.Itaque contra hanc, quae est similitudinis, unionemdissimilitudinis diver^itatem volens intelligi, ait :Omnis diversitas dissimilitudinis esl dicors. Seaeetenim quodammodo abhorrent fugiuntque contraria.Unde et iu mundana sphaera, ignis, qui est acutus,substilis, et mobilis, est supremus : terra vero estexlrema, qua) est obtusa, corpulenta et immobilia.Similitudo vero appetenda est, imo appetitur. Undeet in eadem mundana spbaera, aer et aqua, ita suntmedia, quod igni aer, quam aqua similior : quoniamsimiliter substilis et mobilis, illi propinquiorest. Sic et lerrae aqua loco quam aer est vicinior :quoniam ipsa quoque similitudina est illi quam aercoujunctior. lode est quod si quis supra iguem terramlocare laboret, propria alterutrius ponderositate,et ignem sursum levitas subvehit, et terramdeorsum gravitas sidit. Similiter et Je sub aqua veterra invento meatu, sua ponderositate aer exploditur,et ad iguem usque contendeos sub ipso retinetur,et aqua super aerem vel ignem posita, propriasimiliter ponderositate deorsum versus usque ad terramliquitur, ibique retenta, super ipsam locatur.Fugit eoim unumquodque quidquid in genere suodissimilitudine a se diversum est ; accedit vero adid quod qualicunque dissimilitudine sibi conformeest, et e converso qualitercunque conforme est, quodaccedit. Uude subdit : et quod appetit aliud, eo ipsoquod appetit, ostenditur Ipsum esse naturaliter talealiqua superius diversarum siniilitudinum specie,quale est hoc ipsum, videlicet illud aliud, quod appetit.Sufficiunt igitur, etc. ] Regulas sive terminos, quibusea quae sequuntur efficiat, hucusque proposuit.Quibus quoniam et propositam hebdomadem in dubitationemadducere, et quod de illa sentit sepoBse confirmare non dubitat, ait : Sufficiunt igitur,ad ea quae sequuntur efficienda, haec quaepraemisimus. Quae tamen quibus secuturse dcmonstrationis,sive inventis, sive conclusionibus possintaptari, ego propter illos, quorum petulantianihil patitur esse conjunctum, studens obscuritatibu3brevitatis, minime notavi : ut dicerem hoc velillud, ex hujus vel illius regulae ratione constare.A prudente vero interprete rationis, qui scilicet exipsis iuventis et forma ratiocinationis locos ipsosrationales, a quibus haec sunt deducta, prudenteranimadvertit, unumquodque praedictorum suis aptabiturargumentis, id est, ad quam earum quae praedictaesunt regularum, illud vel illud p-rtv.if-at, assignabitur.42