t. II (PL 64)

215 AN. MANL. SEV. BOETII 216esse contrarium,sed una atque earlein res,uno eodemqueA cumdesubstantia disputaret.Aitenimquodsubstantiatempore potest magna esse et parva,ut si sitdecem pedum mensura collata ad duorum pedummagnitudinem,magnaestad centum verocubitorumnunquam magis rainusve suscipient,quocira admaxima propria solita constituendi rationeregressusest.magnitudinem mensuramque collata, eadera parva Proprium autem maximae quantitatis est, quod etest, Potest ergo eadem res eodem tempore et magnitudinissequali etinxqualedicitun: Singutumenimearum quxesse susceptibilis et parvitatis. Eadem diclse sunt qnaniitatum mquale dicitur etinasqnale,utenira res uno eodemque tempore ad majorem minoremquecorpus etxqvale et imrqualedicitur, ettempus xqualecollata eadem magna el parva est.Quod insequale dicitur, et numerus srqualis et imequalisetsimagnum parvocontrariumest, eadem vero res eodemtemporeetmagnitudinemsuscipitetparvitatem,dicitur, etoralio ssqualiset insequalis. Similiter autemet in aliis quae dicta sunt, singulum et sequale et insequaleeodem tempore contingit ut eadem res contrariadic.itur.ln cxlerisvero qux quantitates non sunt,utraque suscipiat, sed hoc irapossibile est. Quocirca non mulluni videbitur aequale et inxquale dici, namquoniam res eadem eodem tempore contrariorum affectio et dispositio segualis etinsequalis nonmultumsusceplibilis non est, potestvero una atque eadcm dicilur,sedma(,is similiset dissimilis,etalbitm sequaleres magnitudinem parvitatemquesuscipere, magniludoetparvitas contraria non sunt. At vero siquismagaum parvo contrarium poaat, eadera rationeunameamdemquerem sibi ipsidicit esse oontrariam.Nam si parvum magnoest contrarium, eadem verores(utdocui)parvaetmagnapotestesseadaliudetadaliud scilicet comparata. Res qus parva et magnaeadem sibi potestesse contraria, parvumenimest,etmagnum contrarium dictum est, sed est impossibile.Quocirca parvum et magnum contraria nonsunt. Post hujusmodi vero rationem et argumentationisfirmissim«propositionemdecontrarietatedis-serit loci, de qua superius jam diximus, quocircaprstereunda est, ne repetitce expositionis iteratio,fastidio ait potius quam doctrin».Non videlur autem quantitas suscipere magis el minus,ut hicubitum,nequeenim est aliudaliomagisbicubitum,nequeinnumero, ut lernarius quinurio:nihilenimmagis tria dicentur quam. quinque,nec (rin potiusquam Iria, neque tempus ahud alio magis et minus dieitur,nec inhis quasdicta sunt, magisel minusomninodicilur.Quareet quantitas nonsuscipit magis et minus.Aliud proprium rursus apposuit quod quamvisqaantitatis proprium non sit, cur tamen non sit ipsereticuit,nobi3 tamen est demonstrandum;quod auteradiciltaleest:quantitasmagisetminusnonsuscipit,nulluseniranumerusalionumero necraagis necminusest numerus.Nam tBiiiaivuc; siquinariocomparetur,necmagis necminusestnumeru3,etrursu3ipsi tres sibiipsis comparati, nec magis nec minussunt tres, nectempusquoquehabetaliquid magisetminus, ut magis aiiud tempussit alio tempore,Ion-;gius quidem tempustempore esse potest,utvero dicaturmagis tempusalio tempore vel minus flerinequit.Hocquoqueetiara in substantiademonstralumest, homo nanque alio homine non est magis homo,nec minus. Idem quoque evenitetiam in quantitate.Quodquiaeliam in subslantia est,,proprium quantitatishoc non est, habet hoc quoque quantitas ut insequenti ordine ipse raonstravit. Quocirca ijuoniamprius hoc de substantia dixerat, nuno vero idera dequaotitate proposuit, idcirco non esae hoc propriuniquantitatis,oorameraorareneglexit.Cujusenimessetalterius non suscipere niagis et minus, tuno dixit'-'p et insequale non multum dicitur, sed simile. Quarequantitaiis maximse est proprium eequale et insequaledici.Quantitatis propriura apertissime designat esse,quodspcundumquantitateraaequalitasetiniequalitasnuncupatur.SingulKenimquantilatesaequalesatqueinaequalesdicuntur, utffiqualislinealines, et rursusinaequalis, et superflciei superQcies aequalis atqueinffiqualisdicitur, et corpnsasqualeet inaequale dicltur.Numerus quoque et tempus et locus sequalis atqueinEequalisdioitur. Inaliisautemquasquantitatesnon sunt, non est facile ut aequalitas vel inaequalitasnominetur.dispositiones ergo qu»! afTectiones appellantur,non diounturaequales velina2quales,sedmagissimiles et dissimiles.Dispositio autem vel affectioestad aliquam remaccommodatio etapplioatio.ut siquis grammaticam legens, qui nondum perdidicit,habet ad eam aliquam dispositionem, id est,ea affectusest,ethabetaliquid accomraodatum, etquasipropinquura. Possunt autem similiter esse duo dispositiet affeoti, aequaliter vero minime, ut duosimiliteressealbi,aequaIiterveronon.Namsiquisdeduobussimiliter albis ffiqualiter esse albos dicat.rectanominis nunc usurpatione non utitur. Omne enimaequale et inaequale, in mensura et in quantitateperficitur.Simileveroeldissirailequemadmodumdequantitatenon dicitur,itanecdealia qualibelre nisidequantitate,recte squalitaset inaBqualitas nuncupantur.Quare proprium est quanlit;itis aaquale etinaequale nominari,sed quoniam de quantitate dictumest, ad relativorura ordinem transeamus.Post[) quantitatis tractatum tertium praedicamentum derelativis ingreditur.quarerelativa hocmodo diffinit.DE RELATIVIS.Jd aliquid vero lalia dicuniur,qisxcungue hoc ipsumquod sunl aliorum esse dicimtur,velquomodolibel aliterad aliud, ut majus id qiwd est alterius dicitur,aliquo enim majus dicilur, el duplum alterius diciturhoc ipsum quodest, alicujiis enim duplum dicilur.Similiterautem et alia qusecunque sunlhujusmodi.Cur autem de his quae sunt ad aliquid disserat,omisso interim de qualitate tractatu, haec causa est,quod posiia quantitate magis minusve esse necesseest. Quarecumquantitatemcontinuoad aliquidconsequatur,recte post quantitatem relativorum series