t. II (PL 64)

441 IN LIBRUM DE INTERPEETATIONE EDITIO SECUNDA. 442atque instrumentum esse significandi res eas quae A partiuntur, at vero Peripatetici quinque parlibusnaturaliterintellectibusconcipiuntur, earumque intellectumvocabulis discernendi.Quod si omneinstru-Orationis autem species dicimus perfectie, non ejusomnes species orationis ac membra distribuunt.mentum naturaliumrerum secundum naturamest,ut videndi oculus, nomina quoque secundum naturamesse arbitralur. Sed hoc Aristoteles negat, etAlexanderraultisineo nititurargumentis,monstransorationem non esse instruraentum naturale. Aristo -teles vero ita utitur dicens: Estautem oratio omnisquidem significativa, non siout instrumentum.tanquamsi diceret: Eat quidem omnis oratio significativa.nontamennaturaliter,instrumentum enim hocdemonstrat, tanquam si diceret naturaliter significare.Quodquiinstrumentumorationemessenegant,non eam naturaliter significare dicunt,sed ad placitum.Naturaliumenim rerura naturalia sunt instrumenla.Idcirco autem instrumentum pro naturaposuit,quod (ut dictum est) Plato omnium artium instrumenta,secundumnaturamipsarumartiumcon-sistere proponebat. Et Alexander (|uidem non esseinstrumentum orationem sic ingrediturapprobare.Omnis, inquit, naturalium actuum supellex, ipsaquoque naturalis est, utinsensu quoniam naturadatur,ejus quoque supellex est naturalis,ut oculus.Eodemquoquemodoaudituscum naturalissit,aure3quae est imperfeota,. Perfectas autem voco eas quaecompIentexpediuntquesententiam.Et sit nobis bocmodo divisio. Sit genus oratio, orationis aliud estimperfeotum, quod sententiam non expedit, ut sidicam PlatoinlycaBO, aliud vero perfectum.Perfectaeaulem orationis alia est deprecaliva,ut,Adsitlaetiti8eBacchus dator; alia imperativa, ut, Accipe daquefidem ; alia interrogativa, ut, Quo te, Moeri,podes ?an quo via ducit,in urbem?alia vocativa, ut, quirexhominunjque deumque »ternis regis i.T3periis;aliaenuntiativa, ut, Dies cst, dies non est. In hao solaquse est enuntiativa, veri falsive natura perspiciturIn caeleris enini nequeveritas nequefalsitas invenitur, etmulti quidem plures species esse dicunt per^fectie orationis, alii autem innumeras eorum differentias produnt, sed nihil ad nos. Gunctae enim speciesorationis,autoratoribusaccommodata3sunt, aupoetis,sola enuntiativa philosophis.Ergo hoc dicitNon omnisoratioenuntiativaest.Suntenim plurimaequeeenuntiativaenon sunt, ut hae quas supra posuiHaec autem sola est in qua verum falsumve inveniriqueat.Quocirca quoniamistam inqua veritasvel falsi oratio naturaliter non est,non est supellex. Hisaliisque similibus rationibus monstrat non esae supellectilemorationem.Quocircadicendumnobisest,naturaliter quidemesse voces potestatesquenaturalitervecabula rebus imprimendi,nontamen naturalitersignificativas, sed positione.Sicut ergo naturalitersingulariumartium suraus susceptibiles,sed easnon naturaliter habemus, sed doctrina concipimus,ita vox quidem naturaliter est, sed per vocemsignificationon naturaliter. Neque enim voxsola nomenest, aut verbum, sed vox quaedam addita significalione,etsiculnaluraliter estmoveri,saltare vero cu- jjjusdam jam artificii etpositionis,quemadmodumaesquidem ndturaliterest,statuaveropositionevelarte.Itaquoquepossibilitasipsasignificandi,etvoxnaturalisest.Significatio veroper vocem positionis est,non naturae, Haclenus quidem de communi orationelocutus est, nunc autem transil ad species ejus.Ait enim :Enuniialiva vero non omnis , sed illa inquaverumvel falsum est, non autem in omnibus inest, ut deprecativa,oratio qiiidem esi, sed neque vera nequefalsa. CgpAerx igilur relinquantur, rhetoricse enimvelpoetiras convenientior est consideratio ,enuntiativavero prxsentis est speculationis,Speciesquidem orationismulteesunt^sed easvarienobis qua; sunt audiendi instrumenta, naturaliter sitas invenitur,dialectici philosophiquecstquaerereesse datas cognoscimus.Quare quoniam oratio ad caelerae autem oratcribus atque poetis accommodatajpIacitumnonnaluraIiterest,partesenimmanifestua)est orationis ad placitum positas, qus sunt scilicetnomina et verba sicut monstrat apud omnes gentesdiversitasvocabulorum,quoniamergoperhaecsecunsunt, jure de hac sola tractabitur, id est de enuntiativa oratione. Ilucusque ergo de partibus interpr&tationis et de communi oratione locutus est. Nuncautemastringitmodumdisputationisin speciem, etdum placitum omnis oratio esse monstratur, quod ^ deunaspecieorationistractatdequeunainterpretalioautemsecundum placitum est, non est secundum nequaeestenuntiativa.Speciesnanque est enuntiationaturam, non est ergo oratiosupellex. Significandi interpretationis,negatiovero et affirmatio enuntiationls.enim ralio atque potestas naturaliternon est.QuodQuare de enuntiativa oratione considerandi,hinccum ipso Aristotele commodissimum sumamusinitium.Est autem una prima oratio enuniialiva, affirmatio,deinde negatio,alix vero omnes conjunctione unx. Necesseest autem omnem orationem enuntiativam exverbo esse, vel casu verbi; etenim hominis ratio,'si nonest, aut fuit, aut erit, aul aliquid hujus7nodi aidatur->nondum est oratio enuntialiva. Quare autem unumquidamest, et non multa animnt gressibile bipes. Nequeenim eo quod propinque dicuntur unum eril. Estautem allerius hoc tractare negotii.Una oratio duplici modo tractatur, vol cum perse unaest,vel cum per aliquam conjunctionem jungitur.Vel certe ita dicendum est. Alise orationesnaturaliter unae sunt, aliae vero positione. Et naturaliterunas quidem sunt orationes qu£s non dissolvunturin alias orationes, ut est,sol oritur. Quae autempositionesuntunaein aliasorationesdissolvuntur,utest,sihomoestanimaIest;ha3cenimin orationesaliasseparatur,etquemadmodua:lignumvellapissigillatim in propria naturaconsistunt et sunl una,ex his autem facta navis vel domus qus cum pluribusquidem constent, unae tamen arte sunt, nonnatura. Ita quoque in orationibus simplices easet per se naturaliter una orationes dicimus, quae