t. II (PL 64)

1107 AN. MANL. 3EV. BOETII 1108munitas qiiffidam et plurimorum inter se differentiumsimilitudo notio est,cuju5 notionis aliudgenus est, aliud forma.Sed quoniam similium intelligentiaest omnis nolii),in rebusvero similibusnecessaria est differentiaruin diacretio, idcirco indigctadhuc notio quudam enodationeac divisione,velut ipse intellectus ani[nalis sibi ipse nonsufficit.Nam mox animus ad aliquod animal, id est velhominem vel equum.deducitur inquirendum,et hominisnolio vel ad TuIIium, vel ad Platonem, velad quemlibetsingularium personarumrefertur.Quaecum ita sint, qiiolies genus dividitur in formas,nullam praetermitti oportebit. Est enim vitium velmaximum,si qiia dividentem forma praeteroat, velutisi quis jus dividere velit, in legem, morera atque£Equitatem necesse est partiatur.Nam et lex.etmos,et eequilas, et singula, et in commune, jurisvocabulo subjectasunt. Culpat vero illorum inscitiamqui idera species vel formas putant essequoiipartes.conturbarique eos inscitia dicit, quod res ase pluriittum differentes imperite alque improvidedistinguere pc segregare non curant.Sed quoniamde definitioneloquebatur,addit aliam speciemdefinitionis,quam nos superiiisenumeravimus,quspertranslalioneinnonproprietatisveritatisque,sedsplen-Adoris atque ornatua ratione perflcitur, quod poetarumatqueoralorumesse autumat,quibu3luculentaoralio curas est.Hujus deflnitionis exemplum a jureciviliTulIius petit,ailque se non aliter ab exemplisnotioribus Trebatiorecessurum quam si neoessitascogKt. Per translationem vero deflnitio est, vcluticum Aquilius, littus deflnire volens, dicebat littusesse quo fluctus eluderet.Iloo eludere ab iistranslatumest qui agitatione aliqua, causalusus, moventur.Itemque adolescentia est flos aetalis, id abarboribus ductum est, quarum fructus flores praecedunt.Etsenectus,vitae occasus,id a die ductumest,qui desinit essecum sol occiderit: quaetranslationesaproprietate discedunt.et quadam Bimilitudinesubjecta signant. Esl enim Iranslatio quoties_ habentis rei nomen,propter alterius rei similitudinem,are simili nomen imponitur, ut molus habetproprium nomen,ilem lusus suo vocabulonuncupatur.Sedqui dicit,qua fluctus eluderet,a similitudineagitationis ad fluctuum molum vocabulumIransfert.Acdedefinitionibusquidemdisputationemterminans,ad partitiones transitum facit.Sed nunctertio volumini satis est reliqua in posterum difleramus.LIBER QUARTUS.Explicare non possum,mi Patrici, quantas saepe C auperiore traotatu.Nunc vero de partiura enumerationedicereindifflcillimi operiscursu viresafferatamicitiaecontemplatio.cumet iis studiosius componamus,quoBinstituit, rectam ordinis viam scilicetreposito penitus amorediligimus.et placere cupientibusmulta sese rerum copia subministret.HucaC'riara.Qiio fitut tibi etiam atque etiam providendumsit, ne, luis ipsemoribus emendatus, 'nostrialicujus erroris sarcinam feras. Nosti oblatrantismorsus invidiffi,nosti quamfacillime in difficiliimiscausis livor judicium ferat.Qusso igitur extremamnostro operi manum communis negotiistudiosusimponas,abundantia reseces, hiantia suppleaa, erratareprehendas,sis postremo nostri laborisj tuaaqueadhortationis assertor, cum praesertim me eecurumperactumreddatofficium^teamicipudordignuspossit convenire, si displioet. Sed haec alias, nuncoperis susceptitramitem persequamur.Quoniam locorumin ipsis de quibus quaeritur terminis inbaarenlium,aliisunt a loto.aliia partibus,alii a nota,alii cx affectisjde eo quidem loco qui a toto est, etin definitione est constitutus, sufflcienter disseruitinsisten5,ut nonsolumexemplo qualisesset partiumenumeratio perdoceret, verum ratione qucque ostenderetquomodo partium enumeratione in argumentationibuscedit quod ut quffique in mentem venerint injudicataesset utondum.atque etiam incastigatapromuntur.quandoquidemapudcari pectoris secretum nihil estperiouliPariitione autem sic ulendum est,nullam ut partemrelinquas,ut si parliri velis iutelam,inscienler facias,proferre quod sentias. Est igitur mihi, cum tuam ullam prcetermittas. At si stipulationum, aul judiciorumsibenevolentiam specto,pronum omne atque,ut itaformulam parliare,nonest vilium in re infi-dicam.voluptarium, quod in tuae prcescriplum jucuadilatisnita prsetermittere atic/uid.Quod iilem in divisione vipendo,vereorimpenditur. Sed cum memet ipse periiosumest.Formarum enim certus est numerus, qusene imparatomuneri paressenonpoasim,etcuique generi subjieiantur. Partium disiributio sxpedeficienlis culpain adhortantis cedat inju-est in finitior , tanquam rivorum a fonle deductio.llaquein oratoriis artibus quaestionis genere proposito,r> quot e)us formse sint subjungilur absolute ; at eumde ornamenlis verborum sententiariimque prxcipitur,qux vocaniur u^/TJiJtaTa non fil idem. Res enim eslinfinitior,ul ex hoc quoque intelhgatur quod velimusinter partitionem et divisionem interesse. Quanquamenim vocabula prope idem valere videantur, tamen,quia res differebant,nomina etiam dislare volue7'unt.Sensus hujusmodi est.Rerum quae partibus conjunguntur,aliaequidem paucas,sed facile intellit;!-biles comprehensibilesque partes habent,aliae veroplures intellectuque difficiles.In hisigilur partibusquae sunt paucae ac fuoile sub intelligentiam cadunt,vel maximum vitium est, si parliendo aliquid relinquatur.In his vero quarum, ut ipse ait, infinitiornumerus estet ooniusior perspectio, minus vitio-