t. II (PL 64)

1273 GILBERTI PORRET^ COMMENTARIA. 1274quod solitarium dicitur ; et quod aolitarium essa im- ^ thematicia speculatio 'abstractim attendit, subjeclcBpossibile est, non est itnpossibile solitarium dici. Et sint accidentibus, et hoo etiam exemplo demoastret,hi quidem qui dictionem utramque dicuut non posse dioens : ut bumanitas, dioimus verum esse quod dicit,uon tamen ex eo sensu quo homo suscipete dici-fieri solitariaru, in argumentum sui erroris, verisimiliterpraedictam albi et nigri conf^usionem sibi caeterisqueminus iiitelligentibus videnlur assumere. Sed illi homo, scilicet eo^quod ipsa bumanitas ab aliqua subtur.Non euim humanita» ita suscipit accidentia, sicutqui alteram exsufflant, cum recipiant alteraco, adeo sistenlia, quam io se habeat, aliquid est juxta cujussine argumento erroris sui garriunt, ut non modo principalitatem ejus in se habeat proprietate quadamcontra veritatem, veriim etiom contra se ipfos, hoc accommoda acoidenlia, sed eo quod ei, scilicet humanitati,subjecla, et per eamdem illorum nuncupatadicaut. Concedunt namque, homo est corpus, abomioantes,homo est anima vel speoie. Nec tamen materia, ex ipsa est aliquid, ut qua8 illi proprietatecogitant qua ratione unius partis esee ejus quoque dat adesse concretio, cum ipsa possit suscipere. Namquod ex ea constat sit esse, et de ea prisdicari per quidquid vero nomiue subjectum accideutibus etse possit, cum esse partis alterius neque sit esse eorum materia dicitur, oportet ut primum si noaejusdem quod simiiiter constituit, neque de eo dici temfiore, saltem ratione, sit ex aliqua subsistentia, utpossit : praesertim cum et hujus geoeris, quod de per hoc ejusdem habeal propria. Quoniam vero, qualiterdictum est, subsistentia causa est ut id quodcomposito prsedicari negant, propriam potentiam^id est rationalitatem, et accidentalem affectionem^ per eam est aliquid suis propriis sit subjeetum, ipsaid est scientiam, de ipso vere affirmari concedaiit. quoque per denominationem eisdem subjecta dicitur.Nani quod eorum aliqui dicere gestiunt, aliam ra- g et eorumdem materia. Dum enim materia, quae subtionalitatemquam illam quEe est humani spiritus dehomine dici, et simiiiter scieutiam aliam, et aliamcorporalitatem quam quse humani corporis est, itacontemDimus, ut tacendo quod contra hoc dici potestomnino prcetereamus. Contra illud vero quodDobis opponuQt, spiritura hominis esse incorporalem,hominem tamen nou esse incorporalem, ac perhoc Don esse verum, quidquid de parte affirmatur,de eo quoque qaod ex ea compositum est, affirmari,respoudemus, cum dicunt, spiritus est iacorporalis,negare potius ab eo quod ad generis pertinet potestatem,quam naturam spiritus de ipso affirmare. Omuisenim privatio quod debetur naturaliter, removet.Nec nos dicimus a toto ex necessitate removendumquidquid removetur a parte, sed quidquid departe naturaliter, idem et de composito affirmandum.In pnrte igilur.] Quasi : Hrmo est et corpus etanima. In parte igitur una non est id quod esl in Qunius, a quo compoeitum quoque aliquid est, etaliud allerius partis esse, a quo similiter ipsum compositumest, et conjunctim sive disjunctim esse aliquiddicitur. Nec modo substentium ex diversissubsistentibus compositorum, ut est homo vel lapis,verum etiam simplicium, ut est hominis anima,sistit subjecta humanitati, id est in se habens buraanitatemsuscipere in se aliquoj, ei accidens ipsa humaoitasquodammodo videtur, imo ea quoe fit abeffectu ad causam denomiuatio, hoc suscipere dicitur.Forma vero queecunque est sine materiu, necetiam [j.