t. II (PL 64)

i271 IN LIBRUM DE TRINITATE 1272'multis generibus etiam singuiariter unum sunt. Imo l^omne genus partis ejus quod ex ea constat genus essenecesse est. Ilem quidquid est alicujus esse, aut esttota substantia illius cujus dicitur esse, aul pars ejusquod est tota fubstantia ; et tota quidem subatantiaspecies qu£e de eo dicitur est. Pars vero ejus quod esttotum esse, genus est aut differeulia quce.speclem ipsamconstituit. Nulla autem pars ejus cujus est parsspecies aut genus aut differeutia esse poteot. Ideoquenulla pars eEt esse illius cujus est pars. Cum ergo dixerit,unumquodque liabet esse suum ex his quibusest, quod recte potest intelligi, scilicet ex specie, qucSest totum esse, et ex genere, et ex differentia, quodetsi non totum, tamen est aliquid esse ; cur, tanquamhoc explanans, supponit, id est ex partibus suis ? Sedyideamus sequentia, forsitan per illa melius ex quohsec dicta sunt sensu patebit. Prosequitur etenlm dicens:Et est hoc atque hoc.'] Quod quis interpretans con-Tenienter posset dicere, id est, habet esse ex bis di- Bversis, et baec diversa intelligere, vel diveraa genera,vel diversas differentias, vel diversas species, velgenus et differentiam, vel in ipsa quae geuus autspeciem facit unione, numeralem saltem diversitatemattenderet. Sed ipse iterum haec quae noQ suntesse in explanatione nominans, ait, id est partes suae.Sive autem partes (quod dicere videtur)3int esseilliuaquod constat ex eis, sive quid aliud, certum est quodsimplex aut solitarium uon est. Quod ipse recte seutiens,addit, conjunclae ; et quod es. boi; sensu addat,aperit dicens ; Sed non boc vei hoc singulariter,id est, non quodlibet solum facit id quod estaliquid sit, imo mulla sunt quorum uuumquodquehoc facit. El quae uiulta exemplo aperit. In quo simuladverti poterit ex quo sensu cum dixisset,uaumquodque habet esse suum ex his ex quibus est,supposuit, id est ex partibus suis ; et item cuui dilisset,est hoc atque hoc, subdidit, id est partessuee. Ait enim, ut cum homo terrenus couslet ex Canima corporeque, hoc est subsistens ex subsistentibus,est idem homo et corpus et anima, id est,eo quod est esse oorporis, ex quo compositus est,est etiam ipse corpus, et eo quod est esse auimoe,est ipse quoque anima. Et hoc nimirum volebatintelligi cum dicebat, unumquodque est expartibus suis, et est partes suae. Qui loquendi ususest saepe, cum naturaliter inabstracta prout suntrationalis speculatio concipit. Sio enim dicitur despecie quaedam secunda substanlia praedicari. Nonenim hic intelligendum est de eo quod species estaliquid prsedicari, sed de subsistente potius in quoest Bubsistentia specialis ; nec de eo id quod est secundasubstantia, quod scilioot solum subsistens est,quod omnino impossibile est praedicari, sed quae ineo est subsistentia ; et ad hunc modum plurima dicuntur,ut cum diversa siut esse, et id quod est, alteriusnomine posito, nou illi sed alteri oonveniantquae dicuntur. Ex hoc itaque consortio dixit, unum- £)quodque habet esse suum ex partibus suis, et estpartes suse : quamvis non ipsas, sed quae ipsariimBunt esse velit intelligi, id est, subsistentias, quaaillius etiam, quod ex partibus constant, sunt esse.Quidquid enim est esse cujuslibet, partis ejus etiam,quod ex illa parte constat, est esse, et de eo sicutde parte vere dicitur. Quod ex eorum propiiis patenterostenditur. Color enim qui soli adest corporalitati,tam de homine qui constat ex corpore, quamde ipso quod eum constituit corpore, vere pi'£edicatur; et ralionalitas quae genus spiritum sequitur, etscientia soli rationalitati accommoda, similiter tamde homine qui constat ex spiritu, quam de ipso exquo constat spiritu, vere dicitur. I^on solum enimcorpusexqno constat homo coloratum est, sed ethomo ipse qui constat ex eo coloratus est. Et cumhomo et corpus ex quo ipse constat diversa sinf.,adeo quod corpus ex quo bomo constat