t. II (PL 64)

855 AN. MANL. SEV. BOETII 856alterutra assumptione syllogismus fiet ; nam esse A Si est a, non est b, et si non est b, est c.aliquid cum aliudnonsitinimmediatis tanlumcontrariisdicebatur. Ex octava, si cum non sit a, non Si non est a, est b, et si est b, est c.Si est a, non est b, et si non esl b, non est c.esl b, non est c; atquicum nonsit a, non est 6,non Si non esl a, est b, et si est b, non est c.est igiturc, vel ita: atqui est c, cum igitur non sita, est 6. In omnibus igitur superius descriptis syllogismis,haecratio est, ut si 6 terminus assumatur,itaut in propositione est positus, ita c terminum concludat,ut in eadem propositione fuerat collocatus.At si c lerm.inus contrario modo assumatur quam inpropositione fuerit positus, contrario modo b lerminusin conclusione monslrabitur,pr8eter tertium etseptimum modum, in quibus etiamsi ft terminusSi non est a, et si non est b, est c.Si non est a, non est b, et si non est b, non estc.Ergo si ratio colligentiae talis sit, ut constituat etconfirmet asumptio quod enuntiatio primapronuntiat,sexdecim necesse est fieri complexiones, exquibusocto tantum servant oonsequentiaenecessitatem,reliquae vero octo nihilidoneum videnturhaberead fldem.-,Rursus si id quod prima propositiocontrario modo atque in propositione est positus constituit, evcrtat assumptio, sicquoque sexdecimassumatur,eterminumcontrariomodoatquepositus necesse estfieri complexiones, quarum octo firmaest coiligit, vel si c terminus, itautin propositione r> necessitas tenet, octo vero reliquas infida saepius......est positus assumatur,similimodoi lerminumcon- varietas tenet. Fiunt vero syllogismi, tum in primacumesta,animatum esl, 6 homo, non estcequus ;quia testimonio probationis indiguit. Probatioverocludit, ut in eadem propositione fuerat collocatus. flgura, tum in secunda, tum vero in tertia. OmnesQuare sedecim quidem vel viginli fiunt syllogismi igitur trium figurarum modos a primaordientes,utassuraptis namque primis hypotheticis propositionibus,nihil subterfugiat explicemus. Est enim primoe fi-fiunt octo; octo vero si secundcE prajdicativae guriE primus modus a prima veniens propositione,assumaQtur;quatuor autem his adjunguntur ex tertiocum ita proponimus, si est a, est b, et si est b, ne-atque septimo modo utrobique colligentibus.ut cesse est esse c. Tunc enim si est a, etiam c esseomnes etiam in hls propositionum complexionibus necesse ost, cujushaao demonstratio est; nam si estfiant sedecim vel viginti syllogismi. Quoquo autem a, consequitur ut sit 6, idem enim quod proponitalio modo assumptiones verteris, nihil evenit necessarium.Utprima proposilio, si sit a, esse b, at si b fuerit estautem omnis propositionum et syllogis-c, id est enim quod secunda pars propositionis pro-morum ratio coilucescat, exempla subjecimus, quibusfaciliusidnuntiat, si sit 6, consequi neoessario utc.Quibus itaquod superiusdocuimuscolliquescat: concessis, evenit ut cum sit a, etiam c esse necessesi cum sit n^animatum est,6 bomo est, c animal;sit; imperfeclum vero hunc dicimus syllogismum,sisi cum sita.animatum non est,ft animal, est, c in- C ea fuit per syllogismum demonstratio, ita namquesensibile; si cum sit a,animatum non est, i animal firmamustalisconsequentiaenecessitatem.Cumenimnon esl, c homo; si cum non sit a invitale est b ita proponeretur : si est a, est b, etsi est b, neoessehomo, est c animal; si cum non sit a, invilale est, est ut sitc,poneretqueassumptio idquod afflrmalioihomo, non est c equus : si cum non sita, animal constitueratessea, eamquesequi assumptionem talisconclusionon est, b animalum, est c invitale; si cumnon sitdiceretur, quod necessario essetc,ne-a invitale, non est b, animal non est, c homo.Ac de que id esset ex ipsius syllogismi natura elproprietalehis quidem syllogismis qui talibusproposilionibusperspicuum, addita est probatio per syllogis-connectuntur, quae ex hypotheca prsedicativaque mum hoc modo : si est a, est 6; at si est b, est c ;consistunt, sufficienter dictumest. Nunc de his dicendumest syllogismis, quorum propositiones itatribus terminis continentur, ut mediae sint earumquae ex hypothetica prisdicativaque texuntur, etearum quie ex duabus hypotheticis connectuntur,quas idcirco hoc loco proponimus, quia ut superio-si igitur est a, necesse est ut sit c. Et in reliquisquidemeamdemrationemexspectari|oporteremanifestumest.Et haec quidem complexio ea est, quce idquod primo in propositione positum fuerat,assumitatqueconstituit,quodsi idponendoquisquodsequebaturassumat,nulla est necessitas syllogismi, veres,ita haac quoque tribus terminis continentur,et D1"*' "um dicimus : si est a, est b, et si est b, neasimilibusad similia lacilior tractalus fiet. Harum oesse est esse c; atqui est c, non necesse est essevero sunt multiplices syllogismi, quorum nullus b vel non esse ; sed cum non sit necesse b esse velpoterit esseperfectus, cum necper se perspicuisint•et ut his fides debeat accommodari, adjumento exnoa esse, non erit neoessea esse vel non esse ;idemquoque taleflrmabitexemplum,si est homo,animaltrinsecus positae probationis indigeant. Est autem est, et si est animal, erit corpus animatum ; atquiprobatio talium syllogismorum alio constitutus ordinesyllogismus; flunt autem, ut dictumest, tumper primam, tum per secundam, tum vero pertertiamfiguram. Suntautem primae flguraj propositioneshaeSi est a, est b, et si est b, est c.Si est a, est 6, et si est 6, non est c.est corpus animatum, non necesse erit animal esse,quocircanehominemquidem.Secundusquoquemodusesthic primae flgurae, cum ita proponimus, siest a, est 6, et si est 6, necesse est non esse c, atvero est a, non est igiturc. Hujusdemonstratio talisest, nam si est a, est b, id enim prima condiliomonstrabat, quae est, si sita esse 6, cum vero sit b,necesse est non esse c. Id enim consequentia prae-