t. II (PL 64)

1097 IN TOPICA CICER0NI8 COMMENTAEIA. LIB. III. 1098sed liKC junctaperficiuntanima],non substanlialiterconstiluentia,sed per quaadam accidentia designantiaquod animalis quasiquaedam partessunt,ethaeo descriptionuncupatur.Atsi non accidentia rei,sed quasi membra qucedam dicamus,exquibus componituratqueconjungitur,atque inde definitionemfacere tentemus.hoc modo dicimus:Domus est quaefundameato,parietibus tectoque consistit,hic membraqu£edam snmpta sunt ad definitionem, quibusreslota conjungitur,ethfec vocatur per enumerationempartium diffinitio.At si quis ita definiat,ut nonin definitione ponat membra, sed specic.s, a divisionespecierum defmitio nuncupatur:velut si quishoc modo pronuntiet : Animal est substantia, quasvel sensu tantum,vel sensu et ratione nitatur. Hscigitur quatuor a se ditTerre manifestum est. In eanamquedefinitionequs per substantiales parles efficitur,singulaepartes majoresesse videntur,el substantialiteruniversaliores ab ea requam dofiniunt,ut animal majus est ab homine. Mortale etiam atquerationale,singula hoministransgrediuntur naturam,qu8einunumconvenientia,eidemquosigillaiatimmajorasuntcosequantur.Accidenlia veroquaein definitione ponuntur, omnino a substantia rationodisjuncta sunt. In ea vero definitione quae exfundamenta non possiot domus vocabulo nuncupari:fundamentaenimdomo mlnora sunt,itemqueceeterae partes. At vero in ea definitione quce perdivisionem flljsingulaequidem partestota ea re quKdefinitur minores sunt, totum tamen definitae reinomen susoipiunt.Utrationale nomen capitanimalis,eodem modo irrationale. Quibus ita discretis,quotiescunqueabeadefinitione quae persubstantialespartes efflcitur, vel ab ea quae per accidentiuraenumerationem colligitur, argumentatio fit,a definitione,id est a toto Iractum dicitur argumentum.Quoties vero ab ea deflnitione quae vel per membrorumenumcrationem,vel per specierum^divisionemperflcitur, argumentatio flt, ab enumeratione partiumargumentum ductum esse perhibetur.Sedj)M.Tullius quia jam partitionem deflnitionis ingressusest, eliam hanc interposuit, quK non ad deflnitionem,sedad enumerationis partium locum pertinebat.Hujusvero rei argumentum est,quiacum post,de eisdem locis latius tractans,de enumeratione partiumloqueretur,nullamaliam enumerationem partiumposuit, nisi eam quamnunc deflnitionis speciemdixit.Nec tamen est arbitrandum omnem partitionemdeflnitionislooum posseobtinere,utsi quissic dicat,fundamenta,parietes ettectum domusest,id non est necesse.Potest uamqueesseporticus pu-Patrol.LXIV.efficitur,et est veluti qusedam partium enumeralio, A bliois usibus destinata.potest item aliud quodlibet,non in substantia.sed in quadam accidentium collectioneposita; hujus exemplum : Animal est quodut theatrumquodpropteramplioressoniluse.xhibendostegi solet. Sed id nunc intelligerc nos oportet,moveri propria voluntate possit.Animalinamque et posse per partilionem aliquid sajpe definiri, cummotus est accidens, et voluntas, et possibilitas, partiumillacollectiounam rem tantum possitefflcere,utsi nihil esset aliud quod fundamenta, parietesatque tectum posset habere,nisi domus, juredefinitio factaesse videretur,domum essequamfundamenta,parietestectumque perficiunt.Sunt eliam alia genera definitionum, sed ad hujiislibri inslitutum illa non perlinent, tantum est dicendumqui sit definilionis modus.Hunc locum Victorinus unius voluminis serieaggressusexponereetomnes definitionum differeutiasenumerare,multas inlerserit, quae definitiones_ ease pene ab omnibus reclamantur.Inter definitionesenimponitetnomina,quod specialiter Aristoteliin omni doctriQarum i;enere peritissimo non videtur;pernegatque in Topicis nomine fleri definitionem,veluti si quis dicat : Quid est conticescereet respondeatur,Tacere,h8B nuUo mododefinitioneshabendte sunt.Quod etiam ex ipsius JM.Tullii definitioneapprobari potest, per quam definitio quidesset ostendit;dixit enim esse definitionem orationemquE id quod definitur explicat quid sit. Sedcum nomen non sit oratio, manifestum est nominedefinitionemnon posseconstitui,cum prassertim neonmiaquidemquiEorationepromunturatquealiquidostendunt, proprio definitionis nomine designentur,veluti descriptiones,omnisque alia oratioquae nonparliumenumeralioneperflcitur,lalia'suntquaBenumerantur,ut sin;,'ula totius definiti nomen capere G modo cunjunclis efficitur,quod ne ipse quidem Vi-ex substantialibus partibus, sed ex quolibet alionon possinl, atque idcirco eodem minora sunt, ut ctorinus ignorat. Sed videtur id definitionis locoipsii sibi Victorinus ad disserendi sumpsisse propositum,quod quoquo modo rem subjpctam possetostendere. Idcirco enim nomen quoque in definitionumnumcrum reoepit,quoniam saepe notiore vocabulofit clarius quod ignotiore antea prolalum latebat.Idcircoetiam nos superius diximus explicationemfleri 'duobus modis ; uno quidem cum pro reminime cognita planius aliquid afferatur; alio verocum fltperquamdampartiumenumerationem:uteaquidem explicatio in qua notius aliquid affertur,nominis sit;ea vero quae fit per partium enumerationemorationis,quanquametiaminipsis orationibussemperplanius aliquid afleralur quo notiusfiatillud de quo disseritur.Ut igitur nihil expositio nostraprstermittat,etdeflnitionisproprietasappareat,itaque omnia in notitiam deducantur, ut nec veradefinitio nesciatur, et quae non sit proprie verequedeCnitio sub scientiam cadat,talis definitionum differenliafacienda est. Definitionum enim alias propriedeflnitiones sunt, aliae abusivo nuncupanturmodo.Ac propriffi quidem definitiones suntquae exgenere differentiisque consistunt, veluthaec: Homoest animal rationale.mortale : hic enim animal genuse8t;rat:onale veroetmortale differentiae.Earumvero deflnitionum quee non proprie, sed abutendodefinitiones vocantur,aIi£e sunt quK singulisnomi*35