t. II (PL 64)

597 IN LIBRUM DB INTBRPRBTATIONE EDITIO SECUNDA. 598naturisacoomraodatur.etacrapiternisscilicetetmor- A test efficere. Quare faciendaa principio hujusmodilalibus.Nam quod in sempiternis est,esse possibile divisio est.Possibilis alia pars est quae cum non sitest. Rursus quod est in mortalibus, nec hoc a subsistendipossibilitate discedit, sed tantum differt, possibile dicitur. Si enim essenon posset,nec essettamen esse potest. Alia vero qua3 aotu est, et ideoquiaidquod inasternis estnullomodo perrautaturet omnino, hujus autem possibilitatis quse secundumsemper esse necesse est, illud vero quod in rebus illum dicitur modum.quod jam actu fit.duae partesmortalibus invenitur poterit et non esse, et ut sit sunt,una seeundum id quod ex necessitate essedicimus.Altera vero secundum id quod cum sit,nonnon est necesse.Egonamque cum scribo inestmihiscribero.Quooircaet scribere mihi possibile est,sed tamen esse ex necessitatealiquid firbitramur,hujusquoniam ipse mortalis sum, non est haec potestas autera non necessariaepotestatisduae sunt alieepartes.unaquae quoniamexpotestateadactum venit,etscribendi necessaria, neque enim ex necessitatesoribo. At vero cum dicimus ccelo inesse motum, esse et non esse recipiet facuItatem.AItera quee quianulla dubitatio est qui necesse sit coelum moveri, nunquam actum habere deslitit, aliquando fuit idin mortalibusergo rebus cumestaliquid et esse potest,etut sit non est neces8e,in sempiternis autem. tem apta est atque possibilis, ad eam scilioet quamquod diciturei esse pos3ibile,ad unam tantum par-quod est necesse est esse, et quia est esse possi- n actu semper exercuit, ut igni calor vel nivi frigus,. .. . _ .,,... ,., • , 1 " ...1 .j j; j.,_;t; ,.„1 li„„,,„ ao^„„11„obile est. Gam ergo possibilis principaliter duaesint vel adam.anti durities, vel aquae liquor. Sed nulluspartes,una quae secundum id dioitur quod cum non arbitretur ex neoessariaepossibilitatisspecie esseidsit, esse tamen potest. Allera quffi secundum id quod dicimusnuoquampotestate fuisse,actu3 quosdamin quibusdam rebus,ut igni caIorem,ipseenimprasdicatur quod jam est aliquid aotu non solumpotestate, huj\ismodi possibile quod jam sit aotui exstingui ignis potest.In illisauten) quae necessariaeduas ex se species profert, unam qus Gum sitnon est neoessaria; alteram quae cum sit illudquoque habet,ut eara essenecesse sit.NechocsoIiusAristotelis subtilitas deprehendit, verum Diodorusquoque possibile ita dif(initdicens,quod estautnonest.Unde Aristoteles id quod Diodorus ait non est,illud possibile putat,quod cum non flt fleri tamenpolest. Quod autem dixit Diodorus, est id possibile,Aristoteles interpretatur, quod idcirco dicitursunt, non modo qualitas a subjecta re discederenunquam debet, quod videtur etiam in igni.a quosua qualilas caloris non recedit, sed etiam illudquLid subjecta illa subslantlaimmortalisesse videatur.quodigni non acoidit.SoIem enim et caeterahujusmodicorpora quae superna sunt, et ccelestia,immorlaliaperipatetica disciplina putat, atque ideoconsenlienter sibi docet solem necessario moveri,quod non modo a sole motusille nunquam recedit.esse possibile, quiajam est actu. Cujus possibiii- sed ne sol quidem ipse esse desinet.His ergopraeditatismodi duas partes esse docuimus: unam sci- ctis idad quod haBpraemissa sunt,id estconsequenlicelquain neoessariam dicimus,alteram quam nonneoessariam pradicanius. Hujus autem non necessarieeduae rursus partes sunt :unaquaB a potestatepervenitad aclum ;altera quaa semper actu fuit.aliquandotia propositionum diligentius exsequenda est.Consequenlise vero secundum ordinem fiunt ila ponentibus.llli enim quse est,possibile esi esse,sequiturilla qux est, conlingens esse,el hxc illi convertitur,etres illa quae susceptibilis illius est fuit, et non impossibile esse, el non necessarium esse. llliilla quidem quae a possibilitate ad actum venit, et vero quas est,possibite non esse,et contingens non esse,utriusque partis contradictionis susceptibilis est,ut ea quae est,non necesiirium non esse, el non impossibilenunc ego scribo, et ex potestate ad aotum venit,non esse. Ilti vero quse est, non possibile esse, etagens possum scribere.Ante enim quam scriberemerat mihi scribendi potentia. Sed ex potestate scribendinon contingens esse, ea quas est,necessarium nonesse,et impossibile esse.llli vero qux est,non possibilenonveni ad actum scribendi Quare utraque mihi esse, et non conlingens non esse, illa quse est,necesseconveniunt et scribere et nonscribere,possumenim est esse. Et impossibile non esse, consicleretur autemet non scribere, possum et soribere, quee est quodammodoex subscriptione quod dicimus.contraiictio.Atqueideo quaecunquea po-Ilaec Aristoteles consentienter his iiuas nos supratestatead aotum veniunt.eaet facere possum elnon D prajmisimusaddiditdeconsequentiapropositionum.facere,et esse et non esse,ut qui loquitur.quia antepotuit loqui quam loqueretur, et nunc ideo potestloqui quia loquitur,et potest loqui el potest non loqui.Alia vero quae nunquam antea potestate fuit,sedsemper actu,aIiquando resipsa fuit quaealiquidpotestateesse diceretur, ad unam rem tantum aptaest,ut ignis nunquam fuitante potestate oalidus, utpostea calidus actu sentiretur,nec nix anteafrigidapotestate, post aotu. Sed aliquando fuit ignis aotucalidus, fuit et aliquando nix frigida actu. Quocircahffi poteutiffi non suntaptae ad utraque.Neque enimignis frigus incurrere,nec nixcalidum unquam poquaeetsimanifesta suntaouteperspicientibu8,tamenne nos nihil huio quoque loco addidisse videamur,brevissima expositione ea percurrimus.Primus voluitdemonstrare, quoniam quaecunque de possibilidicerentur,ea etiam decontingenti veracissime dioipossunt, atque ideo ait illi quae est, possibile esseconsequentem esse illam quae dicit,contingere esse.Et ne inhis aliquid discrepans videretur,ad,jecitdi"cens. Et haecilli convertitur,ut intelligeremusquodesset possibile hoo contingere, et quod contingeretillud esse possibile,quare qus sibi convertuntur, eaaequalia Bunt atque eadem. Quidquid &rgo impossi-