t. II (PL 64)

773 PRIORUM ANALYTICORUM ARISTOTELIS INTERPRETATIO. 774quemdam hominem non esse lapidem respondeat, A esse lapidem.At si universalis negatio falsa propouniversalemaflirmationem falsitas, particularemnegationem veritastenet; quod si ita quis universaliterneget, nullus homo lapis est,et parliculariteraftirmet, quidamhomo lapisest, universali constatnegatione veritas, particularis affirmatio non caretfalsitate.Quoquo igitur modo praedicata vel subjectamutaveris, sitamen universalem affirmativam particularinegativae,vel universalem negativam particulariaffirmativae cousertam a singulari considerationecommittas, si haeo falsa illam veram esse contingit,et si haec vera est illam falsam nocesse estmationes et neaationes aversis intentionibus confegari,ut posita superius exempla deolarant.Quod sirentes,quidin eis discordice ac diversitatisesset os- t. ad veritatis etfalsitatis consequentiam particulareslendimus;nuncuniversalemafQrmationem partieulariaffirmativs,et universalem negationem parti-eis universalis propositionis ratione conveniunl.propositioneslocumprinciperasortianlur,contrariaculari negativae ad veritatis falsitalisque convenientiamcomparemus. Harum namque inter se nulla est; sin vero particulares verae sint,Nam si sint falsae, particulares falsas esse necessetumuniversalesnatur. nullum hominem esse animal non idcircoparticulariseritveranegatio.si pronuntietquemdamhominem non es3eanimal,atque ideo universalibusquidemin veritate manentibus,particulai'esnecesseest universalium consentire veritati, at si universalibusfulsitas inhaerebit, particulares tum veras,tumetiam falsas esse possibile est, veras quidem siquidtale prsdioetur quod adesse subjecto possil, eta subjecto valeat separari, falsas esse utrasque,afflrmationemquidemparticularem,siineosituniversallsfalsa affirmatio quod subjectonon potestconvenlre.negalionemparticularem.si in eo universalisnegatio raentiatur quod a subjecto non potest segre-inveniri.atqueidcirco has inter se oppositas et coiitradictoriasnuncupamus. Kthactenus quidem aflir-discordia est, atque ideo non de earum dissensu,sed de consensu potius videtur esse quoarendum.Priraum igitur universalis affirmatio et particuiarisaffirmatiosubalternaB dicuiitur, quoniamalterasubjacetalteri, id est particularis affirmatio universaliverae sunt.tum etiarn falsw. Nam si particularis affirmatioest falsa, quae dicit aliquem hominem esselapidem,universalis quoque affirmatio falsa est quaeproponitomnem hominen: esselapidera.Itemsi particularisest falsa negatio quae decernit quemdarahominem non esse animal, falsaerit universalis negatioquae nullum hominem animal esse contendit.At sipartioularis afflrmatio vel negatio ver» sunt,affirmationisuppositaeslatquesubjecta,veluti parsintra totius semperambitum latet; idemque de universalietpartioularinegativadicendumest,subalternasenim vooantur, quod superior atqueamplioruniversalisnegatio intra se particularem negationem queat, affirmationem negationemque universalesidque praedicaturquodasubjectodividi ac segregariclaudit et continet. Hsc igitur tali rationeconsen non estdubium posse mentiri,utquoniam vercB sinttiunt, si enim universales in veritate praecedant, C particularesquaeproponuntquemuamhominemesseparticulares veras esse necesse est, ut si quisuniversaiiteraffirraand&proponat,omnemhomineraanimal,ea curasit,vera, particularis sibiaffirmationisveritatem coraitem trahit,ea vero est,quidam homoanimal est. Nam si vernm estomnem hominem esseanimal, verum est esse aliquera; itera si quis universaliterenuntiet nullum hominem esse lapidem, etverumdixerit, subjectaei particularis negatio idemretinet, nec mentiturquidixeritquemdamhominemlapidem non esse; ita igitur universalibus atflrma-justum, etquemdam bominem non esse justum,hissuppositas universales falsas esse manifestum est,utea quae dicit,omnishomo justus est, et nullus homojustus est.At si quid taleaffirmatio particularispronuntietquo subjectum carere non possit, vera eritsuperposita alfirmatio universalis, ut cum aliquisenuntiat quemdam hominera esse animal, huic universalisaffirmatio in veritate consentit,qua3estomnishomoanimal est. At si quid particularis negatiotale proponat,quod subjecto nequeat inhsrere,veri-tione ao negatione vera dicentibus, parlicularis affirmatiotatem particularis negationis universalis negativaeetnegatio veram universaliurn sententiamconsequuntur.At si universales falsse sint, non necesseest parliculares universalium consensu pra3-veritas necesse est consequatur,utcumaliquisdicitquemdamhominemlapidem non esse,consonat universalisveritas propositionis quai nullum hominembere mendacium, velut in his universalibus quae Q lapidem essepronuntiat: quo fit ut pracedentibusproponunt omnem hominem esse justum, vel nullumquidera universalibus veris, particulares veras essehominem esse justura, quae cum una sitaffirmatio,altera negatio, utraeque sunt falsae; sed easparticularium falsitas non ex necessitate consequitur,nam et quemdam horainem esse justum, quaeparticularis est affimatio, vere quis dixerit, atqueideo falsis universalibus,particularesverasesse nonnecesseest. Quod enim universalis affirmatio falsadicatur oranem hominera esse lapidem, errat particularisafQrraatio qure proponitquemdamhominemnecesse sit; praecedentibus vero in falsitate particularibus,universalium veritas non subsequatur ;manentibus vero universalibus falsis, particularesmendacium dicere non sit neoesse, sicut ne veraquidem particularibus proponentibus, veram universaliumnecesse est esse sententiara. Et hoc quidemexempla docuerunt ; ut autem firma demonstrationeclarescat, utilis ad evidentiam rerum descriptioproponatur.