£xa)vu[i.iz.wc; poterit esse sobjectum : neo veroinesse maleriffi. Nam etsi conlingat ut inesse dieatur,ut saepe in theologicis scripturis dicitur divinitas inessePatri, aut idece elementis, non lamen ut materiffi.Divinitas enim in Patre dicitur esse, ut esseDtia in eoqui vere est ; et ideae in elementis, ut exemplaria inhis quse sunt earumdem imagices. Nam neque idesein elemeutis, neque ousfa in Patre crealse subsistentissunt, quibus in ipsis accidentia concreta sint :quorum ex earum causis ipsa siut, et ex effectu illEBdicantur materiae. Itaque nee Pater aliquorum prorsus,nec elementa ex ideis materise sunt accidentium.Ideoque neque ouaia neque EiSsai cognominantur ma-terice ; et quare forma, quse est sine materia., nonaltera, scilicet, aliud numero saltem est esse partis modo uon sit, sed nec denominatione cognomineturmateria, ostendit dicens : Neque enim esset vero nomineforma, sed potius imago. Recte utique. Ex hiseuim formis quae snnt praeter maleriam, id est exsiuceris substantiid, igne scilicet et aere, et aqua, etterra, nou utique his quae in uXrj habent mutuam concretioDem,sed quae sunt ex silva et intelligibili specie,quae sunt ideae sensilium, istae formcB quae suntquse subsistens ex nuUis subsistenlibus constat, etomnium subsistentiarum, vel affectionum accidentalium,et denique omnium quae sic sunt ex princi-in materia, et ei quod est esse materioe advenientes,corpus efficiunt, quadam exempli ab exemplari suopio, ut non sint principium, qualiter praedictum est, conformativa deduotione venerunt. Ac per hoo illaemulta sunt ex quibus unumquodque est aliquid. sincerae ideae, id est exemplares, et vero nomineAc per hoc vera ratione nuUum eorum est id quod formae vocantur. Nam caeteras quae in corporibua suntest. Quod vero non est ex hoo atque ex boc, id est vocantes formas, hoc nomine abutimur, dum nonnon ex diversis, sed tantum est ex hoc, scilicet, idea;, sed idearum sint eIvovec, id est imagines, quodcujus est unum solum quod sit, illud vere est id utique nomen eis melius conveuit. Assimilantur enimquod est, non aliud ab eo, ut Deus, vel ejus divinitas.non quidem plena in tota sui substanlia, aut in partesuae snbstanticB semiplena substanliali sirailitudine :Deus sit;Non enim est a divinitateuec est unde divinitas ipsa sit,aliudnisiquoquod ea Deus r, 1"'^ «'«'''''s temporalia nullatenus possunt confern.est ; et quodlibet hoc ita singularitate et simplicitategeneris singulariter et simpUciter unum, est pulcherrimumpropria summcE digidtatis specie, fortissimumquesua incomparabili poteslate. Quod recte de ipsodicilur, quia hoc nullo cujus egeat adminiculo nititur.Qiiocirca.'] Quasi : Quandoquidem quod tantumhoc vere est id quod est, quocirca hoc vere est unum,et tale unum, in quo nullus est essentiarum numerus,quia nuUum in eo aliud esse prseterquam id unumquo Eolus est. Vere : etenim neque eo quod juxtaprincipalem suam essentiam in se aliquid haheat,Eubjectum ficri potest. Quare? Est enim forma, etquod per hoc recte proba^crit illud non posse subjeclumesse, per se nota mathematicorum propositioDOdeclarat, dicens : Forma; vero subjectiE essenon possunt, id est, juxta aliquam quam in se habeantsubsistontiam nullum accidens in se suscipiunt.Nam si quis opponat quod caetersB formae, quas masedquadam extra substantiam imitatione his formisquae non sunt in materia constitutae, sinceris; scilicet,sicut dictum est, substantiis ct aeternis ideis.Nulla igilur, etc.] In prcecedentibus cum dixisset,quod non est hoc atque hoc, sed tantum est hoc, illudvere est id quod est, intulil : Quocirca hoc vereunum, in quo nullus numerus, et ad hoc rerum probandum,disit : Neque eoim subjectum fieri potest.Hoc igitur ostenso, iterum infert idem, quasi : Quandoquidemid quod est tantum, hoc neque subjectumest, neque in subjecto, igitur in eo nuUa prorsus estex differenti esse diversitas, nuUa ex hac diversitatepluralitas, nulla etiam ex accidentibus multitudo ;atque idciroo nec ille quem diversorum, nec illequem unius diversum esse, vel diversum accidens,vel esse et accidens, solet facere numerus. Nam diversumsaltem numero vel etiam dissimilitudine esse,et ei accidens semper est diversorum, ut hominumnon dissimilitudine, sed solo numero diversumj est