t. II (PL 64)

1009 ELENOHORTJM 80PHT8TIC0RUM ARI8T0TBLIS INTBRPRETATIO. 1010CAPUT II.De generibus disptilaUonum.res vero numero infinitse sunt. Necesse est igitur A. quid monstrare; tertium vero.ad hoc quod estinopluraeamdemorationemetnomenunumsigniflcare;pinabile ducere; quartum,soloecismo uti facere;hocquemadmodum igitur et illic qui non sunt prompti autem est facere secundum locutionem barbarizarecalculos suslinere,a scientibus decipiuntur, eodemex oratione respondentem. Ultimum autem,quoque modo et in orationibus qui nominum virtutisidem frequenter dicere. Modi autem redarguendisunt ignari perfacile captionibus allucinantur.otipsi disputantes, et alios audientes. Ob hancigiturcausam, et eas quae dicendfe sunt,est syllogismus,etredargutio apparens, atque non existens.sunt duo:nam aliiquidem sunt propter dictionem,alii vero extradiotionem.Suntautem ea quidemqu»propler dictionem faciunt phantasiam ex numero ;ha?c quidem suntoequivocatio, amphibolia, compositio,divisio, accentus, et figura dictionis. Hujusautem fides,etea qua3 est per inductionem,et syllogismus,etsiquasumatur alia, et quod totidem modis,siQuoniamautem quibusdam magis opercepretiumeisdem nominibus et eisdem orationibus nonestvideri esse sapientes, quam esse etnon videriidem signiflcamus.Sunt aulem propter sequivocatio"(est enimsophisticeapparenssapientia,non existensnem hujusmodi orationes,ut quod discunt scientes:autem.el sophistapecuniarum aucupator ab apparentesapientia,et non existente), manifestum pro-P nam ea quse memoriae prodita sunt, discunt grammatioi.Discere enim eequivocum esl,ad intelligerefecto estquoniam necessarium estillis et sapientiseumquiutiturdisciplina,et ad acciperedisciplinam.opusvideri facere magis quam facere,etnon videri.Ea rursus quod mala bonasunt,nam qu» expediuntEst autem (ut unum ad unum dicamus) in unoquoqueopus sapientis, non mentiri quidem ipsum debona sunt, mala autem expediuut.Duplexenim expediensestetnecessariura quod accidit plerumquequibus novit.mentientemautemmanifeslare posse.in malis (estenim quoddam malum,neeessarium)etHaec autem sunt,hoc quidem in eo quod potest darebona quoque expedientiadicimusesse.Ampliusautemeumdem sedere,et stare.et »grotare,et sanumorationem, illud autera in eo quod sumere.Neccsseestigiturillos qui volunt sophistice agere,dictarumesse: nam qui surgebat stat.etqui sanabalur,sanu3orationum genus quasrere.Operae enim pretiumestest; surgebat autem sedens,et senabaturiegrotans.eis.nam hujusmodi potestas faciet videri sapientesjEgrotantem enim aut sedentem quidlibet facereoujus sunt desiderium habentes. Quod autem taleaut pati nonunumsignificatjSed quandoque quidemorationum genus est,et quod talem appetunt potestatem,illiquosqui nunc asgrotat aut sedet, quandoque autem quivocamus sophistas,manifestumest.aegrotabat prius ; verumtamen sanabatur quidemQuotautem sunt species sophisticarum oralionum,t^^s cum !Egrotans,sanu3 est autem non curaet ex quo uumero potestas ea constat, et quot par- G ^ tans,sed «grotans non nunc.sed prius.Proptertescontingitessenegotii.etdeaiiisqussufrraganlurgutemamphiboliamsuntorationestales,vellecaperead hanc artem,nuncdicamus.Sunt igiturad disputandumme pugnantes. Et putasne quod quis cognoscit, idorationum genera quatuor:doctrinales,dia-cognoscit? nam et cognoscontem et cognitum con-lecticae, tentativae, contentiosae.Et doctrinales quidemsunt qu« expropriisprincipiiscujusque discipiinai,el non ex his quae videntur respondenti,colligunt : nam oportet credere eum qui dicit.Dialeoticae autem, quK ex probabilibus collectivaesunt contradictionum. Tentativae vero, quas ex iiscolligunt quae videDlurrespondenti,et quse necessariumest eum scire qui simulatsehaberescientiam,quomodo determinandum est in aliis;porrocontentiosaB,qua8sunt ex iis quae apparentprobabilia, apparentessyllogistice. De demonstrativis autem iatingit, ut cognoscentem significarehac oratione.Etputasne quod quis videt, id videt?videt autem columnam,quarecolumnavidet.Etputasquodtu dicisesse, id tu dicis esse? dicis autem lapidem esse,quare tu lapis, dicis esse. Et putas est silentia dicere?duplex enim est et id, silentia dicere, hocquidem eos qui dicunt silere, illud autem ea quaedicuntur.Sunt autem tres modi secundum sequivocationemet amphiboliara.Unus quidem quando nomenveloratioplurasignificatprincipaliter,utaquilavelcanis.Aliusautemquandosolitisumussicdicere.Analyticis dictum esl; de dialecticis vero et tenta- q Tertiusvero quando compositum plura signiflcat.tivis,in aliis. De altercatoriis autem et contentiosisnunc dicendum.CAPUT III.Fines sophistas, et Inci sophislici in dictione.Primum, igitur sumendum est quotconjectantquiin orationibus decertantet coaltercantur. Suntautemhasc quinque numero, redargutior falsum, inopinabile,soloecismus, et quintum,quod est facerenugari eum qui condisputat.Hoeautem estfrequentercogere idem dicere, aut quod non est,se'l quodapparet quodque esse horum. Nam maximevoluntapparere redarguere; secundum autem.falsum aliseparatumvero simpliciter, ut scire litteras: namutrumque fortasse unum quidem significat,et scire,et litter33;ambo autem plura,autlitterasipsasscientiamhabere.autlitterarum alium.Amphiboliaigituret aequivocalio propter hos modos sunt. Proptercomposilionem verohujusmodi sunt,ut possibileestsedentem ambulare, et non scribentem scribere :non enim idem significat si dividens quis dicat, etcomponens,quod possibile est sedentem ambulare,et non scribentemacribere.Et hocidentidem si quiscomponat non scribentem scribere.Signifieabit profecloquod habet potestatem, utnon scribcnsscri-