t. II (PL 64)

967 AN. MANL. SEV. BOETIIterminumriatas3umptio,siquidemafflrmabitur,eritfirma conclusio : sinegetur,nullus est syllogisraus,nam si esl c, est a, si sit a, erit b. Id enim consequebatureampropositionem quae ait, si non sit 6,non esse o ; si igitur sit c,erit b.Ai si idem c terminusabnuatur,nihil est necessarium,nam si non sitc,neque ad o neque ad b terminum necessitas ullaconstringitjVelut si non sit sensibile,non sit forsitananimal,sed non necesse est esse animatum. Reperienturverotermini in quibus ne aquidem nonessenecesse est.Ootavus modus est in quo ita proponitur,sinon est b, non est a, et si non est c, est a ;dico quia si non est b,non est c, si enim non sit b,non erita.Quod si uon sit a,erit c, id enim consequebatuream partem propositionis.quffl dicebat,sinon est c,esl a.Si igitur non sit ifi,erit c ;quod si bterminus afflrmetur, nihil est necessarium,nam sisit fi,aeque esse neque non esse necesse est a terrainum,quo flt ut ne c quidem. Id vero tali liquetexemplo,si sit b animatum,» animal,c insensibile,Si cum est a, est 6,et proponatur,si noncum sit c, est d.sit animatum,non est animal,Si cum est o, cst b, cum sit c, non est d.Binonsitinsensibile,estanima).Si igituraffirmemusSi cum est a, est b,in assumptionecum non sit c, est d.iterminum, et dicamus, atqui estSianimatum,noncum est a, est b, cum non sit c,neoessenon est d.est esse vel non esse animalSi cum sit a, est non b, cum sit c,velest rf.insensibile.QuociroanuUusest syllogismus.at siSi cum sit a, non est b,c terminus cum sit c, non est d.abnuatur,fiet protinussyllogismus,namSi cum sit a, non est b,si noncum non sit c,estest d.c, est a,si vero cst a, erit h,si igitur nonSi cum sil o, non est h, cumsit c,erit b ;quod si c terminusnon sit c, non est d.affirmelur,nihil estSineoessarium, namcum non sit a, est 6, cum sit c, est d.et si a terminum non esse necesseest,quantuiuest d.Si cum non sit a, est 6, cum sit c, nor.ad ilerminum nihil necessariumSicadit ;cum non sit a, est b, cum non sit c,id veroest d.tali demonstratur exemplo : si sit insensibile,non est animal, quod si non est animal, C Si cum nou sil a, non est b, cura sit c. est d.Sinon cum non sit a, non est b,necesse est esse vel noncum sit c,esse animatum.Innon est d.nonSi cum non sit o,aBquimodisigiturnon est b, cum non sit c, est d,propositionibus sive y^sivec terminusassum;itur,oclonecesseestexcum non sit a, non est 6,cum non sit c,nonSiutraquepartefieriest d.syllogismos.Reliqus vero ex utraque parte octen» Inhisquoquepropositionibusilludinspiciendumestcomplexiones necessitale privatae sunt. At si sint quod cum sedecim sint,octo quidem ita variantur,squimodae, nuUos omnino est ayllogismus. ^quimodfeut tamen in omnibus a terminus esse ponatur,octovero dicuntur quoties a terminus ad iitroa-vero ita,ut idem a terminus non esse dicalur. Nonque vel esse vel non esse proponitur.Omnes autemsequimodae propositiones sunt hujusmodiSi est 6, est a, si est c, est a.Bi est b, est a, si non est c, est a.Si non est b, est a, si est c, est o.Si non est b, est a, si non est c. est o.Si est b, non est a, si est c, non est a.vero quoquo modo positaefuerinthabebuntvim condilionaliumpropositionum ex duabus hypotheticisconstantium. Namsi quis sicdicat,si cumhomoest,animal est, cura sit animatum, corpusesl,non feciteam propositionem quae ex duabus conditionalibusconstat.Nequeenim idcircoquod animatumest,animalest,quia qui homo est, animal est,nec conditioSi est b, non est a, si non est c, non est a. D sequitur conditionem ;sedsieas separes, persequeSi non est b, non est a, si est c, non est a.Si non est 6, non est a, si non est c, non est a.pronunties,utraquehabeiinterminorumconsequentianecessitatem.Nam et qui homo est animal est,etInquibus etperconsequentiampropositionum superiusdesignatam,etperexemplacurrentes possumuslucide et constanter agnoscere, nullum omnino insyllogismis fieri necessitatem. Quoeircacum tribusterminis texitur propositio, et ex prima quidem flgurafiunt syllogismisedecim,exsecundasyllogismisedecim.extertiaetiam totidem colliguntur,omnesex tribus terminis syllogismi quadraginta octo sunt.Restat vero ut de his syllogismis nuncdicamusquiduabus hypotheticis connectuntur,quorum quidemA consequentiae similis modusest,ut inhispropositionibusquasexduabuscategericis acsimplicibus efflciebantur.In omnibus enim si quidem velimuaastruere, primam totius jiropositionis assumemuspartem,si vero in conclusione aliquid est destruendum.secundanegabitur. Sive autemprima denegetur,sive posterior affirmelur, nulla fit omnino necessitas,nisi in quinta, septima tertia decima etquinta decimaproposiliones.In quibus non complexionisnatura, sed terminorum proprietas consequentiamfacit,sicutinhissyllogismisfleridocuimusquiin hispropositionibus constant,qua3duabussimplioibuscontinentur ; horum autem omnium qui exduabushypotheticis constant, propositiones apposui,quarum differentias oum lector agnoverit, adn earum exempla necesse est revertatur,qu8e ex simplicibuset categoricis junctae sunt. Sunt autemomnes propositionum differentiae, quae ex duabushypotheticis copulantur hujusmodi :quod animatum est corpus est,et per se istae propositionesveraisunt.necconditionejunguntur.Utigitursingulariumnaturaclarescat.deunaquaqueestdisserendum.Prima igitur propositio talis esse debet,ut sisit «positum,6 terminus non continuosubsequatur,itemquesicponatur,nonnecessesitrfterminumconsequi,sedposito quidem a termino,terminum c,positoveroi,terminumdessenecessesit.Tuncenimevenietutsi,posito a, fuerili, necessesit cposito subsequid, ut si sint termini a homo,6 medicus, c ani-