t. II (PL 64)

569 m LIBRDM DE INTBRPRETATIONE BDITIO SBCDNDA. 570uaum, noa si unum nomen sit posilum, non biI A. Necdiffertaliquidvelrequiescendo, velinterponendoautem unum ex illis. Potesl enirn fieriul unum nomendeuno praedicelur. Sedsi uuum ipsorum plura mai est, homo ralionalis esl, homo morlalis est, quaeconjunctionesdicere, quam si quis dical, homo ani-gignifleat, ex quibus unum non fit, non esl una ne-perspicue proposiliones muitae sunt. Videns ergo hocgatio vel affirmatio. Neque enini vox una perfici''enunlialioneai,sed ejusquodsignificatursimplicilas,vel si plura sint in unum collecta, aliquid unurnfaciendi potentia. Hujus autem rei subjecit exemplum,quod pluriraos fefellit dicens, ul boiiio estAristoteles, itadixil : Homo est fortasse et animal,et bipes, et mansuetum, ad hoc, inquil, forlassetanquam si ila dicerel, et de homine quidem, etbipede, et raansueto fit unum ; sed est aliquotiesforle ut plures proposiliones siiit, cum ea conjun-fortasse et animal et bipes mansuetum. Sed ex his clioquffidam separat atque discernit. Erit enim fortasseunum fit, ex albo aulem ct horaine et ambulare nonhomo et animal, ut haec una sit proposilio, etunum. Putaverunt alii liunc ita dixisse, ul ostenderet, exempli gralia, be hanc quasi diffiQilionem dedisse,bipes ut altera, et mansuetum rursus, ul aitera.Sedex his omnibus unum aliqdid Ol.quae cumcontinuene forte aliquis arbitretur hanc quasi veram prolata sunt,quoniamex his unum aliquid efflcitur,hominis diffinitionem posuisse.quae est animal bipes una esl proposilio ; non autem idem evenit in ommansuetum.Idcirco enim, inquiunt, dixit fortasse, p uibus, ex albo enim et homine el ambulare nonetanimal, et bipes, cl mansuetum, ne quis omnino uQum fil. Si quis enim dical : Socrates bomo albusputaret hujusmodi esse hominis difflnilionemAristotelemambulat, non est una afflrmalio, quoniam ex homi-arbitrari. Alii vero hoc non ita diotuin accede,et albedine, et ambulatione nulla omninospe-pere, sed polius in hanc sententiam dictum Arislotelisscripturamque interpretali suni, ul homo estqui et animal, et bipes, et mansuetum, sed ex higunum fit, ut ita intelligerelur : Homo quidem a3qualiterse habel ad id quod est homo, et ad id quodest animal bipes mansuelum. Quocirca si idem estel aequum dicere hominem, quod animal bipes,mansuelum,necesse esl quolies de uno plura haec pradicautur,id est animal, bipes mansuetum de homine,quoniam aequaleesl homini, quod unura est,unum quiddam presdices, quamvis tres voces praedicarevidearis.Sedomneshi nihil omniuo intelliguntcies fil. Quare conclusio est, quoniam nec si de hispluribus ex quibus unum non flt, unum aliquidpraedicetur, utex cane lerreno lalrabili, et coBlesti,et marino, quoniam unura non fit, el de his uuumaliquid priedicetur, quod dicimus canis, hujusmodinomen quod plura significat, ex quibus unum conflt, si de allero praedicelur vel subjicialur alleri.nonflt una afflrmalio nec una negalio, sed erit quidemvox una, afflrmaliones vero pluriraae. Sive enimunum de pluribus praedicelur, ex quibus non fitunum, vel plura hujusmodi de uno, vel si unum deuno praedicetur, quod praedicatum plura signiflcet,sed est melior expositio quam Porphyrius dedit. ^ ex quibus unum non flt, sive illud praedicatura al-Volens, inquit, Arisloteles demonstrare quae una leri subjiciatur, omnino non flt una affirmatio neceaset affirmatio, quae non una,dixit primo : Quoniam una negatio. Est autem regula hujusmodi, unaafflrmalioest, si aut duo termiui singulas res signifl-pluro de uno prajdicare, vel plura uni subjicere nonesl unam enuntialionem facere, nisi ex illis pluribus cent, aut si plura ila de uno praedicentur vel untunumaliquid fleret.Videns itera quod adhuc plures subjiciantur, ut ex his unum aliquid fleri possil,«utpossent esse afflrmationes etiam iu his praedicatis; unum nomen quod vel praedicatur vel subjicitur,quae omnia unam quodammo-quae cum plura sint, unum tamen ex his fleri possit,hocdixit, ut homo esl fortasse el animal, et bipes,et mansuetum. Quod autemdico tale esl :manifesturaquidem fll, quoniam si plura de uao praedicenlur, exquibus unurafleri uonpossil, vel plura subjicianturuni, ex quibus unum noa fit, non esl una afflrmatiolalia significet plura,do speciem valeant congregare.Si ergo dialectica interrogatioresponsi07iis est petilio,vel propositionis, vel alterius partis contradictionis,proposilio vero unius coniradiclionispars est,nonerit una responsio ad hsec. Neque enim est una inter-nec una negaiio. Nunc autem tractemus de his pluribusex quibus unum aliquid fieri possit. Invenie' picis. Simul autem manijestum est quoniam nec hocrogalio, nec si sit vera ; dictum est autem de his in To-mus enim el in his ipso modo enuntiandi plures D ipsumquidest,dialeclicainterrogatioest. Oporlet enimaliquotiesenunlialiones, et non unam reperiri, quanquamex pluribus unum fleri uliquid possit. Si quiseuim sic dicat, animal rationale mortale homo est,simul jungens animal rationale, mortale, quoniamcontinue dictum est, et cx his unum aliquid fit, unaest affirmatio. Si vero sit aliquid intervalli, ul itaquis dicat, bomo animal, et rursus rationale, etaliquantulumrequiescens dicat, mortale est, non estuna afflrmatio nec una negatio. Haec enim intercapedoplurimas efflcil euuniiationes; rursus si cumconjunctione dicantur, homo animal et rationale etmortale esl, sic quoque muitae sunt propositioncs.esse datum ut ex interrogatione eligat utram velit con-Iradiclioriis partem enimtiare. Sed oportel interrogantemdelerminare, utrum hoc sit homo, an non hoc.Quisquis dialectica utitur interrogatione, hic autsimpliciter interrogat, atque unam propositionemininlerrogatione ponit, utcontraeam sil una responsio,aut utrasquo interrogans dicit, ad quas non fllsimplex responsio, sed una lota propositiorespondelur.Si quis enim dical interrogans : SocraleaanimaIest?Contra hanc talis est responsio, aut ita,aut non.Si quis vero hoc modo interroget: Socralesanimal est, an uon ? Contra banc non esl una respoQBio.Si euim respoudelur ita, de qua aDUueris