t. II (PL 64)

771 AN. MANL. SEV. BOETII. 772illsB quaB denegat;item si quod non potest fleripraedicetur,flatque alfirmatio, omnein tiominemesselapidera,idque adversa propositio neget,nullumquehominem lapidem esse coneedat,negatio quidem veritaii,a(firmatioautem juncta est mendacio : simulautemveras esse arflrmationemuniversalemuniversalemquenegationem nulla poterunt exempla monstrare.Atque ideo universalis quidem affirmatio,univcrsalisque negatio contrariadicuntur,namut inccntrariis aliquid-medium continentilms potest neu.trurn inesse subjeclo, ut corpus nequenigrum sitnequealbum,quoniam est quod prffiter ea esse possit,utrubrum, itemque in contrariismedietate carentibusneoesse est alterum semper inesse subjectoulomneanimalaut dorinitaut vigilat,quoniaminterdormireacvigilare nihil mediumest ;autem simulatque in eodem ulraque contraria reperianturfierinequit.Itaetiam in universalibusaffirmationeacnegatione:ut utraeque falsae sint, exemplo contrariorumaliquid medium claudiunt; velaltera vera,falsaveroaltera,sieut in contrariisquasmediocarent fieripossemanifestumestsedinipossibileestututriusquesententia in veritate conveniat,sicut nulla contrariasimul esse patiuntur.Atqueideo univcrsalis affirmaliouniversalisque negalio conlrariae nominantur.Hae igitur non eam vim ipsa semper adversitate conservant,uteis sit perpetuaatqueinconciliatadiscor-abesse aon possuntunam semper veram essenecesse„ poteruntoonvenire.Siveenim de his qua3 a subjeclodia.nec se seraper invicem perimunt, quae cum sen-est,alteram falsam, nam si talis terminus prsdica-tentia dissideant communi tamen falsitate concordanl.Siigiturearumunasubmota6it,nonnecesse estut esse altera consequatur:fieri enim potest ut neutrasit, velut si omnem justum esse hominem destruat,non est consequens ut nullus homo sit justus.QuKautemsub hisproposilionibuscollocantur,id est particularis affirmatlva atque negatio, subcontrarioanoroen habent,idcirco quod universalitatiparliculare commune subjectum est;cum igitur universalesintelliguntur essecontrari«e,subcontrariasesse necesse et quae sub universalibus contrariis culares obtinent veritatem.At si tales termini sint,collocantur. Horum quoque quantitas est eadam, qui separari atque asubjecto dividi nequeant, sivequoniam utrajque sunt particulares ; diversa qualitasiatelligitur, quoniam affirmatiohsc est, illa D affirmationi veritas, negationi mendacium, utilla sit universalis,sive particularis,haarebit sempersivero negatio ; sed quanquam contrariis videanturesse subjectae, converso taraen modo particularesin veritate sibiraet,non in falsitate consentiunt.Namut ha3C verum,falsum illa pronuntiet,atque ulrcequesiut verae facile propositis declaratur exemplis ; utvero utrajque falSK sint.non potest inveniri. Nam siquod neqiie separari,neque possit adesse subjecto,alterutra enuntiet propositio,una est veritati, alteracognata mendacio.Et siquidem quod a subjecto separarinon potest praedicetur.afflrmatio sola veritatiscalculumtenet ; at si quodsubjecto impossibileadesse dicatur, sola obtinet negatioveritatem, utpotest segregari, vera sit semper affirmatio, falsa A. siquis rnuntiet, quidamhomo animal est, et allusnegatio; at si quod evenire non polest prcBdioatur, neget,quidam homo animal non est,vel ita,quidamalfirmatio quidem falsasit,sed vera sit negatio.Nam homo lapis est,quidam homo lapis non erat,uiraquequoniamanimalnonab hominepotestsegref;ari,qu83 alfirmationumnegationumqueoppositioveruminterhominem animal esse confirmat vera est, falsa vero falsumquepartitur.Sed inprioribus quidemalflrmatio.inposterioribus autem vera negatio est. At siquad evenire quadem possit, sed a subjecto tamenaliquando valeat segregari, afflrmatio particularis,negaticque pronuntietur, utrasque veras esse necesseest,ut quidam homo juslus est,quidam homojustus nonest; ut vero utraeque falsaa sint, nullapotuerunt exempla congruere.Quocircaneistaquidemquas subconlrarias appellamus semper sese inviceraperimunt,quandoquidem aliquoties in veritateconcordant.Atsi omnibus differentiis dissidentesD ac invicem destruentes invenire conemur, respiciendaesuntangulares;h8everosuntuniversalisafflrmatioetnegatio particuIaris,veluniversalisnegatioet affirmatio particularis ;his enim tanta inter sediscordia manifesta est, ut neque in falsitate unquam,nequeinveritate conveniant,semperque necesseest cum affirmatio sit vera, negationem essemendacem.cum negationi adsit veritas,affirmationiesse propriam falsitatem. At primum cum geminasessepropositionumdifTerentiasdixerinusinqualitatescilicet et quantilate,harum etqualitas divisa esseprobataretquantitas:nam quod haec alflrmatio est,illa negatio,in qualitate dissentiunt;quod vero haecuniversalis, in particularis quantitate discordant.Item neque in falsitate, neque in veritate unquamtur,ut cum vei adesse subjecto vel non adessecontingat,universales semper falsae sunt, particularesverae sunt, si quis enira ita proponat, omnis homojustus est,at']ue alius neget, quidam homo justusnon est,universalisafflrmatio falsa est, particularisest vero negatio,similiter autcm si quis ita pronuntiet,nullushomo jostus est, universalis negationisfalsa,particularis affirmationis vera sententia estita in his quae vel adesse subjecto, vel abessecontingant,universalesfalsitati conjunctae sunt, parti-quis universaliterenuntiet omnem hominem esseanimal,aliusque particulariterneget,quemdam hominemnon esseanimal affirmatio universalis verumloquitur, particularis negativas (alsa sententia est.Item si quis universaliter negando proponat nullumhominem esse animal.particularem alflrmationemveritassequitur,haBret universalis negatio falsitatiquod si sint quae praedicantur ut nunquam possintadesse subjecto,seu illaeuniversaliterseuparticulariterproponantur, negationes ornat veritas, affirmationesfalsitas decolorat.Si quis enim coufirmatdioens omnem hominem lapidem esse, aliusque