t. II (PL 64)

973 TOPICORUM ARISTOTELIS INTERPRETATIO. 91 iex his. Primum ergo si non per priora et notiora A alia magis nota, nam aprincipio quidem sensibilia,confeoit definitionem.Nam terminus assignalur ejuscognoscendigratiaquoddicitur;cognoscijnus auteranon ex quibuslibet, sed ex prioribus notioribusque,quemadmodumindemonstrationibus(sicenimo:anisdoctrina et omnis disciplina se habet);manilestumigiturquodqui non per hu.jusmodi deflnivit, non de-tur, nam unicuique eorum quae sunt, unum est esseidipsum quod est; quare si plureseruntejusdemde-mstructioribus autem factis, contra ;quare nequead eumdem semper ad eadem definitio assignanda,qui per ea qus singulis quibusque sunt notioraiisdefinitionemfatenturassignandamesse.Manifestumigilur quoJ non definiendum per ea qus hujusmodisunt, sed per simpliciter notiora, nam solo modofinivit ; si enim definivit, plures eruat ejusdem definitiones.sic unaet eadem definitio semper fiet. Fortasseau-Nara manifestum quod et qui per priora tem et quod simpliciler notum, non est id quodac noliora, iterum melius definivit, quare utra^que omnibus notum,sed quodbenedispositisintellectuerunt deflnitiones ejusdem. Tale auteni non vide-quemadmodum et simpliciter salubre iis;qui beneaffectumhabentcorpus ;oportetergo unumquodquetaliumdiligenterpervestigare,utiautemdisputantesfinitiones, idem erit defiuitio esse, quod quidem 3ecundumad id quod expedit.Maxime autem sine dissensioneutramque deflnitionem significatur ;haeo jnterimere contingit definitionem, si nequeex simautemnon eadem sunt, eo quod delinitiones diver- r.see. Manifestum igitur quoniam non definivit, quinon per priora atque notiora definivit. Igitur pernon notiora qaidem terminum dici, dupliciter estaccipere. Aut enim si simpliciter ex ignotioribus, autsi nobis ignotioribus, continf^it enim utroque modo.Simpliciter igitur notius quod prius est posteriore,ut punctum linea, et linea superficie, et superficiessolido, qucmadmodumet unitas numero:priusenimpotentessuntcognocere pertalia, necessarium forteper ea quee illis cognila sunt facere orationem ;suntautem talium definitiones quae el puncti, et line»,et superficiei, omnesenim per posteriora priora indicant: nam illud quidem iineae, istam autem superflciei,hanc vero solidi fines diount esse. Nonoportet autem latere quoniam sic deCoientes noncontingit quod quidest esse deflnitio, indicarenislcontingat idem nobis notius esse, et simpliciter notius,siquidem oportet per genus et differentias definireeum qui bene deflnit : haec autem simpliciternoliora et priora sunt specie, interimit enim genuspliciter notioribus,nequees iis quae nobis,'contingitdefinitionem fieri. Unus igitur locus est ejus quodnon per notiora,quod per posteriora priora indicat,quemadmodum prius diximus.Alius autem, si ejusquod est in quiete et definitione, per indeflnitum,et quod in motu est assigoata est oratio nobis.Priusenim est et notius quod manens est, et definitum,eo quod indefinitum etin raotuest.Ejusantem quodest non ex prioribus,tres sunt loci. Primus quidem,si per oppositum oppositum definivit, ut si per malum,bonum. Simul enim natura opposita, et nonnullisetiam eadem disciplina utrorumque videturet principiumomnis numeri, similiter autem et elementumsyllaba. Nobis autem e converso quandoqueaccidit nam maxime solidum magis sub sensucadit quam superficies, superficies autem magis essej; quarenonnotiusalterum altero.Oportetautemquam linea, linea autem signo raagis : quare multitudonon latere quaedam fortassealiterdefinirinonposse,magis hujusmodi cognoscit, nam illa quidem ut duplum sine dimidio, et qufficunque per se adquomodolibet, haec autem subtili et fecundo intellcctucomprehendereoportetaliquiddicuntur : nara omnibus hujusmodiest idem; simpliciterigitur me- C esseeiquod estad aliquid quodam modosehabere ;lius per priora, posteriora tentare cognoscere, nam quare non est possibile sine altero alterum cognoscere,magis scientificum tale est. Verum ad eos qui im-eo quod necessarium estin allerius orationecoassumi et alterum.Ergo cognoscere quidem oportethujusmodiomnia,utiautemeisinhisutvidebiturdifferentianotis,nonnecesseestetspeciem cognosci,quareignotior species. Araplius, illis qui secundumveritatemhujusmodidefinitionesdicuntessequEEsuntex iis qu» unicuique sunt nota, plures ejusdera acciditdicere deflnitiones esse, nam alia aliis, et nonomnibus eodem contingit notiora esse ;quare adanumquemque erit definitio assignanda, si quidemexiis quae singulis quibusque sunt notiora, definitionemoportetfacere.Ampliuseisdemaliainterdumexpedire. Alius, si eodero usus est ei quod deflnitur.Latet autem, oum non eodemdeliniti nomineutitur,utsi solem stellam in die apparentem definivit,naraqui die utitur, sole utitur, et par est ad deprehendendataliasuraere pro noraine orationem, ut quoddies est, solis latio super terram : nam tunc manifestumquod qui solis lationeni super terram dixit,solem dixit ;quareutitur sole, qui die utitur.Rursumsi eo quod e diverso dividitur, id quod e diversodividitur definivit. Ut irapar est, qui unitateetdifferentiaspeciem,quarepriorahaBCspecie. Sunt D niajor est pare, simul enim natura, quae ex eodemautem notiora, namspecie quidem nola necesseesl genere e diverso dividuntur, impar autem et pargenusetdifferentias cognosci;qui hominem enim cognocit,et animal gressibile cognoscit: atgenereet Similiter autem etsi per inferiora, superiorae diverso dividuntur.nam ambo numeri differenti».deflnivit.Utparem numerum, qui biparlite secatur, autbonum habitum virtutis:nam et bipartite sumptumest a duobus quae paria sunt, et virtus bonum quoddam est, quare inferiora h»c quam illa sunt. Estautcm necesse eum qui inferioribus ulitur, et iiliauti : nam et qui virtute utitur, bono utitur.eo quodbonum quoddam virtus, similiterautemetquibipartiteutitur, et pare utitur, eo quod in duo secarisignificat bipartite secari, duo autem pariasunl.