nou csthomo, non tamen sunt diversa corpora, aul diversacolorata, sed unum, non universalium conformilate,imo singularitate subsistentiae corpus, et unum accidentissingularitate coloratum. Similiter non solumspiritus ex quo constat bomo rationalis aut scieusest, sed et homo qui ex co constat, rationalis autsciens est. Cumque homo et spiritus ex quo ipsecon:-tat diversi sint, adeo quod spiritus ei quo homoconstat iion est homo, non tamen sunt diversi spiritus,aut diversi rationales, aut diversi scientes,sed unus, non universalium conformitate, imo subsisteutiaesingularitate spiritus, et unius potentiaesingularitate unus rationalis, et unius accidentissingularitate unus sciens. Illa autem dialecticorummaxima propositio per se nota est, qua dicunt : Dequocunque praedicatur id quod soli alicui adest proprium,de eodem praedioatur id cujus est proprium.Quoniam igitur color qui soli iUi adest unde estcorpus quidquid vere dicitur corpus, non modo dehominis illa parte quae corpus est, sed etiam dehomine preedicatur, necesse est ut etiam illud essecorporis, cui soli adost color, id est corporalitas,iion modo de hominis illa parte, verum etiam dehomine praedicetur. Et quoniam rationalitaa quae soliilli adest unde est spiritus quidquid vere spiritus,et scientia, quae soli illi adest unde est rationalequidquid recte dicitur rationale, non modo de hominisilla parte quae spiritus est, sed etiam de hominepraedicatur, necesse est ut etiam illa subsistentiaspiritus, oui soli rationalitas adest, id est ipsa(si quis eam ita nomiuare velit) spiritualitas, Lonmodo de hominis illa parte, sed etiam de ipso hominerecte prsedicetur. Est igitur homo corpus, nonab eo ex quo ipse constat corpore, sed ab illius corporisesse. Est et idem homo spiritus, non ab eo exquo ifise constat spiritu, sed ab illius spiritus esse.Itaque esse hominis non simplex aut solitarium est.Est enim, sicut dictum est, et corpus ab esse corporissui, ex quo ipse constat, et anima ab esseanimae suae, ex qua soilicet ipse constat, noa velcorpus tautum vel anima tantum. Putant quidamimperiti ex hoc, quod ait : Non vel corpus vel anima,quod nee etiam dici horum alterum sine alteroliceat, id est, quod non sit vera dictio, si quis dicat,homo est corpus, non addens, et anima ; aut aidicat, homo est anima, non addens, et corpus. Opinantesquod ex quo diversa, ut unum componant,conjuncta sunt, esse utriusque adeo sic ex illa conjunctioneconfusum, ut sicut cum album et nigrumpermiscentur, quod ex illis fit nec album nec nigrumdicitur, sed cujusdam alterius coloris ex illa permixtioneprovenientis : ita quod ex diversis con-Btat, neutrius deinoeps suscipiat uomen, sed sit aliquidex eo quod ex permixtione provenit ; et ex hocsensu dictum esse, homo est corpus et anima, nonquod ipse sit corpus vel anima, sed quod ipse sitquiddam quod provenit ex permixtione quse ex corporiset animae conjunctione contingit. SeJ quodnoa semper oonlingat ex conjunctione confusioniapermixtio, in eo libro quem contra hunc erroremEutj'chis scribit, satis disputabitur. Hic autem ubisimplex, aut non solitarium, unde unumquodqueest aliquid demonstratur, dicimus quod sicut de homme,et conjunctim, homo est coloratus et sapieus,et disjunctim, homo est coloratus, item homoest sapiens, verum est ita et conjunctim, homo estcorpuB et anima, et;disjunctim, homo est corpus,et item homo est anima, verum est juxta praedictamdialectioorum regulam : de quoounque praedicaturproprium, ot illud cujua est proprium. Ideoqueiu eo quod ait : Don vel hoc vel hoc, speciuliteretnon vel corpus vel anima, non ex eoseusu intelligendum est quod una dictio sine alteriusadditione vera non sit, sed quod nec illudunura nec alterum ad faoienduni bominem, de quoetiam solitarie dicilur csse aliquid, solitarium essenon possit. Aliud enim est solitariuni esse, aliud solitariumdici. Non enim solitarium esse neoesse est,