t. II (PL 64)

243 AN. MANL. SBV, BOBTII 244nissimepermanenteghocargumentoconfirmat.quod A enim nunquam ad ea dispositus fuit aliqui3,qui adeosquibus quaelibet soientia traditur,si ab eis non hucnon haberet.Alii verohabitus intentionefiunt atqueinveterationedispositionis.ut ea qusin fortiteraddiscatur,ejusreiquamdiscunthabitumre-artibustinere nondioiraus.Quienim litterasdiscecsnonduoisolutocursusermonis, sed syllabatim quodammodoatque intercise per imperiliam legerit, eum quidemdisposiiumesseatqueaffectumdicimusadsoieutiamlitteriirum,non lamen adhuc illum habitum retinere.Quare idem quoque estin aiiis rebus. Omnes enimquiounque ad aliquamremdispositi,ejusreiquasuntaliquomodoaffeoti,nondiuturnam insereceptionemhabent, eos ad illam rem dispositos quidem essearbitramur,habitum vero habere non dicimus. RecteSensus quidem talis est, quod omnis quiounquehabeat habitum, habetquoque ineodemhabitudispositionem.Si quis vero habeat dispositionem, nonnecesse sit eum etiam habitum retinere. llabitus abhabendodiotus est. Idoirco quod ab aliquoimmutabiliterveldifficileimmiilabiliturhabeatur, ut glaucioculi, vel aduncffi nares, vel alicujus artis scientiaatque doctrina,quce siquis haheat,etiam dispositusadeaessedicitur.Siquisautemdispositusadaliquamrem sit, non eum necesse est etiam habitum habere,ui si quis negligentius opertus algore quatiatur, dis- Cpositus quidem tunc ad frigus est.non tamen ejusretinethabitum. Videturautem earademsimilitudinemservaregenus.Namgenusampliusprajdicatur,etubiounque species sit, moxquoquenomengenerispraesto est. Ubiautem sit genus,nonneoessario speoieivocabulumconsequitur,utsi quisest homo,eumanimalesse necesse est. Siquisestanimal,non slalimhomo dicitur. Quociroa cum quidquid est habitus,dispositiosit,quidquid dispositio non omninosithabilus,videtur genus esse quoddam hahitus dispositio,sedillud vei-iu3,ubi inten^'''^ ftitalqueremissio,genusintentionis.remissio;:,,.oii posse.Namsicut in eo quod est album et iuugis album, ma"isalbi genus album esse non potest, idera namque est ad sanilatem aptos, vel ad Eegriludinera credimus.album et magis album, nisi forte quod sola disore- j. Unde fit utquosdam aegrotos possimus salubres VO'pantintentione,quod magisalbum quadam quasiintentionecare, quosdam vero sanos insalubres dioere : nonaugmentoque crescit atque porrigitur, siceliam habitus atque dispositio cum idem sint, utraquesoladifferunt intentione, quod auctior quodammodo,etincremento quodam permanentior firmiorqueest habitusdispositione; quocircadispositio habitusgenus non est, eodem quoque modo nec dispo-enim, quod jam aotu vel sani vel «groti sint, salubresvel insalubres diountur,sed quod vel sani diutiusessepossint vel aegroti.Sed quaestio est curcumdequalitatisspeoiebuspropositumsit,secundumgenusdixeril qualitatis et non speciem; ita enim ait:Aliud vero genus qualitatis est secundum quod pu-sitionisspecieSjhabitus.Sed nunoquidam itai^sthabitus,ut non per dispositionem creverit,neque peraliquam nondum durabilem qualitatem ad perfectumvenerit statum,ut estnasi ourvitas,vel cascitasooulorum, si subita facta sit.Hfec enim ab ipso hanitunulla praecedente dispusitione cceperunt; fortedoctrinisque versantur. Priusenim quis ad ea disposituse3t,postvero habitum capit,alia verononintentione,scdquadam permutatione ad habitum veniunt.utlacquod exliquidodefigilur et oonstipaturin caseum,etvinumquod exdulci atquesuaviin acidumgustum saporemque convertitur; neque enimplus tunc vinum est quam fuit ante oum esset suave,sed cum quadam permutalionein aliam qualitatemhabitudinemque transgressumest.Ac de primaquidem qualitatis specie sufficienter est dictum.igiturhabitusdiuturnior,el permanentior,dispositiovero facile mobilis deque perdurabilis ab Aristoteleproponitur.Suntautemliabilusetiamdispositiones,dispositio7iesAliud vero ginus qualitalis est,secundum quodpugillatonsvel cursores, vet salubres vel insalubi^es di-B cimus,et simplieiter quxcunque secundum potentiamnaluralem vel impotentiam dicuntur. Non enim quoniamvero non necesse est habitus esse, qiii enim retinentsunl dipositi aliquo modo ,imumquodque hujus-habitusetquodammodo disposili suntper eos quiaulem modidicitur,sed quod habenl potentiam naluralem veldisposili sunl non umnino relinenl habitum.impotentiam facere quiddam [acile vel nihil pati, utpugillatores velcursoresdicuntur,non quodsint dispositialiquomodo,sed quod habeant poteniiam naturalemhoc facile faciendi.Salubres autem dicunlur, eoquod haheant potentiam naturalem,ut nihil a quibuslibetaccidentibus facile patiantur, insalubres vero eoquod habeantimpotentiam naturalem nonfacilepatiendi.Simililer autem his et molte et durum se habent,durum enim dicitur quia kabeat potentiam non facilesecari, molle vero quod habeat ejusdem ipsius impotentiam.Secundam vero speciem qualitatis esse commemo •rat,quffi ex quadam naturalipotenlia impotentiaqueproveniat; hoc autem hujusmodi est,ut cum aliquosvalidicorporisintuemur nondum pugiles,neque hujusperitiaartisimbutos,sedsioeospugillatoresdicimus,nonineoquodjamsint pugiles,sedeoquodessepossint, et si quorum leve corpus aspicimus,surasquenon magnas,eos facile moveri cursuque velocesexistimamus, quanquam nondum ad cursuscertamenaspire'nt,nec sint cursores, eostamen cursoresscoundumpotentiamnominamus,nonquodjamcurrant,sed quod possint ourrere,non absurde vocabimus.Eodem quoque modo eos vocamus salubres velinsalubres, quos valenti corpore vel fragiliore, velgillalores vel cursores, vel salubres et insalubresdicimus.Sedquihocquaeruntignorarevidenlurilludesse soluni genus, quod super se aliudgenus nonhabeat.I!ludverossolumspeciem,quod sub senullasspeoies claudat, illa vero quaa inter genera generalissircaspeciesque specialissimas sunt, communi